13 maart 2007

Alle grenzen open!

Hoe langer ik wat meeloop in e-communities, hoe meer de gevolgen daarvan voor ons wereldje duidelijk worden. Gevolgen voor onze manier van denken en werken. Want anders werken begint met anders denken.

Eerder schreef ik al over de functies van archief. Om iets te maken wat we nu nog digitale studiezaal noemen, zouden we terug moeten keren naar de basis. Wat was het oorspronkelijke idee, het concept achter dat wat later een studiezaal is geworden? En hoe zou je dat idee in de toekomst digitaal vorm willen geven?

Grenzen
Dat oorspronkelijke concept leidde ooit tot onze huidige studiezaal. Begrijpelijk en prima. Maar die oude studiezaal - samen met nog meer oude uitingen van verder nog steeds actuele concepten - heeft ook z'n beperkingen. Dat geldt natuurlijk voor het hele archiefwereldje.

Steeds weer stuit ik op die beperkingen als op grenzen. En laat die nu precies verdwijnen binnen e-communities: grenzen tussen instellingen, grenzen tussen professies, tussen werk en privé, tussen rollen. Allemaal grenzen die vervagen en verdwijnen.

Ik merk bijvoorbeeld in Second Life (SL) dat als vanzelf wordt samengewerkt tussen archivarissen en bibliothecarissen, educators, onderzoekers en zelfs met kunstenaars en liefhebbers van bijvoorbeeld historisch rollenspel.

Vakgenoten uit verschillende landen, van verschillende instellingen en in verschillende functies, werken samen in dezelfde projecten. (Alhoewel men vaak ook in SL nog een eigen gebouwtje heeft hoor.) Soms vanuit het werk, soms vanuit de privésfeer, soms vanuit beide.

Alleen de grenzen in tijd blijven bestaan... Met al die tijdzones is het vaak vroeg en laat... ;-) Misschien het begin van dienstverlening rond de klok?

De nieuwe studiezaal
Als voorbeeld dichter bij huis de discussiegroep Genealogie Benelux. Een kennisbank in de vorm van een FAQ daarbij is te vinden op Geneaknowhow.net, naast links naar talloze bronnen en bronbewerkingen. Er is zelfs een cursuslokaal!

Vanuit de discussiegroep - infobalie, prikbord en kantine tegelijk... en nog veel meer - worden berichten gefilterd voor verschillende databases met persoonsgegevens. Zo kun je bijvoorbeeld snel familieberichten vinden en toevalstreffers. Maar via via kom je zelfs bij scans van steeds meer originele bronnen.


En kun je nou zeggen dat dit allemaal wat amateuristisch gefrutfrot is? Nee, helemaal niet! De vormgeving is misschien niet supergelikt, maar via alle links kom je zo van hier naar daar, de zoekboxjes laten je snel de databases uitpluizen, de discussiegroep laat je vragen stellen waar vrijwel altijd een antwoord op komt enzovoort.

En het mooie is: archieven hoeven daar helemaal niks voor te doen! In mijn ogen een vroeg en perfect voorbeeld van Web 2.0, waarin immers gebruikersparticipatie centraal staat. Voor, door en met elkaar.

Met alle beperkingen (grenzen?) die deze sites in al hun gezamenlijkheid nog hebben, kun je het ook anders bekijken: het lijkt wel een digitale studiezaal!

Anders gezegd, hier is een digitale studiezaal in ontwikkeling. En wel verder in ontwikkeling dan welke archiefdienst dan ook daarmee zelf al is... en die hebben er in dit geval nog niet eens aan meegeholpen?! Waarschijnlijk was het anders ook nooit gelukt hoor... ;-)

Kortom
Laten we de grenzen opengooien en samenwerken! Daar komen mooie dingen van...

(Zonder politiek te willen bedrijven, overigens.)

4 opmerkingen:

  1. In de artikels Samenwerking genealogische websites en Na toegankelijke websites ook toegankelijke data! heb ik mijn gedachten over "opengooien en samenwerking" beschreven.

    Ik merk meer en meer dat "de burgers" wel willen en meer en meer samenwerken.

    Bij "de overheid" zie ik deze beweging helaas nog niet. De initiatieven van "de burgers" worden door "de overheid" veelal gedoogd, maar niet echt gestimuleerd.

    Ik hoop dat "de overheid" al het goede gaat inzien van het "opengooien en samenwerken". Met dezelfde budgetten kun je volgens mij meer doen!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een kleine correctie is op zijn plaats. Jij hebt het voordeel bij een archief te werken met realiteitszin. Daar hoeft inderdaad niets te gebeuren.
    Maar... er zijn ook instellingen waar men spastisch omgaat met bezoekers die langskomen om foto's van bronnen te maken teneinde die op internet te zetten. Het lijkt wel of er prijzen te verdienen zijn voor het creëren van de sterkste barrières. Bijvoorbeeld: "als u foto's maakt en die op internet plaatst, dient u een gebruiksvergoeding te betalen. Van 68 euro. Per foto!" Ik noem de plaats niet eens waar me dit verteld is, die kun je zelf wel invullen.
    Het is niet overal kommer en kwel hoor. Streekarchief Alkmaar is een voorbeeld van hoe het ook kan. Mocht daar blijken dat de fotokopieën van de DTB's die op studiezaal staan te slecht zijn om te fotograferen, dan wordt direct het origineel uit depot gehaald.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hoe komt het toch dat ik altijd het gevoel krijg dat het over bibliotheken gaat, terwijl het toch echt betrekking heeft op archieven.

    Zelfde schuit, met kleine verschillen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Bob: Voor zover het BHIC onder 'de overheid' valt, heb ik daarop nog wel enige invloed. Voor de rest is het een langzaam - maar ik denk ook zeker - proces.

    @Richard: Ik begrijp wat je bedoelt. Dat ik die mazzel heb, is trouwens niet helemaal toevallig. Ik help namelijk zelf hard mee aan het laten ontstaan van die mazzel... ;-)

    Maar serieus: andere diensten hebben soms totaal ander beleid. Ze hebben daar hun eigen redenen voor. Blijkbaar maken zij dezelfde afweging als het BHIC, maar is de uitkomst anders.

    Ik kan alleen maar proberen collega's aan het denken te zetten. Misschien wel door een blog als deze. Wie weet waar het nog eens goed voor is hè?

    @Edwin: Vreemd genoeg werken veel archieven juist samen met musea. Onvriendelijker gezegd: veel archieven gaan op in organisaties die vooral uit museum bestaan.

    Vreemd, omdat ik zelf het idee heb dat archieven vooral overeenkomsten met bibliotheken vertonen. En nauwelijks met musea.

    Het grappige is dat ik in SL veel bieb'ers ontmoet. En hoe langer je met elkaar over de verschillen tussen archieven en biebs praat, hoe minder die verschillen er zijn. Anders gezegd: hoe meer de overeenkomsten blijken.

    Inderdaad: hetzelfde schuitje.

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.