Waar de een digitale archieven achter slot en grendel plaatst en tegen betaling tijdelijk sleutels uitleent, zijn er ook die hun archieven juist zoveel mogelijk open willen gooien. Erfgoed Leiden en Omstreken (voorheen gewoon Regionaal Archief Leiden) is er zo eentje en stelt genealogische data op een technische manier genaamd OAI-PMH beschikbaar. Dat houdt zoveel in, dat iedereen de database van Leiden kan bevragen en de gegevens daaruit kan presenteren zónder gebruik te hoeven maken van de zoekmachine die Leiden zelf heeft ontwikkeld, maar door zelf iets te knutselen ('iedereen' is dus 'iedereen die kan programmeren'). Je kunt dus bij het zoet zonder het zuur.
Open Archieven
De meeste archieven stellen hun data op deze manier alleen binnen specifieke samenwerkingsverbanden beschikbaar, zoals voor deelname aan WieWasWie. Maar Leiden gaat dus een stap verder en zet de deur voor allen open. Bob Coret heeft daar dankbaar gebruik van gemaakt, door een alternatieve zoekmachine voor stamboomonderzoek te bouwen: Open Archieven
Meer informatie over de achtergrond van Open Archieven vind je in Bobs blogpost met zijn wensenlijst voor een genealogische zoekmachine van een archief. Een krachtig zoekveld, slimme manieren om op twee personen te zoeken, handige verwijzingen naar andere gegevensbronnen, keurige bronvermeldingen en zo nog heel wat. Prachtig! En bovendien inspirerend.
Open Data
Op deze zoekmachine is natuurlijk net zo veel aan te merken als op de zoekmachines van archieven zelf. Maar dat geeft niet en daar gaat het ook niet om. Het is namelijk gewoon goed, dat er steeds meer praktische voorbeelden komen van waar open data toe kan leiden. Want alleen met het voorhouden van allerlei lekkers, daar houden ze je eetlust niet mee vast. Je wilt af en toe ook echt wat opgediend krijgen, anders smeer je toch zelf maar weer een boterham.
Open Archieven doet een paar dingen radicaal anders dan de gebruikelijke zoekmachines die archiefdiensten aanbieden. Bijvoorbeeld het eenvoudige zoekveld, dat door het gebruik van operatoren toch krachtige mogelijkheden biedt. Ik ben benieuwd of uit gebruikerstests en vragenrondes valt af te leiden hoe gebruikers dit zoekveld, en alle andere mogelijkheden, gebruiken. En of ze via Open Archieven betere zoekresultaten afdwingen dan met 'onze' zoekmachines.
Doorbraak?
Want open data heeft echt nog een lange weg te gaan in archievenland, ondanks de vele aandacht en de verschillende initiatieven. Voor de doorbraak van open data zou het daarom goed zijn als de zoekmachine van Bob, Open Archieven, beduidend beter blijkt te scoren dan al hetgeen archiefdiensten zelf hebben weten te bouwen. Anders blijft het moeilijk de meerwaarde van open data te herkennen.
Archievenland is natuurlijk ook maar een kikkerlandje. Bij open data en genealogie lijkt het dan al snel alsof je alleen voor de Bob Coret bv aan het werk bent... Dus Open Archieven, zet hem op!
Gerelateerd leesvoer
- Het BHIC en Open(er) Data
- Leiden legt de lat hoog
