Ik houd niet van zaaldiscussies. Het maakt niet uit of er in die zaal 30, 60 of 180 man zit, want ik houd er toch niet van. Dat hangt overigens sterk samen met de stoelen waarop we zitten of eigenlijk meer met de plaatsing daarvan. Als de stoelen zo zijn geplaatst dat we elkaar kunnen aankijken, dan doe ik namelijk graag mee. Maar als de stoelen allemaal gericht zijn op een podium of zo, dan houd ik blijkbaar niet van zaaldiscussies.
Verlegen
Het is niet dat ik geen vragen heb aan een spreker of geen mening heb over hetgeen een andere toehoorder ter sprake bracht. Ik wíl namelijk best wel meedoen. Maar ik houd gewoon niet van dat soort discussies. Zodra het woord aan de zaal is, dan voel ik me opgelaten. Ik voel de temperatuur stijgen en ik voel mijn lippen droger worden. Mijn hart gaat sneller kloppen en met de minuut zit ik ongemakkelijker op mijn stoel. Meestal besluit ik dan mijn mond te houden, wat als medicijn tegen de bewuste situatie prima helpt.
Heb ik misschien gewoon moeite met het spreken in publiek of zo? Nee, dat is het niet. Want als de meneer of mevrouw met de microfoon me ondanks alles dat ding onder m'n neus drukt, dan is dat helemaal geen probleem. Ik kan namelijk altijd aardig uit m'n woorden komen. Verder ga ik rustig zelf voor een zaal staan voor een praatje, een presentatie, een college, een workshop, panelgesprek of wat dan ook, of het nu voor 30, 60, 180 of meer man is. Graag zelfs.
Van binnen ben ik waarschijnlijk nog steeds gewoon dat verlegen jongetje van weleer en op sommige momenten komt er dat uit. Zoals tijdens zaaldiscussies, teminste de discussies waarbij je naar elkaars ruggen kijkt. Maar goed, ik ben geen psycholoog, dus denk er maar niks van.
Misschien klinkt het voorgaande je wat raar in de oren. Maar ik zeg het je, het zit allemaal in de plaatsing van de stoelen. Oh ja, en tussen de oren natuurlijk. Iemand tips?
Digitaal
Waarom nou dit hele verhaal? Eigenlijk als excuus om het over digitale verlegenheid te hebben. Wat maakt dat mensen zich online niet willen uiten, bijvoorbeeld op een communitysite als Archief 2.0? Daarvoor kunnen allerlei praktische bezwaren zijn. Je kunt er geen tijd voor willen vrijmaken, je kunt het vanuit privacy-overwegingen onprettig vinden dat je bijdrage altijd online blijft staan, je kunt (helaas maar al te vaak realiteit) de reactie van je leidinggevende vrezen of wat dan ook. Over die bezwaren heb ik wel een mening, maar uiteindelijk is die niet meer dan dat, namelijk mijn mening.
Maar veel mensen die ik spreek of met wie ik berichtjes uitwissel, wíllen eigenlijk best wel meedoen, maar dragen redenen aan die ik gemakshalve even onder de noemer van digitale verlegenheid vang. Ze bedenken dat hun mening er niet zo toe doet, zeker niet als allerlei hot shots hun mening al hebben gegeven. Of ze hebben niet het gevoel iets toe te kunnen voegen, ook al blijkt uit hun privéberichten steevast het tegenovergestelde. Vaak ook vinden ze het gewoon een beetje eng om zo open en bloot hun mening te geven. Het staat dan zo vast op pixel, zeg maar. In een zaal is je mening wat dat betreft een wat vluchtiger leven beschoren. Tijdens onze pre-conference eerder dit jaar kwamen ook dit soort motieven naar voren. Sommige leden wíllen best reageren, maar krijgen het spontaan digitaal warm, voelen zich opgelaten, lippen worden droger... Ik probeer me te verplaatsen in ieders situatie. Ik probeer het te begrijpen, zoals ik ook mijzelf probeer te begrijpen.
Activeren
In de loop der jaren hebben we op verschillende manieren geprobeerd om de leden van Archief 2.0 te stimuleren actief te worden. Hieronder een aantal van die manieren, alhoewel het overzicht zeker niet uitputtend is:
- We proberen allereerst als beheerders (de zogenoemde denktank) in algemene zin een veilige omgeving te bieden aan iedereen die mee wil doen op het netwerk. Er wordt bijvoorbeeld niet zomaar content verwijderd of gewijzigd, er wordt open gecommuniceerd over al hetgeen de community aangaat, we voorkomen dat er kliekvorming optreedt, we respecteren ieders mening en bijdrage en zo meer. Dat moet een gezonde basis geven voor activiteit. Allemaal dezelfde stoel, die stoelen in een kring, zodat we elkaar kunnen aankijken, en dan allemaal gelijke spreektijd.
- We verwelkomen alle nieuwe leden. Zelf doe ik dat door gebruik te maken van een aantal verschillende standaardtekstjes (met bijvoorbeeld een link naar de korte gids voor nieuwe leden) die ik vervolgens personaliseer voor het bewuste nieuwe lid. De gegevens die dit nieuwe lid opneemt in zijn of haar profiel zijn daarvoor een dankbare bron van inspiratie. Kost wat tijd, maar hoe persoonlijker hoe beter. En laten we eerlijk zijn: je voelt je welkomer wanneer iemand je bij binnenkomst een hand geeft, dan wanneer er zo'n uitgelopen welkomstmatje voor de deur ligt.
- We hebben een nieuwsbrief geïntroduceerd waarmee we leden attenderen op allerhande onderwerpen. De nieuwsbrief is vooral bedoeld voor leden die niet gebruikmaken van rss of Twitter om de activiteit in de community bij te houden, of die niet regelmatig zelf de website bezoeken. Mijn collega Marilou experimenteert wat met verschillende vormen voor die nieuwsbrief.
- Verschillende leden leveren op regelmatige basis gevarieerde content. Dat houdt de website steeds interessant om te bezoeken en het sluit aan bij het feit dat verschillende collega's allemaal verschillende interessegebieden hebben. Voor ieder wat wils dus. Leden van de denktank bloggen natuurlijk regelmatig of starten een discussie, Wilma zorgt voor de toevoer van leuke, interessante, verrassende en inspirerende filmpjes en Yvette vat samen wat haar opvalt in alle informatie die ze wekelijks doorploegt. Heel fijn allemaal!
- Soms attendeer ik individuele leden op specifieke blogposts of forumdiscussies, als ik verwacht dat ze die interessant zullen vinden. Vaak zie je dat ze daarna alsnog reageren, dus ik ga er maar vanuit dat het bericht eerder simpelweg verloren ging in een storm aan andere informatie die ze op zich afgevuurd zagen. Een persoonlijke attendering is dan waardevol.
- Als leden met ideeën of initiatieven komen, dan zal ik enthousiast meedenken, stimuleren en waar mogelijk vanuit Archief 2.0 faciliteren. Maar het initiatief zelf laat ik uiteraard bij de ander. Soms bloeien dit soort prille bloempjes dood, maar soms ontstaan er mooie dingen, zoals projecten of studiemiddagen.
- Ik probeer met de meeste van mijn reacties weer nieuwe reacties uit te lokken. Zo stel ik vaak wedervragen of vraag ik anderen naar hun mening. Ik probeer daarbij zo dicht mogelijk bij de (belevings)wereld van de ander aan te sluiten, zodat die niet over mij of mijn verhaal hoeft te praten, maar het over zijn of haar eigen ervaringen kan hebben, niet op mijn mening hoeft te reageren, maar zijn of haar eigen mening kan geven. Mensen praten makkelijker en liever over zichzelf, heb ik gemerkt. Dat voelt misschien ook het veiligste.
- Ook reageer ik vrijwel altijd op de eigen blogs van leden en op door hen aangezwengelde discussies, zodat tweerichtingsverkeer ontstaat. In het algemeen is reageren nu eenmaal mijn sterkste wapen in de strijd om zoveel mogelijk collega's te laten delen in de wonderen van het sociale web. Nou goed, dat stokpaardje berijd ik nu eenmaal.
Dat geeft toch een aardige indruk, vind ik. Het zijn allemaal succesvol gebleken manieren om leden actief te krijgen. Je ziet ook dat het meestal niet zozeer een kwestie is van wát er gebeurt, maar van hóe het gebeurt. Het gaat uiteindelijk dan wel om mooie muziek, maar voor de juiste toon moet eerst de stemming goed zijn.
Help
Het enige waar ik nog geen antwoord op heb, is op de vraag hoe we digitaal verlegen mensen over de drempel kunnen helpen. Daar denk ik veel over na en ik zou graag ervaringen en ideeën daarover delen en horen. Iemand tips?
Of leest iemand sowieso dit soort lange posts nog wel...?
