Het hing al een aantal jaren in de lucht, maar vanaf vandaag verdwijnen veel gegevens en scans van het Markiezenhof, het regionaal archief in Bergen op Zoom, voorlopig achter een betaalmuur. Op de website lezen we:
De structurele kosten voor onderhoud en opslag van het digitale materiaal vormen een belasting op onze begroting. Om onze digitale dienstverlening nu en in de toekomst op peil te houden vragen wij een gebruikersvergoeding voor het inzien van het gedigitaliseerd archief- en beeldmateriaal en voor de detailgegevens van de indices op onze archiefbronnen.
Cost
Het lijkt dus een beetje op het verdienmodel van WieWasWie (dat overigens nog steeds niet is ingegaan) namelijk dat het model niet alleen de scans betreft, maar ook de indexen. In het geval van Bergen op Zoom de detailgegevens bij zoekresultaten. In de praktijk komt het er dus op neer, dat je zónder abonnement genoeg zult kunnen vinden, om te beoordelen of je mét een abonnement genoeg zult kunnen zoeken.
De muur is opgebouwd uit drie (jaar)abonnementen, die oplopen van brons (9,95 euro voor 100 credits) via zilver (24,95 euro voor 750 credits) naar goud (39,95 euro voor 2.500 credits). Met een abonnement kun je vervolgens een jaar lang naar hartelust in de gegevens zoeken. En bovendien kun je met de credits scans bekijken; over specifiek downloaden zie ik niets vermeld. Voor de meeste archiefdocumenten (zoals genealogische akten) worden 3 credits gerekend (waarmee je dan, als ik het goed begrijp, wel door hele registers kunt bladeren), voor charters 4 credits en voor beeldmateriaal (foto en film) 5 credits.
Daarvoor kun je dan wel flink zoeken, want wat digitalisering betreft loopt Bergen op Zoom landelijk aardig mee voorop. Ze hebben al een slordige 12% van hun totale collectie gedigitaliseerd, vermelden ze op hun site.
Baet
Wat levert dat nou op? Hoeveel mensen zullen er een abonnement nemen? Welke vorm? En hoe vaak zullen ze credits bijkopen? Daar ben ik benieuwd naar. Volgens een bericht in BN DeStem trekt de website van het Markiezenhof jaarlijks 57.000 unieke bezoekers. Is dat het 'bruto' aantal uit de statistieken? Of een 'netto' aantal waar al een realistische correctie op is losgelaten? Is dat het aantal voor het hele Markiezenhof, inclusief museum? Of alleen voor het archief? Op basis van dit kale getal kan ik er dus weinig van zeggen.
Het Markiezenhof is natuurlijk geen WieWasWie, maar voor wie echt wat onderzoek te doen heeft in Bergen op Zoom is een tientje voor een jaar lang uitgebreid kunnen zoeken in hun database geen geld. Het aantal credits loopt tussen het bronzen en gouden abonnement ook erg snel op en voor drie tientjes extra kun je je dan ook al behoorlijk uitleven tussen de scans (de kosten voor het deel van de scans dat het BHIC betaald aanbiedt liggen bijvoorbeeld beduidend hoger!). Bovendien heb je dan ook toegang tot bronnen die nergens anders online staan, zoals de charters en archieven van notarissen en weeskamers. Als je echter genoegen kunt of wilt nemen met de primaire genealogische bronnen, dan heb je al snel voldoende aan de indexen van het BHIC en/of de scans van FamilySearch via GenVer.
Uit
De abonnementsvorm betwijfel ik dan ook niet zozeer, als wel de hoeveelheid mensen die dusdanig veel op afstand onderzoek wil doen in de archieven van Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht, dat het abonnementenbestand enig volume zal krijgen. Maar misschien zit het geheim in het beeldmateriaal.
Daarnaast ben ik erg benieuwd wat de collega's ervan gaan merken, online en offline. Eerder begreep ik al eens, dat de verdere digitale dienstverlening (denk aan het beantwoorden van vragen per e-mail) eveneens beperkt zal worden. Het Markiezenhof gaat online dienstverlening dan in zekere zin terugschroeven tot het puur aanbieden van de archiefbronnen, verdere dienstverlening blijft hoofdzakelijk beperkt tot de studiezaal. Dat lijkt me een gemiste kans in deze tijd, maar ik houd een slag om de arm, omdat ik niet precies weet wat er al dan niet mogelijk gaat zijn of worden.
Kortom
Volgens mij krijgen zowel de onderzoekers als de archiefmedewerkers er meer last van dan baat bij. Misschien geldt daarom ook in Bergen op Zoom, dat het principe van betalen belangrijker is dan de opbrengst ervan. Of het gebaar aan bestuur en politiek...
Aan de andere kant: iedere akte die met behulp van de webwinkelwinst gescand en online gehouden kan worden, is er weer eentje in ieders voordeel. Het is een spannend experiment en wie weet blijkt het een succes. De zet is wat dat betreft vanaf vandaag aan de (betalende) klanten.
Gerelateerd leesvoer
- Het Markiezenhof op Historypin... en allerlei nieuwe handigheidjes
- WieWasWie gaat er betalen voor luxe?
