Gelezen: De papyrus van Caesar (Asterix in de informatiewereld)

Een van de weinige stripseries die alle albums compleet in mijn kast prijkt is die van Asterix. Samen met Lucky Luke (ook al met René Goscinny als belangrijkste scenarist) en Van Nul tot Nu (de ideale manier om als jong manneke de geschiedenis in te worden gezogen) behoort Asterix in mijn ogen tot de beste strips ooit. En sinds een week is daar, na twee jaar wachten, het 36e album: De papyrus van Caesar

Papyrus
Caesar wist niet goed raad met het hoofdstuk over de onoverwinnelijke Galliërs in zijn aankomende bestseller ("al vijftig exemplaren verkocht!") over de Gallische oorlogen, spindoctor Promoplus stelt voor niet de geschiedenis te verdoezelen maar "met een discrete sluier te bedekken" en het hoofdstuk uit het boek weg te laten, de Numidische kopiist BigDatha gaat er echter met een papyrus en daarop de tekst van dit hoofdstuk vandoor en lekt ze aan de "persmuskiet zonder grenzen" en activist Polemix.

Voor deze Polemix zouden de auteurs geïnspireerd zijn door de figuur van Julian Assange en behalve zijn blonde haar zijn er inderdaad een paar gelijkenissen. Zo laat Polemix het niet na anderen erop te wijzen dat de inhoud van de papyrus "het rijk op zijn grondvesten zal doen schudden" en moet ook hij in het bezit van deze explosieve informatie op zoek naar persoonlijke veiligheid. Caesar wil de papyrus immers koste wat kost terug, maar Polemix vlucht er precies dat ene dorpje mee in dat dapper weerstand blijft bieden aan de Romeinse overheersers. Daar bedenkt druïde Panoramix een plan om deze informatie voor altijd veilig te stellen.

Informatiewereld
Zoals uit de plot al een beetje blijkt speelt het verhaal zich af in de informatiewereld. Informatie overdragen en opslaan, manipuleren en beveiligen, de waarde van informatie, volledigheid, selectie, duurzaamheid en informatiepiraterij, het passeert allemaal in meer of minder grapjes de revue. Van Panoramix die zijn dorpsgenoten erop wijst dat Galliërs van de mondelinge overlevering zijn en niet van het schrift ("wat geschreven is zal verdwijnen, maar de woorden blijven") tot een andere druïde, Naturalix, die omringd door kleine blauwe vogeltjes op zijn riet twiet om een eekhoorntje te roepen, het album barst van de leuke verwijzingen.

Aan de andere kant, stel je er ook weer niet al te veel van voor. Het is immers geen handboek informatiewetenschap, maar een strip waarin twee Galliërs die rare Romeinen de lucht in meppen en waarin aan het eind onbeperkt everzwijn op tafel komt.

Ouderwets
Sinds 1977, toen scenarioschrijver Goscinny veel te jong stierf, tekende en vanaf toen ook schreef Albert Uderzo nog een tiental extra albums vol. Maar goede verhalen schrijven is toch echt een vak apart gebleken en ik stel me voor dat die laatste albums door veel fans, net als in mijn geval, vooral zijn aangeschaft om de serie compleet te houden. Vanaf album 35 is het stokje echter overgenomen door Jean-Yves Ferri (tekst) en Didier Conrad (tekeningen) en vooralsnog krabbelt het niveau van de serie daarmee weer op.

Dit 36e album is dan ook een bijna ouderwets goede Asterix te noemen, zo eentje die je meermaals wilt lezen: de eerste keer voor het verhaal - alhoewel Goscinny ongeëvenaard blijft - en vervolgens voor de enorm rijke en leuke tekeningen, de spitsvondige teksten (ook goede vertalingen!) en verwijzingen naar de actualiteit, woordgrapjes en dubbele bodems. Dat Asterix dit keer in de informatiewereld stapt, maakt het extra leuk, maar het is hoe dan ook een aanrader.

Aanbevolen leesvoer
- Gelezen: Brabant, daar brandt nog licht
- Gelezen: De dans van de gezanten
 

Gelezen: De dans van de gezanten

Als bedankje voor het organiseren van een werkbezoek voor ze aan het BHIC, kreeg ik van mijn Utrechtse collega's het stripalbum De dans van de gezanten cadeau:

In 1713 maakte de Vrede van Utrecht een eind aan een lange oorlog waarin vrijwel alle West-Europese landen betrokken waren. De vredesverdragen kwamen tot stand na ruim een jaar van diplomatieke onderhandelingen, waarvoor de stad Utrecht als locatie was gekozen. (...)

Verschillende Utrechtse tekenaars verbeelden de kleine en de grote verhalen rond de vredesonderhandelingen in 1713. Een kleine stad die overspoeld wordt door buitenlandse delegaties van allerlei pluimage, die ruim een jaar een stempel drukken op het leven in de stad; de ontruiming van het stadhuis voor de onderhandelingen, festiviteiten en culturele evenementen die door de delegaties worden aangericht, het contact tussen Utrechters en "vreemde" buitenlanders, de verhoudingen tussen de onderhandelaars, de legale en illegale economie in de stad. (...)

Om de historische werkelijkheid zo veel mogelijk recht te doen zijn de strips gemaakt in samenwerking met Het Utrechts Archief.

Verschillende tekenaars van stripgenootschap De Inktpot, dus ook een bonte afwisseling aan verschillende stijlen van tekenen en humor, van echte strips tot cartoons en beeldverhalen. Erg leuk om doorheen te bladeren en te lezen.

De strips werden in aanloop naar het jubileumjaar al afzonderlijk online gepubliceerd en vertellen samen dan wel een groot verhaal, maar anders dan bij andere stripalbums is dit geen doorlopend verhaal. Het is eerder thematisch van opzet, een samenspel aan kleine verhaaltjes.Dat wil echter niet zeggen dat de strips als los zand in het album hangen. Tussen de verhaaltjes onderling vind je namelijk veel verwijzingen en ze volgen elkaar inhoudelijk in volgorde logisch op.

Over de historische juistheid van de strips kan ik niet goed oordelen. Hier en daar zie je duidelijk dat de tekenaars zichzelf enige vrijheden hebben toegestaan - een mooi plaatje wordt soms bijvoorbeeld belangrijker gevonden dan getrouwe feiten - maar die doen de historische werkelijkheid geen noemenswaardig geweld aan. Ze zullen nodig zijn om het verhaal toegankelijk te houden voor een breed publiek, wat immers het doel is van het album. Een enkele keer zijn die vrijheden trouwens door de tekenaars zelf toegelicht

Een van mijn favoriete strips, historisch niet helemaal correct,
maar wel keurig verantwoord

Dat toegankelijk houden, dat lukt de ene keer wel iets beter dan de andere keer. Dat ligt ongetwijfeld ook aan het thema waarmee iedere tekenaar is opgezadeld. Een strip over één concreet incident tussen twee onderhandelaars is nu eenmaal makkelijker in strip te verbeelden, dan een strip waarin de ingewikkelde politieke en diplomatieke verhoudingen tussen de verschillende mogendheden uit de doeken moeten worden gedaan. Maar door de snelle afwisseling in strips is geen enkele hobbel groot genoeg om je te doen stoppen met lezen en kijken.

Een echt geschiedenisverhaal is het daarmee niet geworden, wel een mooi sfeerverslag vol feitjes en grapjes. En aan het eind heb je toch een goed beeld van wat die vredesonderhandelingen inhielden, wat het belang ervan was en wat ze voor de stad Utrecht betekende. Een ding wordt dan wel helder: Utrecht vaarde er wel bij, maar 'Holland' had de vrede duidelijk verloren.

Gerelateerd leesvoer
- Gelezen: Brabant, daar brandt nog licht
- Archiefcartoons

Archiefcartoon: Donald Duck gedigitaliseerd

De Donald Duck van deze week is verplicht leesvoer voor archivarissen. Donalds nieuwste baantje is namelijk dat van archiefdigitaliseerder! Donald daarover: "Zucht! Wat een saai baantje..."

Overigens is het vrolijke weekblad zelf al een tijd lang digitaal. Via een speciale app op je tablet kun je niet alleen het weekblad lezen, maar krijg je bovendien extra pagina's cadeau. En om die te vullen duiken de makers zelf regelmatig in de archieven. Mooi!

Met dank aan collega Marilou voor de tip.

Aanbevolen
- Meer archiefcartoons

Gelezen: Brabant, daar brandt nog licht

Het is een enorme opgave om de geschiedenis van Brabant, van oertijd tot heden, in 48 bladzijden stripvorm te geven. Laat staan om dit op een manier te doen waarin het verhaal niet alleen het grote, brede en liefst ook jongere publiek aanspreekt, maar ook nog eens de historische werkelijkheid geen noemenswaardig geweld aandoet. En dat is toch precies waarin Danker Jan Oreel en Henk Wittenberg wonderwel zijn geslaagd. Wat een mooi stripboek hebben zij afgeleverd, wat een unieke aanwinst op de Brabantse geschiedschrijving!

Ontzettend leuk getekend, erg goede teksten en een perfecte mix van humor en een serieuze geschiedenisles. Met flinke stappen wordt -door de hoofdpersonen ook letterlijk- een reis door de tijd gemaakt langs alle belangrijke gebeurtenissen en plaatsen in het verleden van Brabant, van de Romeinen in het castellum bij Cuijk tot het werkvolk in een Eindhovense gloeilampenfabriek.

Vooral veel oorlog en armoede natuurlijk, maar gelukkig wordt ook regelmatig stilgestaan bij Brabant op z'n best, zoals de bouw van schitterende kerken als de Sint-Jan in Den Bosch, of de vele handel en nijverheid, later industrie in dorpen en steden. Natuurlijk maak je kennis met wereldberoemde Brabanders als de schilders Jeroen Bosch en Vincent van Gogh, maar zeker ook met de gewone Brabantse man of vrouw, die tussen alle grote gebeurtenissen door probeert gezond te blijven, een aardappel te rooien en kinderen op te voeden.

Wollik
Aan veel tekeningen is duidelijk af te zien dat er flink wat research is gedaan voor dit stripboek. Maar het kan niet anders of hier en daar is het beeld van het verleden wat simpeler neergezet dan het in werkelijkheid is geweest.

Zo zeggen en schrijven wij 'Wolluk' en geen 'Wollik' en verwijst de naam 'Langstraat' naar de bijna aan elkaar gegroeide lintbebouwing tussen grofweg Geertruidenberg en Den Bosch in oost-westelijke richting. En niet naar de lange percelen (slagen genoemd) waarlangs vanuit die 'lange straat' in zuidelijke richting het veengebied werd afgegraven. Na het ontginnen werd de nieuwe bewoningsas in het zuiden, zoals in de strip getekend, ook niet zozeer op lager gelegen gronden gelegd, maar juist op verhogingen zoals de achterkades (dijken ten zuiden van de ontginningen) en donken (zandheuvels die daarvoor onder een pak veen waren bedekt). En ook bij het plaatje van vrolijke schoenmakers die als kleine zelfstandigen zij aan zij voor hun huisjes in het zonnetje aan het werk zijn, valt wel wat op te merken.

Kiezen en delen
Maar laten we eerlijk zijn, want dergelijke missertjes worden alleen opgemerkt door kenners van de lokale historie. En uiteindelijk is de doelgroep van deze strip simpelweg meer gediend met te vermelden dat pas vanaf ongeveer 1860 een verschil wordt gemaakt tussen de rechter- en de linkerschoen, dan met geneuzel over achterkades en zandbanken. Diepgravend geïnteresseerden moeten dan maar een historisch verantwoord boek gaan lezen. En geen strip die in sneltreinvaart alle eeuwen en gebeurtenissen en alle steden en dorpjes in Brabant aan wil doen, zonder vervelend te worden.

Er moesten door de makers van deze strip dan ook veel keuzes worden gemaakt. Waarvan ik eigenlijk alleen betreur dat ervoor gekozen is om de laatste eeuw, waarin zo ontzettend veel is gebeurd en die bovendien voor veel lezers zo veel punten van herkenning scoort, slechts 10 bladzijden te gunnen. Richting het einde begint het verhaal daardoor onsamenhangender te worden en voelt het zelfs als afgeraffeld. Wat toch echt niet het geval is.

Daar brandt een vuurtje
Doel van de strip is om bij de lezer (hopelijk ook jongere lezers dan die doorgaans die historisch verantwoorde boeken lezen) de geschiedenis van onze provincie tot leven te brengen. En in die opzet is de strip naar mijn idee geslaagd. Wie weet zorgt dit bij een enkeling zelfs voor een blijvende interesse in onze geschiedenis.

Dat was vroeger in ieder geval het effect van Van Nul tot Nu op ondergetekende. En Brabant, daar brandt nog licht kan beslist ditzelfde effect bereiken bij de jeugd van nu. Da's een groot compliment waard voor de makers van dit prachtige stripalbum. Bij deze.

Gerelateerd leesvoer
- Van Nul tot Nu op z'n Brabants
- "Brabant, daar brandt nog licht" De geschiedenis in strip

"Brabant, daar brandt nog licht" De geschiedenis in strip

Vandaag is de presentatie op het BHIC, maandag begint de verkoop in Bossche boekhandels. Ik ben héél erg benieuwd naar de strip. Stiekem hoop ik op Van Nul tot Nu op z'n Brabants over Brabanders. Alle BHIC-medewerkers krijgen bovendien een uitgave met een speciaal schutblad. Mooi!

Voor alle info over de Brabantse geschiedenis in stripvorm lees het persbericht of ga naar de website.

En Anneke, ik heb al een exemplaar voor je gereserveerd hoor!

Gerelateerd leesvoer

- Van Nul tot Nu op z'n Brabants?

- Archiefcartoons

Van Nul tot Nu op z'n Brabants?

Ik moet onder een steen of zo hebben gelegen, want had helemaal gemist dat er een heuse strip in de maak is over de geschiedenis van Brabant: Daar brandt nog licht...

Mijn persoonlijke favoriet is nog altijd Van Nul tot Nu, dat op een grappige manier de vaderlandse geschiedenis bij mij tot leven bracht. Eerst in de Donald Duck, later in boekvorm. De Brabantse strip voelt vooralsnog hetzelfde aan, zeker omdat de geschiedenis van de gewone Brabander centraal staat. Twee jongelui, Maarten en Eefje, krijgen door het installeren van een speciale app op hun mobieltje, van hun opa een reis door de tijd cadeau. Vanaf dat moment stappen ze door de Brabantse geschiedenis, met de nadruk op de laatste twee eeuwen.

Drijvende krachten achter de strip, gefinancierd via crowdfunding, zijn Henk Wittenberg en Danker Jan Oreel, die ook al betrokken was bij de Zeeuwse inspiratie voor dit Brabantse initiatief. Nieuws is te volgen via de website, maar ook via Facebook en Twitter. Omroep Brabant maakte een filmpje.

Blijkbaar heeft het BHIC trouwens meegeholpen bij het maken van de blauwdruk voor het verhaal. Zo leer je nog eens wat.

In oktober komt de strip uit. Wil ik hebben!!

Gerelateerd
- 15 Miljoen per jaar
- Archiefcartoons