25 september 2013

Hoe Franse archieven samenwerken met Wikipedia


Het blijft berichten stromen rond Wikipedia. Blijkt uit onderzoek dat Wikipedia een incrowd fenomeen is geworden, zoeken in Nederland twaalf wetenschappelijke bibliotheken naar twee Wikipedians in Special Residence, hebben ze er bij de National Archives in de Verenigde Staten net eentje in vaste dienst aangenomen.

En passert deze week een tweet van Rémi Mathis over de ArchivesNationalesBot, die op basis van een door de Franse Archives nationales beschikbaar gestelde dataset automatisch afbeeldingen en metadata van bijzondere archiefdocumenten kan uploaden naar Wikimedia Commons. En alhoewel bots soms onder vuur liggen, vind ik dit toch wel een supergave actie. Een overzicht van de uploads tot nu toe vind je hier.

Samenwerken op z'n Frans
De bot is geboren na een in juni 2013 aangevangen vruchtbare samenwerking tussen Wikimedia Frankrijk en het Franse Nationaal Archief. Ook archieven in Frankrijk voelen zich belast met een grijs imago en proberen, aangemoedigd door hun cultuurminister, via Wikipedia nieuw publiek te bereiken en zo hun kennis en archieven met de massa te delen. Dat doen ze allereerst door simpelweg afbeeldingen beschikbaar te stellen die artikelen in Wikipedia over de geschiedenis van Frankrijk moeten verlevendigen, zoals het testament van Napoleon en dergelijke zaken.

Maar de Franse archivarissen schrijven ook zelf artikelen bij de archieven die zij beheren, zoals dit artikel over de architect Édouard Bauhein, met onderaan een verwijzing naar zijn archief. Op die manier kunnen ze door middel van bronverwijzingen ook hun eigen wetenschappelijke publicaties over de beschreven onderwerpen extra onder de aandacht brengen. Daarnaast worden archiefvrijwilligers getraind om op basis van archiefbronnen artikelen in Wikipedia te verrijken en te schrijven, en worden door Wikimedia edit-a-thons georganiseerd waar professionals (zoals archivarissen) en vrijwilligers (Wikipedianen) elkaar kunnen ontmoeten en samenwerken.

Transcriberen voor het publiek domein
Van Rémi, voorzitter van Wikimedia Frankrijk en zelf curator aan de Franse nationale bibliotheek, leerde ik naast deze over nog enkele andere samenwerkingsverbanden tussen Franse archieven en Wikipedia. Naast de Archives nationales waren namelijk al actief het gemeentearchief van Toulouse (uploaden afbeeldingen) en de departementale archieven van Alpes-Maritimes.

Dit laatste voorbeeld is interessant, omdat hier Wikisource (ook in het Nederlands) wordt gebruikt als platform waarop leerling-paleografen al sinds januari 2012 oefenen in het transcriberen van archiefdocumenten, welke transcripties daarmee dus direct beschikbaar zijn gemaakt voor het publieke domein. Klik voor informatie over het project of een lijst van te transcriberen documenten.

Tot slot
Over een week of twee begint Hay Kranen, de eerste Wikipedian in Residence in Nederland, aan de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief met zijn werkzaamheden. En op zaterdag 2 november zullen Ernest Verhees en ondergetekende tijdens de Wikimedia Conferentie Nederland een sessie verzorgen over Wiki Loves Archives. Daar hopen we samen met de Wikipedia-community te brainstormen over samenwerking tussen Wikipedianen en archivarissen.

Genoeg te beleven dus op wikigebied.

Gerelateerd leesvoer
- Presentatie "BHIC Loves Wiki"
- Geven en krijgen
- Wikipedia Edit-a-thon at the Smithsonian

Afbeelding: archiefstuk betreffende de aanstelling van Dagobert in 628, de laatste koning der Merovingers die nog een beetje macht had (bron: Archives nationales/Wikimedia Commons)

2 opmerkingen:

  1. Christian,

    Op 2 november ben ik samen met Olaf Janssen van de KB en Hay ook aanwezig op 't Wikipedian in Residence bij het Nationaal Archief en de Koninklijke Bibliotheek toe te lichten.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Tim: Leuk, da's alvast een sessie die ik zal volgen!

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.