Gisteren bestond de frikandel precies 50 jaar. Toch dacht ik toevallig deze zelfde week in de archieven al een veel ouder recept voor de snack te zijn tegengekomen. Maar dat bleek te zijn bedoeld voor een frikadel. Zonder die extra n dus. En het heeft nog niet eens met de nieuwe spelling te maken...
Dat er een verschil zit tussen een frikadel (die er al veel eerder was en er uitziet als een gehaktbal) en een frikandel (die dus veel jonger is en er uitziet als een worst), dat wist ik niet. Dat de geschiedenis achter dat verschil nog best interessant is, wist ook niet. Ingewikkeld is het wel!
Maar goed, voor de liefhebbers het recept:
Om fricadellen te maecken neemt men kalfvlees
cleijn gehackt met nierevet of doeter een wijnigh boter
bij als het vlees gehackt is eenen wegge geweijckt in
water dout het water daer uijt en bij het vlees
gedaen bloem en muscaet 2 of 3 eijer en sout
en in boter laten braden, als men fricadellen
wilt maecken met eijer dan laet men de eijer
half hart worden en neemt de doijers daer uijt
en om ieder doijer fricadellen vlees daer om en
maecktse ront met de handen.
Bron: BHIC, Familiearchief Raupp, inv.nr. 38
En smullen maar! :-)
In onze archieven hebben we talloze oude recepten zitten, waarmee we vast nog eens iets meer gaan doen. Ik heb al een idee ook, maar da's voor later.
Van elders kan ik me overigens nog een Tilburgs Kookbuukske herinneren. Ook leuk!
Foto: BHIC
Misschien ook interessant voor je, een weblog dat ik al een tijdje in mijn feeds heb staan:
BeantwoordenVerwijderenhttp://kookhistorie.web-log.nl
Leuke vondst! Ik weet dat wij in Tilburg ook van dergelijke recpten hebben. Misschien kunnen we in samenwerking met nog wat diensten een leuke activiteit ontwikkelen?
Ik neem aan dat je al op de hoogte was van deze oproep van Eric Hennekam over nieuwe doelgroepen?
BeantwoordenVerwijderen(Denk eens aan de Allerhande oid.)
Groet,
Chido Houbraken
@Duul: Leuk weblog! Ik ben zelf niet zo van het koken, maar blijkbaar gebeurt er met oude recepten al meer dan ik denk.
BeantwoordenVerwijderenIn het verleden hebben we op het BHIC al wel eens historisch gekookt voor het publiek, zoals ik laatst ook over Gouda las.
@Chido: Naar aanleiding van mijn mailwisseling met Eric over Damespraatjes.nl, noemde hij de Allerhande al. Ik heb hem toen een paar dagen naderhand direct wat leuke recepten toegestuurd, die we op het BHIC al eens hadden gekookt (zie de reactie aan Duul), onder andere die van de frikadellen.
Vandaar dat ik dus ook met dat recept in aanraking was gekomen. Want uit mezelf zou ik echt niet op zoek gaan naar een archiefrecept voor frikadellen! ;-)
Een toevalligheidje dus.
Rijckheyt heeft met de Landelijke Archievendag in 2007 ook gekookt (en zelfs gebrouwen) op basis van recepten uit het archief.
BeantwoordenVerwijderen(Hoewel ik niet zeker weet of ze echt uit hun eigen archieven kwamen, of gewoon uit 'un boekske')
@Ingmar: Ik ken alleen het Utrechts Paulus Abdijbier.
BeantwoordenVerwijderenOm het nog even gecompliceerder te maken. Hier in Vlaanderen (mss ook in NL) kennen wij ook zoiets als "frikandon". Een iets bekender synoniem is vleesbrood of, om het helemaal verwarrend te maken, frikadellekoek (cfr. http://www.vlaamswoordenboek.be/definities/term/frikandon).
BeantwoordenVerwijderen@Tom: Ook zonder Vlaamse inbreng hebben de 'Hollanders' het al lastig genoeg met spelling, Tom. En de tussen-n staat met stip op één, geloof ik! ;-)
BeantwoordenVerwijderenLeuk! Dit zijn nu van die pareltjes waarmee je archieven prachtig in het zonnetje kunt zetten.
BeantwoordenVerwijderen@Edwin: Bedankt! Archieven zit vol parels, zoals je weet. Nu nog goede manieren om er flink wat op te duiken. Ze liggen nogal diep! :-)
BeantwoordenVerwijderen