26 november 2008

De verkeerde woordjes: beeldbank


Een paar daagjes terug had ik het over een soort van terminologische kloof tussen archivarissen en hun klanten. In de tussentijd ben ik iedere dag wel woorden tegengekomen die ik voor het gemak maar even als verkeerd bestempel. Koploper en schijnbaar onuitroeibaar is het woord beeldbank.

Tijdens een usabilitytest bleek keer op keer dat het woord beeldbank niet werkt voor mensen die naar foto's of plaatjes zoeken. Beelden staan namelijk in een park, een museum of midden op een plein, maar zitten zeker niet in een bank. En foto's vind je er al helemaal niet!

Je kunt je beeldbank nog zo mooi aanprijzen; als je klant een foto zoekt, zal hij je beeldbank desondanks vaak links laten liggen.

Dat een beeldbank beeldbank heet, heeft te maken met ons. Want in een beeldbank zit immers méér dan alleen foto's. De bank - een geforceerde Nederlandse aanduiding voor database, denk ik - bevat namelijk vaak ook prenten, kaarten en meer van dat fraais. Het woord fotodatabase zou dus niet de hele lading dekken. En dat kan natuurlijk niet.

Maar ja, wat hebben onze websitebezoekers daarmee te maken hè, met onze drang naar volledigheid en juistheid? Niet zo veel eigenlijk...

We gaan de klant niet kunnen overtuigen van de juistheid van ons begrip beeldbank. Mijn voorstel is dus om het begrip maar te vervangen door fotobank of fotodatabase of iets anders met in ieder geval het woord foto erin.

Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Vanaf vandaag ga ik dus extra sterk letten op mijn eigen woordgebruik. De beeldbank is dood, leve de fotobank!

Plaatje

10 opmerkingen:

  1. Ik ben het zo vreselijk met je eens! Ik heb bij ons intern al eerder gepleit voor gebruik van een aparte 'fotobank', 'kaartenbank' en 'documentenbank'. Het woord 'bank' blijft vreselijk, maar dan kun je tenminste aan de naam zien wat er dan wel in de 'bank' zit.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Petra: Mooi, dan kunnen we nu al spreken van een "beweging"... haha!

    Dat woord "bank" is inderdaad heel erg. Maar "database" wordt weer zo lang.

    Goed, we komen er wel. Wie klein begint, moet groot denken! :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hier nog iemand die geen fan is van de term "beeldbank", los van wat gebruikers daarvan vinden. Gewoon als archivaris vind ik dat ook al verschrikkelijk. Ik snap wel dat "beeld" gebruikt wordt om alles te dekken wat visueel is, maar het pakt niet bij de mensen, zoals het BHIC kon vaststellen. Zelf gebruiken wij, net als een aantal andere, Beeld&Geluid om die afdeling te benoemen, al hebben we het door de band eerder over de AV-collectie (audiovisuele). Maar ook dat vind ik weer iets te abstract. Op een website van een andere archiefinstelling vond ik in een tekstje van minder dan 100 woorden dan weer drie variaties, behalve beeldbank, vond ik ook fototheek of fotocollectie. En ik ben wel voor die beide variaties te vinden. Waarom je Beeldbank niet gewoon Fototheek heten: mensen weten wat een biblio-theek is, en je maakt meteen ook duidelijk wat er in zit. Het aandeel prenten en kaarten in het totaal weegt niet op tegen het aantal foto's en in een caption kun je nog altijd verduidelijken waar het om gaat. Je audio en video ontsluit je dan maar online via een "media-theek". Maar ook het achtervoegsel "collectie" kan je daarbij dan toepassen.
    Ik heb trouwens niets tegen "bank". Archiefbank als verkorte samentrekking van archieven-databank vind ik een best wel mooie term eigenlijk. En één die de lading dekt: een databank die een overzicht geeft van archieven. Al gebruiken wij zelf wel Archievenoverzicht als term ;-).

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Een soort van kredietcrisis voor dit type banken?
    Alhoewel de beeldbank is overgegaan in de fotobank...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Tom: Ik heb altijd de indruk - maar misschien ten onrechte - dat Vlamingen veel minder moeite hebben met het "vernederlandsen" van Engelse termen of het simpelweg gebruiken van vertaalwoorden.

    Wij Nederlanders vinden dat vaak wat gekunsteld overkomen, alhoewel er helemaal niks mis mee is om gewoon woorden naar je eigen taal te vertalen en die vervolgens ook te gebruiken.

    "Fototheek" vind ik wel goed, "fotocollectie" nog beter, maar aan de andere kant: waarom niet gewoon een knop maken die simpelweg "Foto's" als label heeft, of iets als "Foto's zoeken" of zo?

    Da's immers waar het om gaat.

    Hoe dan de verzameling heet (is iets een archief, een collectie, een verzameling, een "theek" of wat dan ook), is eigenlijk helemaal niet relevant hè. Alleen archivarissen houden zich daarmee bezig.

    @Tim: Het woord "bank" is de laatste tijd inderdaad aan een hevige inflatie onderhevig. Blijkbaar slaat de crisis nu ook in het archiefwezen wild om zich heen... haha!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Gisteren gezien op een Loesje in de stad:

    "mijn bank staat ook op Marktplaats"

    Ze bedoelde een andere bank, maar ik vind 'm wel toepasselijk in deze ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Vreemd, en wij Vlamingen altijd maar denken dat het vooral die "ollanders" waren die alles vernederlandsen. Al zit er wel een bron van waarheid in wat je zegt. Ik zie twee bewegingen. Enerzijds zijn heel veel woorden die typisch "Vlaams" zijn, woorden die overgenomen zijn uit het Frans (vooral) en het Engels, maar met een Nederlands sausje overgoten zodat het iets lekkerder hapt. Anderzijds worden woorden die niet zo vlot te verorberen zijn, worden op die manier bereid (lees "vertaald") dat ze uiteindelijk ook al Nederlands eetbaar zijn ;-). Die laatsten die nog steeds consequent webstek en e-post gebruiken, handelen vanuit een zekere taaltrots, maar zijn echter een min of meer uitstervende soort.

    En over het onderwerp zelve. Je hebt zeker een punt als je zegt dat het publiek in eerste instantie gewoon op zoek is naar foto's en niet naar één of andere databank. Al zou ik toch vasthouden aan "fotocollectie" of zo. Waarom, geen idee :-).

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @Marina: Loesje heeft altijd wel iets toepasselijks! :-)

    @Tom: Ik heb zelf voor een website nog eens consequent de woorden "thuispagina" en "koppelingen" proberen te handhaven, maar ja... Als gewone mensen het over homepages en links hebben, dan ga ik dat ook doen hè!

    Sommige soorten sterven dus niet uit, maar evolueren gewoon in iets anders...

    Ik heb trouwens ook geen idee waarom je zo graag vasthoudt aan een toevoegsel als "collectie" of zo. Ben je misschien archivaris? ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik zou het liefste "bank" reserveren voor iets waarop men comfortabel zetelt. Maar het blijft lastig al die techy termen, oftewel jargon, voor Louie de loodgieter begrijpelijk te houden. We moeten echter Louie niet onderschatten... Louie blogt tegenwoordig ook in avonduren. Trouwens het erfgoed jargon is misschien nog wel erger: indexen, inventarissen, collecties etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @Robert: Heette die loodgieter niet Joe? ;-)

    Het is trouwens schrikbarend hoeveel jargon wij in teksten voor klanten verwerken. En waarvan we ons eigenlijk niet eens meer bewust zijn van de onbegrijpelijkheid daarvan.

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.