Afgelopen donderdag was ik voor het eerst - en da's eigenlijk te laat - op de OBA in Amsterdam aanwezig, buiten dan mijn eerdere bezoek aan de virtuele vestiging in Second Life. Deze blogtekst komt voort uit een oppervlakkige kennismaking van een uur met de OBA en een goed gesprek daarna. Ik weet achteraf namelijk niet goed of ik nu onder de indruk of enthousiast moet zijn, of dat ik nu pas goed begin te begrijpen waarom al die bibliotheekmedewerkers zo de dood van de bibliotheek vrezen.
Vantevoren had de OBA voor mij het beeld een bibliotheek van de toekomst te zijn - ik moet DOK in Delft ook nog eens bezoeken, om diezelfde reden. Het gebouw is werkelijk schiterend, het heeft veel leuk ingerichte ruimtes, modern en comfortabel, veel volk over de vloer, jeugd ook...
...maar ik zie tussen alle kasten met boeken en cd's en andere materialen geen mens te lopen of slechts een enkeling. Vrijwel iedereen zit achter een scherm van de OBA of achter z'n eigen laptop, maar de iMacs met daarop de bibliotheekcatalogi staan werkloos in de grote ruimtes.
Mensen zitten hun weblog bij te werken, checken hun e-mail, draaien filmpje na filmpje op YouTube, zitten op Hyves, studeren of wekken die indruk, of boeken een vakantie online. Da's prachtig, maar degradeert de boeken en zo tot decorstukken van een modern soort internetcafé. Een ruimte waar volgens mij vooral studenten graag komen - mooi uitzicht en free wireless.
Nou gaat het natuurlijk niet om de boeken, maar om de informatie. Echter zag ik in de bibliotheekmedewerkers aldaar niet direct meer de informatiedienstverlener of -specialist terug, maar meer de beheerder en helpdeskmedewerker van dat internetcafé.
Is de OBA nog een bibliotheek? Of minimaal een informatiedienstverlenende instelling?
Ik ben benieuwd hoe het bibliotheekveld tegen die ontwikkelingen aankijkt, dus zal daar eens wat over gaan lezen. Reacties en leestips? Welkom!
De dood van het archief?
En hoe verhouden archieven zich tot dit alles? In tegenstelling tot bibliotheken, die hooguit unieke diensten hebben, hebben archieven ook nog een uniek product in de vorm van unieke content: de archieven. Nog wel, want dat verandert ook langzaam. Fotograferende bezoekers plaatsen hun plaatjes online en nemen meer en meer diensten over, die wij traditioneel tot ons monopolie rekenen. Informatiebalies, cursuslokalen enzovoort: je vindt het allemaal online in talloze communities.
De ontwikkelingen voltrekken zich langzamer, maar desondanks zeker. Moeten wij de dood van het archief vrezen? Toch niet, maar we zullen naar een nieuwe meerwaarde moeten zoeken richting onze (potentiële) klanten. Daarover gaat in hoofdzaak dit weblog. Da's dan ook weer eens helder gekregen, want niet voor niets kan ik hierbij verwijzen naar een bericht op deze blog, precies 300 berichten geleden... ;-)
Tot slot
Ah ja, ik wàs trouwens op de OBA voor en lunchafspraak met enkele Deense archivarissen, bibliothecarissen en museumwerkers: het clubje dat de bewuste studiedag over erfgoed 2.0 organiseerde. Een lekkere lunch op het dakterras van de OBA en een goed gesprek, samen ook met collega Luud.
En het blijkt maar weer dat overal dezelfde soort vragen leven: hoe betrek je mensen actief bij je community? Hoe overtuig je het management van het nut van Web 2.0? En vul zelf maar verder in...
Foto: Tore Kjeilen
Een reactie in een blogpost, Christian
BeantwoordenVerwijderenhttp://www.zbdigitaal.nl/2009/05/over-het-boekenmuseumscenario.html
@Edwin: Wat een eer! :-)
BeantwoordenVerwijderenHoi Christian. mooi verhaal. Het klopt wat je zegt, dat we er niet voor moeten waken om de core business van weleer (boeken bij de bieb en archieven bij ons) moet gaan gebruiken als decor. Toch houd ik van de materialiteit en het echte van papier en boekbanden etc. In Tilburg hebben ze laatst ook een facelift gehad. Nog niet optimaal maar de materie is het uitgangspunt gebleven. Weliswaar computers die ondersteunen het zoeken daar ter plekke. ook wordt er informatie gegeven over boeken en andere gerelateerde onderwerpen die wel linken met je zoekvraag maar daar ter plekke niet aanwezig blijken te zijn. Dat wekt verwarring.
BeantwoordenVerwijderenGeef je inderdaad de vrijheid om daar te chatten en te internetten tussen je niet relevante kastopstelling, dan is het verworden tot een intellectueel decor voor een Grand Café. Dat moeten we niet willen.
Moeilijk maar tevens een uitdaging
@Petra: Bedankt voor je reactie!
BeantwoordenVerwijderenIk heb er op zich weinig moeite mee dat boeken als decor worden gebruikt - met archieven in het depot is dit altijd al wat lastiger geweest natuurlijk. Maar ik zie dan dat decor het liefst in lijn met de functie van 'bibliotheek' of 'archief' die elders op de vloer wordt uitgespeeld. En in het geval van de OBA twijfel ik eraan of we hier nog wel met een bibliotheek hebben te maken. Het is een ander soort instelling, waarin wat traditionele bibliotheekdiensten zijn opgenomen.
Het materiaal is maar materiaal en uiteindelijk gaat het niet om het fysieke ding, zoals Edwin op zijn reactie/blog ook al aangeeft. Met andere woorden: komt er een andere vorm voor boek en/of archief (ik zeg: die is er al), dan is dat prima. Onze instellingsrol als informatiedienstverlener, -gids of wat dan ook blijft dan ook bestaan - blijft zijn meerwaarde hebben voor de maatschappij - alhoewel in een andere vorm. Maar dan heb je het nog steeds over een (nieuw soort) bibliotheek of archief.
Lastig, zo'n niet-uitgekristalliseerde gedachtengang en zo'n klein venstertje... ;-)