13 juli 2010

Almanak, daar ben je weer!


Vandaag maar eens een halve dag vrijgenomen om wat administratie weg te werken en zo. Blijkt bij thuiskomst ineens het Archievenblad in de bus te liggen. En dat niet alleen, het blad gaat vergezeld van de nieuwe Almanak. Mooi! Mijn oude exemplaar was namelijk verloren gegaan... ;-)

Ik ben een uitgesproken tegenstander van het instandhouden van dit papieren boekwerkje. Jazeker, volgens Fred van Kan, de voorzitter van de KVAN en de auteur van het voorwoord, blijft de almanak in een behoefte voorzien en kost het de vereniging geen geld en nauwelijks werk.

Die laatste twee vind ik geen argumenten, het zijn hooguit prettige bijkomstigheden. Het eerste vind ik een zwak argument. Ik heb daar namelijk nog nooit een onderzoek over gezien. Navraag in het verleden bij zomaar wat willekeurige collega's op het BHIC leerde me dat geen van de ondervraagden toen nog het papieren boekje raadpleegde. Maar misschien hoor ik niet echt tot de doelgroep en heb ik de verkeerde mensen gevraagd naar hun almanakgebruik.

Ik geloof namelijk best dat sommige mensen de almanak nog gebruiken. De vraag is: moet je in die behoefte willen voorzien? Temeer omdat Fred schrijft:

Het bestuur realiseert zich dat het archiefwezen behoorlijk in beweging is. Daardoor behoeft de gids meestal al wijzigingen op het moment dat deze uitkomt.

Je levert dus een bij voorbaat al achterhaald product?!

Ik vergelijk het met de vele kaartenbakken en papieren indexen waarvan we ons op het BHIC inmiddels hebben ontdaan. Staat allemaal in de computer, daarin worden de bestanden ook steeds bijgewerkt en aangevuld en eventuele analoge toegangen zijn dus per definitie onvolledig en bevatten willens en wetens fouten waarvan al langs andere wegen is doorgegeven aan ons dat het fouten zijn. Dat moet je je publiek niet aan willen doen. En dat geldt met de almanak net zo.

Enfin, de argumenten zijn bekend. Zand erover.

Ik ben namelijk heel blij met een andere zin van Fred:

Overigens hopen we straks in onze nieuwe website en/of in samenwerking met Archief 2.0 wel een digitale variant on line te zetten, waarin tools voor gemakkelijk onderhoud zijn opgenomen.

Hij stelt vervolgens dat dit nog wat tijd (en geld) gaat kosten voor het zover is, maar dat zie ik anders. Ik zei het al eens en herhaal dat hier graag: het bestaat al.

Ik zie uit naar de verdere samenwerking! :-)

Foto: [naam verwijderd i.v.m. identiteitsbescherming en veiligheid]

11 opmerkingen:

  1. Moet ik nou lachen of moet ik er om huilen? Ik ben er nog niet uit.

    Lekkere post in ieder geval.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Luud: Dank je. En dan heb ik nog niet eens iets gezegd over de kaft, met daarop afgebeeld een microchip of geheugenplaatje of zoiets. Dat was te makkelijk. ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik was ook al van plan een vernietigende blogpost te schrijven over de almanak zodra die uitkwam, maar je bent me natuurlijk voor. Prima! Ik hoop wel dat bestuursleden van de KVAN nog reageert. Bij een blogpost op Archief20 (http://www.archief20.org/profiles/blogs/niet-praten-maar-poetsen) kwam een reactie van Roelof Braad waarin de almanak werd genoemd als één van de redenen om KVAN-lid te worden. Daarop heb ik gereageerd maar nooit meer een tegenreactie gekregen helaas...

    Een voorbeeld van het achterlopen: kijk eens naar de vermelding van Waterschap Zeeuwse Eilanden. De archivaris die daar genoemd wordt is al jaren met pensioen en het Waterschap heeft de archiefzorg inmiddels ondergebracht bij het ZA. Dat zal geen slordigheid zijn van de KVAN, althans daar ga ik van uit. Wel denk ik dat het Waterschap de almanak nog minder serieus neemt dan wij... "Een formulier van de KVAN? Waisda? Archief, hebben we dat dan? Voor in een álmanak op papier?? Gooi maar weg joh..."

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Lineke: Ik had toevallig een middagje vrij. ;-)

    Het was trouwens niet de bedoeling een 'vernietigende' blogpost te schrijven, maar ik heb wel de argumenten tégen een papieren boekje weer eens aangehaald. Ik sluit echter positief af: ik ben blij te lezen dat ze digitaal willen gaan en ik ben blij te lezen dat ze samenwerking zoeken met Archief 2.0. Hopelijk is deze almanak dus de laatste op papier.

    En tja, de manier waarop de almanak steeds wordt bijgewerkt is ontzettend ouderwets (tenminste, als het nog steeds werkt met formulieren die worden toegestuurd aan instellingen en met een redactie die alles eens langsloopt.)

    Wat dat betreft doet de ArchiefWiki het op het punt van het Waterschap Zeeuwse Eilanden een stuk beter! :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat ik me nog afvraag: wij denken dat de almanak vooral bedoeld is voor het opzoeken van adressen, openingstijden en vindplaatsen van (gemeente)archieven. Uit het laatste zinnetje van het voorwoord van Fred blijkt echter dat het om iets heel anders gaat:
    "Het bestuur (...) hoopt dan ook dat de adresgids een goed middel blijft om instellingen en collega's in het land op de juiste plek te vinden." [cursivering van mij, IK]
    Het gaat om de mensen en hoe vaak iemand genoemd wordt. Ik kan me van een paar jaar geleden nog herinneren dat er op basis van de Almanak een soort ranglijst gemaakt werd wie er het meeste in voor kwam. Daarmee is de Almanak dus ook de neerslag van de hiërarchie in Archivistiek Nederland.
    Aangezien we in de ArchiefWiki er nadrukkelijk niet voor gekozen hebben om medewerkers op te nemen, is het dus zeer de vraag of dit de laatste editie van de Almanak in deze vorm is.

    @Lineke Hoewel ik bestuurslid van de KVAN ben, denk ik niet dat dit het KVAN-standpunt is...

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @Ingmar: De huidige almanak is helemaal niet handig om uit te vogelen waar van welke voormalige gemeente het archief wordt beheerd. Da's waar de wiki in beeld komt.

    Maar ja, dat van die personen blijft natuurlijk staan. Wij hebben er destijds inderdaad voor gekozen geen namen van medewerkers op te nemen, om twee redenen (als ik het me goed herinner): 1) privacy, 2) lastig bij te houden.

    Het eerste is via een inlog nog wel op te lossen, maar dan gaan we ons doel voorbij om een open website te creëren, die dan dus niet door het gewone publiek kan worden gebruikt. Misschien kan in samenwerking met de KVAN wel worden gezorgd voor een gedeeltelijke inlog voor deze persoonsgegevens. Eerst maar eens alle instellingen invoeren. ;-)

    Dat van hoe vaak iemand erin voorkomt en zo vind ik persoonlijk grote onzin. Ik heb er een keer vier keer ingestaan (bij Waalwijk, bij Den Bosch, bij de KVAN en bij SNAAI) en op dit moment sta ik er maar één keertje in (bij Den Bosch). Wat zegt dat dan? Dat ik gedaald ben in de hiërarchie? Of dat er de eerste keer al minimaal één fout instond en ik me tegenwoordig vooral in non-traditionele clubs begeef.)

    Ik kan me alleen voorstellen dat het soms handig is om te weten wie op een bepaalde afdeling werkt, zodat je weet met wie je contact op moet nemen of zoiets. Maar ja, dan helpt het niet dat er alleen voorletters vermeld staan, geen voornamen. En dit is wel het deel van de almanak met de meeste fouten, lijkt me. Wie gebruikt het wel eens?

    Nou goed, persoonlijk zie ik dus geen tot weinig meerwaarde in het opnemen van persoonsnamen, zeker niet gezien de nadelen daarvan.

    Maar misschien ben ik gewoon koppig.

    P.s. n.a.v. je reactie Op Lineke: Het valt me trouwens op dat KVAN-bestuurders en Archievenblad-redactieleden steeds vaker overal reageren, maar er altijd meteen bij vermelden dat het geen officiële antwoorden zijn... haha! (Die officiële antwoorden blijven trouwens vaak uit.)

    Dank voor je reactie! In welke hoedanigheid dan ook.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Uiteraard was en is het niet mijn bedoeling om het bestaan van de almanak in zijn huidige vorm te verdedigen. Het is een onhandig ding en die eventuele ranglijst vind ik ook onzin. En ik wil ook echt niet medewerkers aan de instellingen gaan toevoegen.
    Waar het mij om ging is, dat het best mogelijk is dat de ArchiefWiki voor sommigen nooit zal vol doen, omdat ze (impliciet) andere criteria hanteren dan wij doen. Als je iets wil bestrijden, moet je rekening houden met alle terechte en onterechte argumenten van de tegenstander.

    Als het aan mij ligt dus over twee jaar geen papieren Almanak meer, maar ik heb het niet voor het zeggen bij de KVAN

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @Ingmar: Weet ik wel. Maar soms krijgt mijn reactie hoe langer hoe meer het karakter van een reactie voor een breder publiek. ;-)

    Je hebt helemaal gelijk: we moeten rekening houden met andere uitgangspunten dan alleen de onze. En afwegen wat we daarmee doen. Anders verliezen we net zo goed het contact met een deel van de doelgroep als de vervaardigers van het huidige product dat hebben gedaan.

    (Ikzelf heb het trouwens ook niet voor het zeggen bij de KVAN, maar samen zijn we al met z'n tweetjes!)

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Ingmar en @Christian
    Als iemand die helemaal niets te zeggen heeft bij en in de KVAN wil ik toch even meedelen dat het argument van Fred misschien theoretisch wel hout snijdt, maar de vraag is óf en hoe vaak de Almanak voor dat doel wordt gebruikt.
    De hoeveelheid mogelijke toepassingen is misschien groot (je kunt er b.v ook de kachel mee aanmaken) maar is dat dan het doel om iets dergelijks in druk te houden.
    Soms doet het pijn om afscheid te nemen van iets vertrouwds. That´s life...

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Het verbaasde mij gisteren ook dat hij toch weer op de deurmat viel. Ik had inmiddels wel een digitale of online versie verwacht. Voor dit soort informatie bestaan er online inderdaad prima (nationale en internationale) initiatieven waarbij aangesloten zou kunnen worden en bovendien hebben we er heuse internationaal geaccepteerde archiefstandaarden voor: ISDIAH en EAG, die o.a. door internationale portals (kuch) worden gebruikt.
    De argumentatie dat het boekwerkje mogelijk nog nut zou hebben als gids voor de namen en bijbehorende telefoonnummers en emailadressen van medewerkers van archiefinstellingen is trouwens ook aan het slijten: het Nationaal Archief vermeldt al een aantal jaren alleen de namen van de leden van het management. Blijkbaar kunnen die gebeld/gemaild worden voor bij wie van hun onderdanen, pardon medewerkers, men terecht kan voor specifieke vragen. Dit jaar heeft het Stadsarchief Amsterdam dat voorbeeld gevolgd en bij Tresoar schijnt de directeur een echte spin in het web te zijn: blijkbaar kun je bij hem met al je vragen terecht :-).

    BeantwoordenVerwijderen
  11. @Wim: De argumenten voor en tegen zijn al jaren dezelfde. Het is blijkbaar wachten op het moment dat de KVAN de opbrengsten niet meer de moeite vindt - volgens mij liepen die jaar na jaar wel terug - of dat ze toch echt niet meer kunnen slapen van de hoeveelheid onjuiste informatie die de almanak al vanaf de dag van iedere uitgave bevat. Voor een beroepsgroep die o.a. de betrouwbaarheid van informatie pretendeert te garanderen, doen we onszelf met dit papieren gedrocht jaarlijks enorm tekort...

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.