28 januari 2010

Het gevaar van het gemak



Gisteren schreef Poulus iets over HelloTxt, een handige site om dezelfde statusupdates naar een selectie van verschillende sociale netwerken te sturen. Over dat laatste fenomeen schreef Poulus al eerder, waarop Yvette in mijn ogen terecht opmerkte dat er ook een gevaar schuilt in dat geautomatiseerd verspreiden van berichten.

Tijdens het schrijven van een commentaar op de meest recente post van Poulus bleef ik zo lang typen, dat ik er maar een apart bericht op m'n eigen blog van heb gemaakt. Het commentaar was namelijk losgeraakt van het bericht van Poulus of hetgeen hij zei, maar triggerde mij wel om er wat verder over na te denken. Via rss of getrapt via rss en Twitterfeed en Twitter komt hij hier ook vast wel kijken! ;-)

Het moet wel leuk blijven
Mijn idee is, dat het allemaal wel mooi klinkt, maar dat het ook al gauw vervelend wordt. Tenminste, als je niet goed oplet met al die statusupdates, of als je te makkelijk denkt over je aanwezigheid in sociale netwerken.

Mensen sturen bijvoorbeeld vaker hun tweets of blogposts door naar Hyves en Facebook of wat dan ook, maar vergeten dat bepaalde personen veel berichten nu in veelvoud ontvangen. De ene keer is dat erger dan de andere keer. Maar bovendien zijn bijvoorbeeld tweets binnen Facebook niet altijd meer voorzien van de nodige context en daardoor alleen maar ballast. En iets dergelijks komt ook op andere manieren voor. Om nog maar te zwijgen over de publicatielussen waarin sommige statusupdates verzeild raken door dit soort tools, de tweeps die Twitterfeed loslaten op overactieve rss-feeds en nog eens drie van hun andere accounts stelselmatig re-tweeten! Je kent die grappenmakers wel.

Het sociale in het netwerk
Ikzelf haak simpelweg af in dit soort gevallen - gevalletje van ontvrienden, wat het probleem direct oplost - maar er zijn dus manieren om het voor iedereen leuk te houden. Zorg dus dat het niet vanzelf gaat, maar dat je sturingsmogelijkheden houdt voor waar je welke zaken automatisch laat plaatsen. En belangrijker nog, zorg dat je die mogelijkheden ook daadwerkelijk gebruikt.

Maar eigenlijk gaat mijn bezwaar nog wat verder. Die automatische updates zijn namelijk slechts een klein beginnetje voor je activiteiten in een sociaal netwerk. Veel en veel belangrijker zijn de persoonlijke boodschappen en de conversatie. En dat blijft toch echt menselijk maatwerk. Het heet niet voor niets 'sociaal' netwerk. Er bestaat niet zoiets als 'makkelijk' aanwezig zijn op een sociaal netwerk, door wat geautomatiseerd updates te plaatsen. Dan wordt het al snel een kanaal dat niks extra's biedt bovenop je website. En dan stikken we straks van de ongebruikte instellingsprofielen, die niks meer doen dan - ik noem maar iets - berichten via de rss doorgesluisd krijgen. Maar we zijn dan tenminste 'aanwezig waar onze klanten zijn'. Ja, in hetzelfde netwerk in ieder geval... maar toch nog ver weg van de klant. Net zoals de winkelende passant het archief midden in de stad ook voorbijloopt, maar er toch even dicht bij in de buurt was.

Is de mens onvervangbaar?
Helaas hoor ik hier maar weinig archivarissen over nadenken. En helaas hoor ik er steeds meer die op slimme manieren denken een en ander te kunnen regelen. Maar aanwezig zijn in een sociaal netwerk vergt nu eenmaal simpelweg echt je aanwezigheid, je tijd, je betrokkenheid, je persoonlijke aandacht enzovoort. Eigenlijk net als offline.

Misschien is mijn bezwaar daarom wel breder. Ik zie gewoon (te?) weinig in allerlei geautomatiseerde systemen om mensen (deels) te vervangen - eenzelfde reflex merkte ik ook al bij mezelf toen het over de wizard van Nijmegen ging - en ik hoor te weinig gesprekken onder archivarissen over onze daadwerkelijke aanwezigheid in sociale netwerken.

Hoe denk jij daarover?

Plaatje

14 opmerkingen:

  1. Prachtige post, Christian. Altijd fijn als iemand zo'n onderwerp waar je geregeld over peinst onder woorden weet te brengen.

    Automatisch doorsturen van rss-feeds naar allerhande kanalen leidt tot "verdunning" van de aandacht. Er zit een optimum in het besparen van werk voor jezelf (de technologische lifehack) en het creeren van werk voor iemand anders :-) Daarnaast staat het ieder vrij te "ontvolgen", hoewel daar ook weer psychologische effecten een rol spelen.

    Wat de techniek vermag is lang niet altijd wat de mens vermag. Een feed is zo vermenigvuldigd; mijn aandacht (en die van jou denk ik ook :-)) heeft echter zijn menselijke grenzen. Ik denk dat voor sociale netwerken ook de hypecyclus geldt zoals Gartner die voorstelde. Inflated Expectations is dan dat iedereen veel publiek zou kunnen krijgen zonder er zelf iets voor te doen. Dat klopt simpelweg niet. Niet voor iedereen. Ik weet ook niet of het hoeft.

    De uitweg? Ik denk dat die daarin ligt dat je zelf laat zien dat je er bent op de juiste plek en het juiste moment. In die zin vind ik dat jij practiced wat je "preacht". En daar neem ik mijn petje voor af.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wil je dat echt weten?

    Ik geloof in een mix van pragmatisme en ziel. Bij het Regionaal Archief Tilburg gebruiken we (tot op heden) Twitter uitsluitend als een alternatief voor RSS. Doelbewust.

    Je hebt helemaal gelijk als je zegt dat er te weinig over nagedacht wordt, niet alleen door archivarissen overigens. Soms is de drang om mee te doen te groot om er eerst over na te denken. Dat aspect zou ik ook zeker niet willen inbouwen. Lekker doen, maar wel op z´n tijd reflecteren. Niet alleen, maar met anderen.
    Was dat niet samenwerken? Elkaar beter maken?

    Iets dergelijks zie je gebeuren bij de toepassing van wiki´s. Is er wel over het community-aspect voldoende nagedacht? Is er iemand verantwoordelijk om de gang er in te houden of zijn het kortlopende initiatieven die dan "vanzelf" moeten gaan lopen?

    Zolang deelname aan sociale netwerken geen onderdeel wordt van taakbeschrijvingen en punt van beoordeling, kunnen we ons vrijblijvendheid blijven veroorloven.

    Het is nog een lange weg. Dat is meestal bij cultuurveranderingstrajecten. We willen wel nieuwe dingen, maar nemen geen afscheid van oude dingen.

    Leuke discussie voor Archief 2.0?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Interessante post dat precies aansluit bij waar ik me de laatste tijd ook steeds meer aan erger. RATilburg valt dan als pure RSS-relay nog wel mee, daar kies ik gewoon of ik ze via RSS of via Twitter volg. Maar andere twitter of facebook accounts zijn vaak een mengeling van herhaalde en originele content.

    Aan dat laatste maak ik mezelf ook schuldig. Mijn shared items van mijn RSS-feeds uit Google RSS verschijnen bijv. op mijn blog, de Archief2.0 site en als "gelezen:" op mijn Twitter-feed. Eigenlijk zou ik met dat laatste weer mee op moeten houden, hoewel ik wel vaak leuke reacties krijg via Twitter van mensen die door mij op een interessant artikel geattendeerd werden. Alternatief is om een apart Twitteraccount aan te maken voor "YHoitinkTips" of zo, en mijn reguliere Twitteraccount beperkt laten tot originele tweets. Dan kunnen mensen zelf beslissen of ze die autotweets wel of niet willen zien. Wat vinden jullie?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik herken het probleem, al vind ik het pas een probleem wanneer je bv Twitter alleen nog gebruikt om berichten van jezelf te pushen en niet reageert op Reply's en geen conversatie aangaat met je followers. In het geval van Yvette volg ik inmiddels haar gedeelde feeds niet meer via de Reader omdat ik de link in haar Tweets al volg wanneer ze een artikel deelt, prima wat mij betreft. Een 2e twitteraccount (of in jouw geval Yvette een 5e, schat ik in) voor de automatisch aangemaakte feeds naast je persoonlijke zou kunnen, ik zou me op beide abonneren maar een ander kan de berichten over echo's, babywinkels en aanverwante zaken ontwijken door zich alleen op de geautomatiseerde tweets te abonneren.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Goeie reactie op mijn blogpostings Christian.

    Ik heb echter geen pleidooi gehouden om slechts op de automatische piloot op de sociale netwerken aanwezig te zijn.

    Je moet daar - als je er aanwezig wilt zijn - de contacten natuurlijk wel goed onderhouden.

    Het kan echter handig zijn met wat hulpmiddelen af en toe en ook selectief een massa-update te doen.

    Dat vind ik zo handig aan de genoemde software zoals Hellotxt en Ping.fm

    Je hoeft voor een massa-update niet al die netwerken langs, maar plaats d.m.v. de software een bericht.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dank allemaal voor jullie reacties!

    @Marina: Daar heb ik niks meer aan toe te voegen. Dank voor je reactie, en dank voor de aardige woorden aan het einde. Tot morgen! :-)

    @Luud: Ik bedoel ook zeker niet dat we vantevoren tot in detail dingen moeten doordenken - je weet als geen ander hoe ik in dit soort dingen sta. Ik gruwel van rapportenfabrieken en ben doorgaans de eerste die voluit het experiment aangaat.

    Ik vind alleen dat we vaker moeten nadenken en kennis delen over onze aanwezigheid in sociale netwerken. Verschillende archiefdiensten zijn hiermee bezig (of het nu Twitter is of Hyves of Facebook of iets anders), maar er wordt niet over gepraat of geblogd of wat dan ook. En aan de uitwerking te zien, wordt er ook niet al te goed over het sociale aspect nagedacht. Da's jammer. We kunnen veel van elkaar leren - wij tweeën zijn alvast een aardig voorbeeld.

    In het Tilburgse geval van Twitter ben ik het trouwens met Yvette eens: als je rss wil, dan volg je rss. Als je de tweets wil, dan volg je die.

    En ja, een mooi onderwerp om binnen de community ook over te discussiëren.

    @Yvette: Wat Tilburg betreft ben ik het dus met je eens. Jouw shared items volg ik eigenlijk uitsluitend via Twitter. Ze staan nog in m'n Netvibes, maar die kunnen nogal rap op gelezen, tenzij ik een tijdje Twitter niet volg. Andere plekken, zoals de sidebar van Archief 2.0, zijn nogal handig te negeren - geen probleem dus.

    Zo'n aparte Twitter-account is trouwens een goed idee.

    @Albert: Ben het met je eens. En dat is dus ook mijn bezwaar. Een Facebook-profiel bijvoorbeeld is iets anders dan je website, waarop je simpelweg berichten plaatst en waar verder geen conversatie nodig is (alhoewel dat steeds minder evident is!) Het is een sociaal netwerk en zo zou je het ook moeten gebruiken. Anders 'werkt' het ook niet.

    @Poulus: Klopt, dat pleidooi hield je zeker niet. Maar jouw posts zetten me wel hierover aan het denken, aangezien veel anderen wél onbewust volgens een dergelijk pleidooi lijken te werken. Vandaar dat ik er een aparte blogpost van maakte.

    (Jouw posts waren dus de aanleiding voor mijn post, maar jouw ideeën zijn niet het onderwerp daarvan.)

    Ik ben het volledig met je eens, dat die tools hele handige hulpmiddelen zijn. En zo moeten we ze vooral inzetten. Tips voor dergelijke tools kunnen we delen. En verder dus het pleidooi om veel kennis en ervaringen te delen over die sociale kant van het aanwezig zijn in sociale netwerken.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Naar aanleiding van deze discussie besloten de daad bij het woord te voegen en een apart twitteraccount @yhoitinktips aangemaakt.

    Mijn gedeelde items van Google Reader verschijnen nu daar en niet meer op @yhoitink.

    En Albert, het is inderdaad mijn 5e Twitteraccount, goede inschatting :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. In je verhaal mis ik een paar zeer essentiële elementen m.b.t. doelstellingen en doelgroepen c.q. doelgericht werken.
    Voor mijn colleges test ik samen met andere (universitaire) docenten het gebruik van o.a. sociale media. We voeren allerlei steekproeven uit. We volgen berichten zo ver dat kan en bekijken dan o.a. wat het effect is c.q. welke mensen we kunnen bereiken.
    Een mazzeltje die we deze week hadden was bijvoorbeeld de arrestatie van die overvallers deze week op het Universiteits terrein. Heel bewust heb ik na overleg met mijn collega's een Archiefforum bericht verzonden naar de deelnemers van deze site, waarvan het grootste deel Twitter niet gebruikt c.q. het maar een (ik citeer) "flauwekul" medium vinden. Doel was om te bekijken wat het effect was. Als reactie op de verzending van deze special AF nieuwsbrief kreeg ik een groot aantal emailtjes, bijv. met waarom dit bericht was verzonden, want het had toch niets met archieven te maken.
    Verrassend was het groot aantal mailtjes van mensen die zeiden dat ze niet wisten dat ook dit soort informatie via Twitter te vergaren was. En dat was precies de doelstelling van mijn AF bericht.

    Uit al die onderzoeken -maar dat weet/weten jij/jullie ook - dat elke medium en/of verschillende Internet fora zijn eigen publiek heeft. Als (archief-)instelling of prive persoon moet je zelf goed bepalen welke doelgroep of doelgroepen je wilt aanspreken en op welke wijze. Vooral in de laatste zijn m.n. archiefinstellingen niet best.
    Mijn Twitter volgers zijn over het algemeen hele andere mensen dan mijn Linkedin of Facebook vrienden.
    De ontvangers van die berichten kunnen zelf bepalen of ze willen "ontvrienden", afmelden voor een site, RSS-feeds afzetten etc.
    En eigenlijk is dat helemaal niets nieuws. Voor het digitale tijdperk kon je ook al tientallen kranten lezen, waar vaak dezelfde (ANP) berichten in stonden. Elke lezer had zijn eigen krant en elke krant had zijn eigen lezer. Slechts een enkeling had een abonnement op meer kranten. Bedrijven en instellingen plaatsen advertenties in verschillende kranten om alle doelgroepen te bereiken.
    Oude tijden herleven in een andere vorm nu op Internet.

    Nog een aardig voorbeeld van doelgericht werken. Sinds ik op 15 oktober 2009 het besluit nam dat het Archiefforum zich nog maar gaat richten op één specifieke doelgroep en de andere doelgroepen slechts zijdelings ben gaan bedienen, is het aantal AF bezoeken/bezoekers fors gestegen en ook het aantal aanmeldingen. Vreemd eigenlijk, want ik zette ca. 1500 gebruikers even aan de zijkant.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Grappig om te zien dat er een parallelle ontwikkeling is in de echte wereld en in Cyberspace. In de archieven wordt ook steeds meer gekletst en geklept. Er zijn zelfs archieven met rondleidingen, waar hele groepen toeristen "even de studiezaal komen 'doen'". Ik pleit voor de herinvoering van de bordjes "Stilte a.u.b." zowel in het echt als bij de elektronische kanalen! Een mens heeft momenten van rust nodig, vergeet dat niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. De oplossing die Yvette nu gevonden heeft vind ik heel handig. Hoewel werk en privé vaak door elkaar lopen, zeker als je werk je hobby is, is het voor sommige volgers toch prettig om te kunnen kiezen welk soort informatie ze willen volgen van een persoon of instelling. Maar soms ontkom je er niet aan om vanuit en naar meerdere sociale netwerken je statusupdates te sturen. Zolang je je doelgroepen en de doelstelling maar goed in de gaten houd denk ik dat daar niks mis mee is.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Je hebt een paar hele goede punten Christian. Voor mijn gevoel verandert informatie- en communicatietechnologie mee met de ontwikkelingen binnen de maatschappij. De informatievoorziening is nu een grote, snelstromende rivier van woorden, links en bits geworden, waar je af en toe iets uitvist, zoals een beer een zalm uit een rivier slaat. Die zalm peuzel je op als je honger hebt. 99 % van het water stroomt ongezien aan je voorbij.

    Daarnaast lopend de kortere en dikkere lijnen, naar de mensen met wie je affiniteit hebt, op welk niveau dan ook. Die zwemmen ook in die rivier, maar die zijn voorzien van een zendertje, waarop je kunt inzoomen als je dat wenst...en vice versa.

    De verspreiding van dezelfde content over verschillende netwerken heeft voor mijn gevoel wel zin. Als ik een mailbox open krijg ik soms reacties vanuit verschillende hoeken. Op twitter van de twitterati, op Hyves van mensen uit mijn analoge leven, op mijn blog van de lezers daar. En dan is er nog facebook, linkedin, de nings: you name it.

    Het feit dat ik op veel van die netwerken ben te vinden betekent niet dat ik alle mensen ook op al die platformen volg. Ook daar geldt het concept van die rivier. Sommige mensen zijn maar op een plek te vinden, en als ik hen wil lezen of horen, zal ik ze daar opzoeken. Jou volg ik vooral hier, maar soms ook in de twitterstroom, of binnen de feeds van archief 2.0

    De mensen die niet zo in de weer zijn met informatiefilters en wat dies meer zij zitten doorgaans ook niet op zoveel verschillende platformen, volgens mij.

    Communicatie kunnen we volgens mij niet automatiseren. Althans, niet bevredigend. Je kunt je stem weliswaar opnemen en reproduceren, maar dat is heel wat anders dan de A.I. met emotie waar sf-films van dromen

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dank voor al jullie reacties! Hieronder voor ieder van jullie een reactie terug:

    @Eric: Ben ik met je eens hoor. Mijn bezwaar is ook zeker niet het gebruik van al die tools om berichten vanaf één plek naar allerlei andere plekken te sluizen - ik doe het zelf ook trouwens, alhoewel met mate. Wél vind ik dat we veel beter de mogelijkheden van die tools moeten leren gebruiken. Hetzelfde bericht is niet in dezelfde vorm voor ieder netwerk interessant. In plaats van alle netwerken kun je selecties van netwerken maken, in plaats van precies hetzelfde bericht kun je bepaalde zaken wijzigen. Voor Twitter kan er bijvoorbeeld een hashtag bij, voor een blog een plaatje - ik noem maar wat. (En ja, vooral ook omdat in verschillende netwerken voor een groot deel verschillende mensen zitten.)

    Want het is precies zoals jij zegt: wij (archieven vooral) proberen te veel doelgroepen op dezelfde manier aan te spreken. En dat werkt niet.

    Samenvattend wat dit aangaat: ik pleit er niet voor dit soort tools niet meer te gebruiken, ik pleit ervoor ze juist béter - doordachter - te gebruiken. Meer gericht op specifieke doelgroepen dus.

    Maar wat er voor mij bijkomt, naast het bovenstaande pushen van berichten: ik zou zo graag meer aandacht zien voor dat andere aspect van het sociale netwerk: de conversatie, de persoonlijke aanwezigheid, de relatie. Misschien had ik dat nóg duidelijker moeten maken.

    Als toegift, wat je laatste voorbeeld betreft, over het je richten op bepaalde abonnee's: wat er is gebeurd lijkt onlogisch, maar blijkt niet zo te zijn. En eigenlijk is dat wel weer logisch. Iedereen weet immers dat, als je het iedereen naar de zin probeert te maken, je het uiteindelijk niemand naar de zin maakt.

    Maar richt je op een specifieke groep en ook anderen zullen blij worden - gek genoeg dus.

    Ik hoorde ooit het voorbeeld van de trolly/koffer-op-wieltjes voor stewardessen. Een product specifiek ontworpen voor stewardessen (die vanaf dat moment elegant met zware bagage konden rondlopen), maar uiteindelijk blijkt het voor iedere reiziger een prachtproduct.

    Anyway, maar dus nogmaals: graag meer aandacht voor het 'sociale' in sociale netwerken. Op dat vlak kunnen we met z'n allen nog erg veel leren.

    @Richard: Digitaal is dat wat makkelijker te regelen, want je volgt zelf wat je wilt. Op een studiezaal heb je inderdaad wat minder zeggenschap... Ik verwacht over een tijdje dat de vissenkom weer echt haar (her)intrede zal doen, voor een select groepje die-hard archiefonderzoekers, dat stilte nodig heeft bij hun onderzoekingen.

    @Anneke: Dat is helemaal waar. En we moeten vooral niet te flauw worden - wat dat betreft kan ikzelf ook heel wat hebben! ;-)

    @Edwin: Het grootste deel van mijn reactie op de reactie van Eric, geldt ook voor mijn reactie op jouw reactie. Tussendoor geef je echter ook nog perfect aan waar het mij eigenlijk om ging: de kortere en dikkere lijnen.

    Ik zie heel veel aandacht voor de rivier, de vissen, de hengels/filters, de zalmen enzovoort. Maar ik zou graag meer aandacht zien voor de kortere en dikkere lijnen. Hoe ons soort instellingen daarmee 'iets' kan doen (meerwaarde bieden voor klanten in een sociaal netwerk) lijkt een ondergeschoven kindje. Of toch in ieder geval in het archiefwezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. @Christian: dat ben ik ook met je eens maar het is erg lastig om de aandacht daar goed te verdelen: er zit een grens aan het aantal lijnen waar je echt aandacht aan kunt besteden, als je ook nog aandacht wilt besteden aan al die andere zaken. Om dat goed in balans te krijgen is voorwaar niet eenvoudig...

    BeantwoordenVerwijderen
  14. @Edwin: Da's inderdaad een van de issues waarover het zou moeten gaan. Ik bedoelde namelijk niet zozeer dat er voor die kortere en dikkere lijnen meer aandacht zou moeten komen (alhoewel ik dat wel vind), maar hierboven bedoelde ik eigenlijk dat er meer aandacht voor de problematiek/uitdaging op dat vlak moet komen.

    Discussies over onderwerpen als: waar zijn instellingen actief, dus op welke sociale netwerken? Waarom daar? Hoe kleden ze het sociale aspect in? Welke doelstellingen hebben ze zich gesteld? Op wie mikken ze? Hoe proberen ze die te bereiken? Wie zijn ermee gemoeid? Hoe hebben ze dat georganiseerd? Wat zijn de ervaringen? Wat zijn de successen? Enzovoort...

    Kortom: aandacht voor de aandacht dus! :-)

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.