23 december 2010

Digitaal verlegen


Ik houd niet van zaaldiscussies. Het maakt niet uit of er in die zaal 30, 60 of 180 man zit, want ik houd er toch niet van. Dat hangt overigens sterk samen met de stoelen waarop we zitten of eigenlijk meer met de plaatsing daarvan. Als de stoelen zo zijn geplaatst dat we elkaar kunnen aankijken, dan doe ik namelijk graag mee. Maar als de stoelen allemaal gericht zijn op een podium of zo, dan houd ik blijkbaar niet van zaaldiscussies.

Verlegen
Het is niet dat ik geen vragen heb aan een spreker of geen mening heb over hetgeen een andere toehoorder ter sprake bracht. Ik wíl namelijk best wel meedoen. Maar ik houd gewoon niet van dat soort discussies. Zodra het woord aan de zaal is, dan voel ik me opgelaten. Ik voel de temperatuur stijgen en ik voel mijn lippen droger worden. Mijn hart gaat sneller kloppen en met de minuut zit ik ongemakkelijker op mijn stoel. Meestal besluit ik dan mijn mond te houden, wat als medicijn tegen de bewuste situatie prima helpt.

Heb ik misschien gewoon moeite met het spreken in publiek of zo? Nee, dat is het niet. Want als de meneer of mevrouw met de microfoon me ondanks alles dat ding onder m'n neus drukt, dan is dat helemaal geen probleem. Ik kan namelijk altijd aardig uit m'n woorden komen. Verder ga ik rustig zelf voor een zaal staan voor een praatje, een presentatie, een college, een workshop, panelgesprek of wat dan ook, of het nu voor 30, 60, 180 of meer man is. Graag zelfs.

Van binnen ben ik waarschijnlijk nog steeds gewoon dat verlegen jongetje van weleer en op sommige momenten komt er dat uit. Zoals tijdens zaaldiscussies, teminste de discussies waarbij je naar elkaars ruggen kijkt. Maar goed, ik ben geen psycholoog, dus denk er maar niks van.

Misschien klinkt het voorgaande je wat raar in de oren. Maar ik zeg het je, het zit allemaal in de plaatsing van de stoelen. Oh ja, en tussen de oren natuurlijk. Iemand tips?

Digitaal
Waarom nou dit hele verhaal? Eigenlijk als excuus om het over digitale verlegenheid te hebben. Wat maakt dat mensen zich online niet willen uiten, bijvoorbeeld op een communitysite als Archief 2.0? Daarvoor kunnen allerlei praktische bezwaren zijn. Je kunt er geen tijd voor willen vrijmaken, je kunt het vanuit privacy-overwegingen onprettig vinden dat je bijdrage altijd online blijft staan, je kunt (helaas maar al te vaak realiteit) de reactie van je leidinggevende vrezen of wat dan ook. Over die bezwaren heb ik wel een mening, maar uiteindelijk is die niet meer dan dat, namelijk mijn mening.

Maar veel mensen die ik spreek of met wie ik berichtjes uitwissel, wíllen eigenlijk best wel meedoen, maar dragen redenen aan die ik gemakshalve even onder de noemer van digitale verlegenheid vang. Ze bedenken dat hun mening er niet zo toe doet, zeker niet als allerlei hot shots hun mening al hebben gegeven. Of ze hebben niet het gevoel iets toe te kunnen voegen, ook al blijkt uit hun privéberichten steevast het tegenovergestelde. Vaak ook vinden ze het gewoon een beetje eng om zo open en bloot hun mening te geven. Het staat dan zo vast op pixel, zeg maar. In een zaal is je mening wat dat betreft een wat vluchtiger leven beschoren. Tijdens onze pre-conference eerder dit jaar kwamen ook dit soort motieven naar voren. Sommige leden wíllen best reageren, maar krijgen het spontaan digitaal warm, voelen zich opgelaten, lippen worden droger... Ik probeer me te verplaatsen in ieders situatie. Ik probeer het te begrijpen, zoals ik ook mijzelf probeer te begrijpen.

Activeren
In de loop der jaren hebben we op verschillende manieren geprobeerd om de leden van Archief 2.0 te stimuleren actief te worden. Hieronder een aantal van die manieren, alhoewel het overzicht zeker niet uitputtend is:


  • We proberen allereerst als beheerders (de zogenoemde denktank) in algemene zin een veilige omgeving te bieden aan iedereen die mee wil doen op het netwerk. Er wordt bijvoorbeeld niet zomaar content verwijderd of gewijzigd, er wordt open gecommuniceerd over al hetgeen de community aangaat, we voorkomen dat er kliekvorming optreedt, we respecteren ieders mening en bijdrage en zo meer. Dat moet een gezonde basis geven voor activiteit. Allemaal dezelfde stoel, die stoelen in een kring, zodat we elkaar kunnen aankijken, en dan allemaal gelijke spreektijd.
  • We verwelkomen alle nieuwe leden. Zelf doe ik dat door gebruik te maken van een aantal verschillende standaardtekstjes (met bijvoorbeeld een link naar de korte gids voor nieuwe leden) die ik vervolgens personaliseer voor het bewuste nieuwe lid. De gegevens die dit nieuwe lid opneemt in zijn of haar profiel zijn daarvoor een dankbare bron van inspiratie. Kost wat tijd, maar hoe persoonlijker hoe beter. En laten we eerlijk zijn: je voelt je welkomer wanneer iemand je bij binnenkomst een hand geeft, dan wanneer er zo'n uitgelopen welkomstmatje voor de deur ligt.
  • We hebben een nieuwsbrief geïntroduceerd waarmee we leden attenderen op allerhande onderwerpen. De nieuwsbrief is vooral bedoeld voor leden die niet gebruikmaken van rss of Twitter om de activiteit in de community bij te houden, of die niet regelmatig zelf de website bezoeken. Mijn collega Marilou experimenteert wat met verschillende vormen voor die nieuwsbrief.
  • Verschillende leden leveren op regelmatige basis gevarieerde content. Dat houdt de website steeds interessant om te bezoeken en het sluit aan bij het feit dat verschillende collega's allemaal verschillende interessegebieden hebben. Voor ieder wat wils dus. Leden van de denktank bloggen natuurlijk regelmatig of starten een discussie, Wilma zorgt voor de toevoer van leuke, interessante, verrassende en inspirerende filmpjes en Yvette vat samen wat haar opvalt in alle informatie die ze wekelijks doorploegt. Heel fijn allemaal!
  • Soms attendeer ik individuele leden op specifieke blogposts of forumdiscussies, als ik verwacht dat ze die interessant zullen vinden. Vaak zie je dat ze daarna alsnog reageren, dus ik ga er maar vanuit dat het bericht eerder simpelweg verloren ging in een storm aan andere informatie die ze op zich afgevuurd zagen. Een persoonlijke attendering is dan waardevol.
  • Als leden met ideeën of initiatieven komen, dan zal ik enthousiast meedenken, stimuleren en waar mogelijk vanuit Archief 2.0 faciliteren. Maar het initiatief zelf laat ik uiteraard bij de ander. Soms bloeien dit soort prille bloempjes dood, maar soms ontstaan er mooie dingen, zoals projecten of studiemiddagen.
  • Ik probeer met de meeste van mijn reacties weer nieuwe reacties uit te lokken. Zo stel ik vaak wedervragen of vraag ik anderen naar hun mening. Ik probeer daarbij zo dicht mogelijk bij de (belevings)wereld van de ander aan te sluiten, zodat die niet over mij of mijn verhaal hoeft te praten, maar het over zijn of haar eigen ervaringen kan hebben, niet op mijn mening hoeft te reageren, maar zijn of haar eigen mening kan geven. Mensen praten makkelijker en liever over zichzelf, heb ik gemerkt. Dat voelt misschien ook het veiligste.
  • Ook reageer ik vrijwel altijd op de eigen blogs van leden en op door hen aangezwengelde discussies, zodat tweerichtingsverkeer ontstaat. In het algemeen is reageren nu eenmaal mijn sterkste wapen in de strijd om zoveel mogelijk collega's te laten delen in de wonderen van het sociale web. Nou goed, dat stokpaardje berijd ik nu eenmaal.


Dat geeft toch een aardige indruk, vind ik. Het zijn allemaal succesvol gebleken manieren om leden actief te krijgen. Je ziet ook dat het meestal niet zozeer een kwestie is van wát er gebeurt, maar van hóe het gebeurt. Het gaat uiteindelijk dan wel om mooie muziek, maar voor de juiste toon moet eerst de stemming goed zijn.

Help
Het enige waar ik nog geen antwoord op heb, is op de vraag hoe we digitaal verlegen mensen over de drempel kunnen helpen. Daar denk ik veel over na en ik zou graag ervaringen en ideeën daarover delen en horen. Iemand tips?

Of leest iemand sowieso dit soort lange posts nog wel...?

5 opmerkingen:

  1. Ha Christian,

    Ik heb geen probleem met lange blogposts :-) Dus ook een lang antwoord.

    Ik heb een glas melk nu voor me staan. Het is half leeg. Of moet ik zeggen dat het half vol is? Aan die vraag moet ik denken als ik je stukje lees.

    Ik heb ook eerst veel rondgekeken op Bibliotheek 2.0 voordat ik ook maar op iets durfde te reageren. En toen ik er eindelijk het lef had om een vraag te stellen wilde ik daarna het liefst onder de bank kruipen. Bovendien had ik niet door dat ik als vraagsteller ook weer op de geboden antwoorden zou moeten reageren. Dan helpt het als je een goede community manager hebt die je actie toejuicht en een helpende hand biedt.

    Ik vind het ook echt geweldig hoe jij, Luud en de anderen Archief 2.0 tot een prachtig platform met informatie en discussies hebben gemaakt. Er wordt best veel gereageerd en interessante content geboden die het nuttig maken voor mij om geregeld te komen kijken. Voor mij is het glas melk dus half vol, terwijl het volgens mij voor jou half leeg is.

    Ik ben van mening dat je mensen niet kunt dwingen en denk dat je hen eerder zal wegjagen als je dat wel doet. Sommige mensen (zoals ik) hebben nu eenmaal tijd nodig en dan is het veranderen van de opstelling van stoelen niet de oorzaak dat ze de kaken stijf op elkaar houden.

    Dat betekent niet dat ze niet nuttig zijn voor je community. Zij kunnen datgene wat ze er lezen weer verspreiden binnen de organisatie. En zo gebeurd er volgens mij heel veel buiten Archief 2.0 waar jij geen weet van hebt, maar dat wel door het platform is veroorzaakt.

    Ik vind dus dat je gewoon door moet gaan met datgene wat jullie nu doen. Het werkt prima en het heeft geleid tot een geweldige community.

    Ik weet dit is niet het antwoord wat je zou willen (vermoed ik althans). Misschien ligt de oorzaak van je probleem aan je perceptie van het geheel en niet aan een groep verlegen mensen...

    Hoop dat je hier iets mee kunt.

    Groet van "de geboren optimist" die ook erg verlegen kan zijn ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Christian,

    Ik denk dat het heel aardig gaat op Archief20, ook wat betreft de participatie. Als beheerders doen jullie er alles aan om leden (nieuwe, maar ook bestaande) op hun gemak te stellen. Ook de offline activiteiten kunnen helpen om mensen de drempel over te trekken.

    Ik begon ook als lurker, kreeg langzaam het lef om te reageren, en ben nu weer teruggezakt naar het lurker niveau omdat ik niet meer in de archiefsector werk, maar de ontwikkelingen wel wil blijven volgen.
    Zo heeft iedereen zijn eigen verhaal.

    Geniet van het half volle glas!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Wilma: Dankjewel voor je uitgebreide reactie. Ik moest (en moet) er even over nadenken. Net als over mijn oorspronkelijke blogpost trouwens.

    Wat het glas melk betreft: ook ik kijk naar Archief 2.0 als naar een halfvol glas melk. En vervolgens zou ik er graag al snel nog wat melk bijschenken. Ben ik toch weer sluipend met het halflege deel van het glas bezig. ;-) In werkelijkheid beleef ik de hele situatie niet als negatief hoor, maar ik kijk gewoon (te) graag naar dat wat zou kunnen zijn, in plaats van af en toe te genieten van dat wat is. Dat laatste moet ik echt leren.

    Feit is dat ik erg blij ben met de ontwikkeling van de community. De activiteit is prima, veel verschillende leden doen mee. En dat niet alleen op de netwerksite, maar ook draait de ArchiefWiki prima, komen er steeds veel (andere) mensen op onze activiteiten IRL af en zo meer. De community is immers breder dan de Ning. Da's maar software.

    Net zoals jij zegt, actief worden laat zich in deze niet afdwingen. We proberen dan ook vooral een omgeving te creëren waarin actief worden veilig voelt, we proberen dat subtiel ook te stimuleren en veel meer kunnen we niet doen.

    En toch denk ik er dus over na.

    Uiteindelijk is het soms inderdaad gewoon een kwestie van op dezelfde manier doorgaan en geduld uitoefenen. Eigenlijk om de redenen zoals jij en Albert die uit eigen ervaring al verwoorden.

    Er zijn nog zoveel onderstromen die ik niet voel en wat dat aangaat is er nog heel veel te leren. Dat leren geeft ook weer extra gereedschap voor m'n knutselkoffer, om verder te timmeren aan Archief 2.0. Communitymanagement is een boeiende bezigheid! :-)

    @Albert: Eigenlijk is de reactie aan Wilma ook voor jou bedoeld. ;-)

    Zoals je jouw eigen 'ontwikkeling' beschrijft had ik het nog niet echt bekeken. Afgezien namelijk van een enkeling die zich uitschrijft omdat ie niet meer werkzaam is in de sector, lijkt ieders situatie grotendeels dezelfde te blijven (wat gelukkig bij lange na niet zo is).

    Ik denk dat (minder) actief worden en blijven inderdaad vaak samenhangt met logische factoren als het (veranderende) werk wat je doet, zoals ook uit jouw reactie blijkt. Dat aspect heb ik te weinig in m'n achterhoofd zitten wanneer ik over dit onderwerp nadenk. Dank voor de aanvulling!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Net als Wilma heb ik geen moeite met lange blogposten, zeker niet om ze te schrijven, haha. Als ik lees wat je allemaal doet, bijgestaan door de denk- en doetank, dan vind ik dat je het heel goed doet op en met Archief 2.0! Heel erg gericht op de ander en erop gericht om de ander te laten meedoen en te laten delen in de kennis: sociaal en helemaal de in lijn met de strijdkreet 'deel en heers!'. Maar, zoals de andere reageerders ook al zeggen, je kunt mensen niet dwingen. Als ik terugdenk aan de schroom die ik heb moeten overwinnen om eens iets te plaatsen en al helemaal om te reageren... Dat is best eng, want inderdaad, vinden 'ze' het wel lezenwaardig of interessant en zit ik niet te zeuren of bemoei ik me niet tegen iets aan waarmee ik me niet moet bemoeien omdat ik toevallig niet werkzaam ben in dat stukje archiefwereld? Als je je daar niet goed overheen kunt zetten of je bent niet zo'n durfal, dan is het lastig om volop mee te doen. Maar stimulerende reacties en eens een aardige opmerking dat je bijdrage waardevol is, helpen altijd en dat gebeurt veel op Archief 2.0. Er wordt soms stevig gediscussieerd maar met waardering en respect voor elkaar. Het opstellen van een FAQ, waar je al eerder een blogpost over schreef, kan bijdragen aan de onwetendheid over hoe je je op een community kunt bewegen. en doorgaan met hoe het nu al gaat: positief stimuleren. Overigens herken ik me wel in jouw opmerking dat je vaak kijkt naar hoe het beter kan ipv te genieten van hoe het nu is. Iets is goed maar het kan altijd beter, denk ik altijd. Maar het is goed om zo af en toe eens achterom te kijken, naar waar je bent begonnen en hoever je in een relatief korte tijd al bent gekomen. Deze woorden zijn ook voor mijzelf bedoeld ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Wat Van Waarden Is: Leren achterom kijken, da's een goeie voor een archivaris. ;-) Leuk dat je dezelfde persoonlijke ervaringen hebt als Wilma en Albert. Eigenlijk geldt mijn reactie op hun berichten dus ook voor jou.

    Nu ik jouw reactie zo lees, moet ik ineens aan de volgende beeldspraak denken: de tijd gaat niet sneller als je heel indringend naar de klok blijft kijken...

    Bedankt voor je reactie.

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.