Onder Wikipedianen in 2013 - Verslag Wikimedia Conferentie Nederland 2013 #WCN13

Op zaterdag 2 november was ik in Utrecht te vinden en wel om de Wikimedia Conferentie Nederland 2013 bij te wonen, kortweg de Wikipediadag. Daar zou ik samen met Ernest Verhees archieven onder de aandacht proberen te brengen en tegelijkertijd de rest van het programma meepikken. Dat programma, beschrijvingen van alle sessies en de beschikbare slides vind je hier.

Indrukwekkend
De keynote kwam van Jan-Bart de Vreede. Waar ik gewoon ben, dat een keynote een flitsende en inspirerende opening van een dag vormt, was dat hier niet het geval. Jan-Bart hield een nuttig, overzichtelijk maar tegelijkertijd nogal droog verhaal over de wereldwijde Wikimedia-beweging nu en straks.

Die beweging heeft overigens wel veel bereikt. Zo leerde ik naast indrukwekkende cijfers ook van het project Wikipedia Zero, dat voorziet in gratis mobiele toegang tot Wikipedia in ontwikkelingslanden. Maar de beweging - Jan-Bart legde omstandig uit waarom hij steeds over een 'beweging' sprak, maar dat ben ik alweer vergeten - kampt ook met problemen. Zoals daar zijn de algemene problemen op internet (steeds meer commercie, steeds minder privacy) en het probleem van paid advocacy (recent nog in het nieuws). De community focust nu nog enorm op het bewerken van de encyclopedie, het editen. Hoe meer edits, hoe beter.

Terwijl de community zich beter druk zou maken om het vriendelijk verwelkomen en goed begeleiden van nieuwkomers. Er is een attitude van inclusion nodig in plaats van exclusion, volgens Jan-Bart. En volgens de hele zaal. En dat al gedurende enkele jaren. Een paar jaar geleden schreef ik daar zelf immers ook al over. Nou goed, daarmee was de rode draad gespannen voor de dag: de omgang met nieuwkomers moet anders en beter, vooral vriendelijker. Helaas waren we aan het eind van de dag nog niet veel verder daarmee. Jammer, want lees dit artikel nog maar eens.

Sfeer
Zo volgde ik later die dag een sessie van Sandra Rientjes over de werksfeer op Wikipedia en de onderlinge communicatie onder Wikipedianen. Maar allereerst, wie zijn die Wikipedianen eigenlijk? Welnu, dat zijn overwegend gebruikers jonger dan 24 of ouder dan 55. Bijna 70% van hen is hoogopgeleid en bijna 90% is man. Voor een encyclopedie die als doel heeft alle kennis zo neutraal mogelijk voor iedereen beschikbaar te maken, is dat een tamelijk onevenwichte samenstelling van de community die daarvoor moet zorgen, wat ook nog zou blijken. Hoopvolle noot was wel, de grote bereidheid onder de bevolking om bij te dragen aan Wikipedia (maar da's vast net zo'n conclusie als dat miljoenen Nederlanders hun stamboom willen uitzoeken; zoutvaatje, waar ben je?).

De sessie van Sandra was gebaseerd op de resultaten van een door Motivaction uitgevoerd onderzoek met als conslusie: de werksfeer en onderlinge communicatie moeten beter. Het zaaltje gevraagd naar negatieve ervaringen van nieuwkomers waren er direct wel een paar concrete reacties, zoals van Eric. Nieuwe gebruikers die hun eerste acties in Wikipedia direct 'beloond' zagen met teruggedraaide bewerkingen, discussies en verwijderingsnominaties, aldus gedesillusioneerd achterbleven en het bewerken van Wikipedia voorlopig achterwege lieten.

Eveneens vanuit de zaal kwam daarop direct reactie, die reactie was defensief. Men moet ook begrip hebben voor de long time Wikipedianen die dit zogezegd op hun geweten hebben. Zij staan dagelijks voor een enorme berg te controleren bewerkingen waarvan velen in de categorie van vandalisme vallen. Op mijn eerdere suggestie om in plaats van direct allerlei rode sjablonen te gebruiken, eerst eens een vriendelijk berichtje voor een nieuwe gebruiker achter te laten, werd daarom ook gereageerd met het aloude excuus voor dergelijke zaken geen tijd te hebben. Het efficiënt naleven van regels krijgt op die momenten blijkbaar alsnog voorrang boven het effectief bouwen aan een community. De conclusie moet - kort door de bocht - dus luiden, dat we eerder medelijden met de arme moderatoren moeten hebben, dan met de argeloze nieuwkomers. We moeten in ieder geval uitgaan van ieders goede bedoelingen. En in de praktijk zal er dus nog maar weinig veranderen.

Weinig en niet niets, want er zijn wel goede initiatieven hoor. Zo wil men een discussie starten over omgangsvormen, ontwikkelt men een teahouse voor nieuwkomers en worden mentoren voor die nieuwkomers getraind. Maar de rode draad werd hier wel doorgeknipt.

Teahouse
Tim Moritz Hector kwam speciaal vanuit Duitsland vertellen hoe ze daar bezig zijn een theehuis in te richten, een nieuwkomervriendelijke plek voor beginnende Wikipedianen. Guests (nieuwkomers) en hosts (ervaren bewerkers) komen er virtueel samen om vragen te stellen en te beantwoorden, maar ook is er ruimte voor informele babbels. Iedereen heeft een eigen profiel (helaas niet altijd met foto, want velen blijven blijkbaar toch liever anoniem) en verder is er de vraag-en-antwoord-pagina, het hart van het theehuis. Vragen moeten natuurlijk snel beantwoord worden, er komt een korte uitleg van de belangrijkste Wikipedia-principes en er zijn taaklijsten in de maak met daarop concrete zaken waaraan je zou kunnen werken zonder je een bult te vallen.

Toch heb ik dan ook hier wel een enkele twijfel bij. Zo is er het idee om bots lijsten te laten maken van beginnende Wikipedianen, die vervolgens door een andere bot welkom zouden kunnen worden geheten. Mijn motto blijft in deze toch altijd weer: aandacht valt niet te automatiseren.

Op de Engelstalige Wikipedia heeft men met een dergelijk teahouse trouwens al wel enig succes geboekt. Theehuisgasten haken daar iets minder snel af dan de gemiddelde nieuwkomer op Wikipedia. Het is vooral belangrijk - werd ook in de zaal terecht opgemerkt - wie de hosts zijn. Dit moeten immers mensen zijn, die het prima vinden om keer op keer dezelfde vragen te beantwoorden, maar ieder van die vraagstellers toch het gevoel kunnen geven alsof het de eerste keer is dat ze de vraag horen en dat het bovendien een hele goede vraag is. Géén sjablonen, werd daar direct aan toegevoegd. Ben benieuwd...

Volgens mij zijn psychologisch de ervaringen met en naar aanleiding van de eerste paar edits het belangrijkst voor een nieuwkomer. Op basis daarvan bepaalt hij/zij immers verder te gaan of niet. Zeker een negatieve ervaring op dit prille ogenblik kan fnuikend zijn voor het verdere enthousiasme. Echter zul je als nieuwkomer nou eenmaal niet als eerste het theehuis vinden, daar moet je vriendelijk gevraagd worden binnen te komen. Het lijkt me dan ook een goed programma voor mensen die niet al direct na de eerste edits of ervaringen zijn afgeschrikt, de al enigszins gevorderde beginner dus. Hopelijk gaat dit theehuis, als het er in Nederland ook van komt, beter lopen dan het huidige coachingsprogramma, dat schijnbaar zo'n beetje stil ligt. De valkuilen zijn dezelfde.

Wikipedian-in-Residence
Vooral de erfgoedgerelateerde sessies hadden natuurlijk mijn belangstelling. Allereerst de presentatie van en ook wel over Hay Kranen, de eerste Nederlandse Wikipedian-in-Residence (WiR), van Koninklijke Bibliotheek en Nationaal Archief. Olaf Janssen (KB) en Tim de Haan (NA) legden eerst uit waarom hun beide instellingen een WiR hadden gewenst en wat die instellingen zelf tot die dag aan activiteiten hadden ontplooid op het wikivlak.

Olaf was daar helder in: de KB had eigenlijk nog helemaal niks gedaan, maar zag het aanstellen van een WiR als een eerste zet. Het is een project dat de eerst bevroren en toen defintief afgewende fusie tussen KB en NA enthousiast heeft overleefd. Tim kon namens het NA natuurlijk al wat meer wapenfeiten leveren. De kiem voor het enthousiasme voor wiki's lag in de cursus 23 Archiefdingen en door diverse latere initiatieven bleek dat het hergebruik en het gebruik van de archiefcollecties op Wikipedia enorm groot waren, groter dan via de eigen website.

Hay zijn verhaal bevatte vervolgens erg veel voorbeelden van hoe goed Wikipedia gebruikt wordt en hoe slecht bibliotheken (en archieven vast ook). Allemaal waar, maar ook een beetje praten voor eigen parochie, want de zaal was al lang van het nut van deze samenwerking en de WiR overtuigd. Over wat die persoon vanaf nu concreet gaat doen kun je hier informatie vinden. Eigenlijk alles behalve editen dus, wat een bewuste keuze is. De eerste interne workshops voor medewerkers van KB en NA hebben trouwens al direct geleid tot honderden edits in Wikipedia. Prachtig project, waarvan ik hoop, dat de reikwijdte uiteindelijk veel breder zal zijn dan alleen ons nationale archief.

Archiefvormers
Na een korte pauze waren Ernest en ik aan de beurt. We presenteerden in het kort hoe archiefinstellingen heel eenvoudig, met kleine stappen, al kunnen werken aan het verrijken van Wikipedia en ook hoe vervolgens de gebruikers van Wikipedia gewezen kunnen worden op de bron van al die rijkdom, onze archieven. Zelf liet ik bijvoorbeeld een lemma zien over de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, dat we hebben aangevuld, voorzien van informatie over het archief en links naar online bronnen. Ik zou er nog een link naar de archiefinventaris bij kunnen zetten zoals ik elders heb gedaan, zoals hier.

Ernest ging daarna een stap verder en greep de informatie over archiefvormers in de wiki Huis van de Nijmeegse geschiedenis aan, zoals hier, om te zien of er een koppeling kan worden gemaakt tussen de informatie daar en de infoboxen in Wikipedia. Naderhand wat gesprekken daarover gevoerd en hopelijk komt Wiki Loves Archives op die manier nog eens van de grond.

Uploaden
Na onze sessie volgde Dan Entous met een demo van de GLAMToolset software, waarmee instellingen als de onze straks zelf collecties in bulk kunnen uploaden naar Wikimedia Commons. Aan de hand van een eigen metadatabestand en mapping met velden in de Commons worden je afbeeldingen en andere media online gezet en voorzien van de correcte informatie. Wel indrukwekkend, erg handig ook. En het zag er uit alsof ook ik het zou kunnen.

Onder het kopje erfgoed kan ik ook nog de presentatie van Jane Darnell scharen, die ging over biografieën van vrouwen op Wikipedia en 17e-eeuwse schilderessen. Een samenhang van factoren - weinig vrouwelijke bewerkers, weinig vrouwelijke biografieën, maar ook weinig bronnen over vrouwen - had tot deze presentatie geleid, waarin met behulp van echt heel veel staven en taarten werd toegelicht dat maar een handjevol 17e-eeuwse vrouwelijke schilderessen het tot een biografie in Wikipedia (of een andere publicatie) hebben geschopt en waarom wel of niet. Vooral een boeiende sessie omdat Darnell een eigen database opbouwt van in welke bronnen waar dan ook biografische gegevens zijn te vinden over die vrouwen.

Tot slot
De enige sessie die voor mijn gevoel een beetje buiten het programma viel en waar ik misschien ook meer van had verwacht, was er eentje over auteursrecht voor Wikipedianen, verzorgd door Sjo Anne Hoogcarspel, een advocate. Het werd een prima inleiding op het auteursrecht, maar met alleen in de laatste slide echt specifieke aandacht voor Wikipedia. Ik weet echter niet of de aanwezige Wikipedianen veel aan deze sessie hebben gehad. Een aantal leek slechts in de zaal te zitten om iedere slide van eigen deskundig commentaar te voorzien. Zij waren duidelijk van het delen van hun kennis, zoals het een goede Wikipediaan betaamt...

Hoe dan ook een interessant congres waar ik veel nuttigs heb gehoord, maar waar ik tegelijkertijd heb begrepen dat nieuwkomers ook het komende jaar weer op weinig clementie kunnen rekenen na hun eerste uitglijders op Wikipedia. Trouwens ook een congres waar de presentaties grotendeels werden gegeven door mensen die zelf nog nauwelijks edits op hun naam hadden staan. En zo hoorde het ook te zijn, zou Jan-Bart hebben kunnen zeggen.

Sluitstuk was de prijsuitreiking van Wiki Loves Monuments. Prachtige foto's, een enkeling zelfs vanuit een drone gemaakt. Gaat die foto's beslist nog even bewonderen, wil ik tot slot aanraden.

Gerelateerd leesvoer
- Onder Wikipedianen in 2011
- BHIC Loves Wiki
- Appels en peren: effectmetingen in Wikipedia
- De geschiedenis bewerken en verwijderen

Foto's: bovenaan krijg ik uitleg over Wikidata en DBpedia, tussendoor krijgen Ernest en ik als bedankje voor onze sessie een boek over - jawel - de macht van Facebook, maar zo te zien ben ik er best blij mee (foto's Sebastiaan ter Burg/Wikimedia Commons)

Hoe Franse archieven samenwerken met Wikipedia

Het blijft berichten stromen rond Wikipedia. Blijkt uit onderzoek dat Wikipedia een incrowd fenomeen is geworden, zoeken in Nederland twaalf wetenschappelijke bibliotheken naar twee Wikipedians in Special Residence, hebben ze er bij de National Archives in de Verenigde Staten net eentje in vaste dienst aangenomen.

En passert deze week een tweet van Rémi Mathis over de ArchivesNationalesBot, die op basis van een door de Franse Archives nationales beschikbaar gestelde dataset automatisch afbeeldingen en metadata van bijzondere archiefdocumenten kan uploaden naar Wikimedia Commons. En alhoewel bots soms onder vuur liggen, vind ik dit toch wel een supergave actie. Een overzicht van de uploads tot nu toe vind je hier.

Samenwerken op z'n Frans
De bot is geboren na een in juni 2013 aangevangen vruchtbare samenwerking tussen Wikimedia Frankrijk en het Franse Nationaal Archief. Ook archieven in Frankrijk voelen zich belast met een grijs imago en proberen, aangemoedigd door hun cultuurminister, via Wikipedia nieuw publiek te bereiken en zo hun kennis en archieven met de massa te delen. Dat doen ze allereerst door simpelweg afbeeldingen beschikbaar te stellen die artikelen in Wikipedia over de geschiedenis van Frankrijk moeten verlevendigen, zoals het testament van Napoleon en dergelijke zaken.

Maar de Franse archivarissen schrijven ook zelf artikelen bij de archieven die zij beheren, zoals dit artikel over de architect Édouard Bauhein, met onderaan een verwijzing naar zijn archief. Op die manier kunnen ze door middel van bronverwijzingen ook hun eigen wetenschappelijke publicaties over de beschreven onderwerpen extra onder de aandacht brengen. Daarnaast worden archiefvrijwilligers getraind om op basis van archiefbronnen artikelen in Wikipedia te verrijken en te schrijven, en worden door Wikimedia edit-a-thons georganiseerd waar professionals (zoals archivarissen) en vrijwilligers (Wikipedianen) elkaar kunnen ontmoeten en samenwerken.

Transcriberen voor het publiek domein
Van Rémi, voorzitter van Wikimedia Frankrijk en zelf curator aan de Franse nationale bibliotheek, leerde ik naast deze over nog enkele andere samenwerkingsverbanden tussen Franse archieven en Wikipedia. Naast de Archives nationales waren namelijk al actief het gemeentearchief van Toulouse (uploaden afbeeldingen) en de departementale archieven van Alpes-Maritimes.

Dit laatste voorbeeld is interessant, omdat hier Wikisource (ook in het Nederlands) wordt gebruikt als platform waarop leerling-paleografen al sinds januari 2012 oefenen in het transcriberen van archiefdocumenten, welke transcripties daarmee dus direct beschikbaar zijn gemaakt voor het publieke domein. Klik voor informatie over het project of een lijst van te transcriberen documenten.

Tot slot
Over een week of twee begint Hay Kranen, de eerste Wikipedian in Residence in Nederland, aan de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief met zijn werkzaamheden. En op zaterdag 2 november zullen Ernest Verhees en ondergetekende tijdens de Wikimedia Conferentie Nederland een sessie verzorgen over Wiki Loves Archives. Daar hopen we samen met de Wikipedia-community te brainstormen over samenwerking tussen Wikipedianen en archivarissen.

Genoeg te beleven dus op wikigebied.

Gerelateerd leesvoer
- Presentatie "BHIC Loves Wiki"
- Geven en krijgen
- Wikipedia Edit-a-thon at the Smithsonian

Afbeelding: archiefstuk betreffende de aanstelling van Dagobert in 628, de laatste koning der Merovingers die nog een beetje macht had (bron: Archives nationales/Wikimedia Commons)

WikiPlays: luisteren naar Wikipedia

Al een aantal weken flitsen er op YouTube video's voorbij waarin Wikipedia-artikelen door 'iemand' (het klinkt niet direct als zo'n kenmerkend irritante robotstem) worden voorgelezen. Deze week onder andere het lemma over de Archivist of the United States.

Het account van WikiPlays op YouTube bevat al een dikke 3.000 video's, maar het aantal weergaves blijft daar ver bij achter. Ze zijn ook op andere digitale kanalen 'actief', maar de aandacht daarvoor lijkt me allemaal nogal geautomatiseerd.

Hoe dan ook... Grappig. En zo te beleven ook nutteloos.

Aanbevolen kijkvoer
- NARA in vogelvlucht met David Ferriero
- Achter de schermen in filmpjes

De hofnar

Deze blogpost werd eerder gepubliceerd op het weblog van het Biografisch Portaal

Het Biografisch Portaal is een prachtig initiatief dat de weg wijst in het bos van online biografieën. Nu al bijna 78.000 personen in ruim 125.000 biografieën. Prachtige content, maar wordt die ook gevonden?

Vadertje Drees
Alweer voor de derde keer mocht ik op de grens van 2011/2012 voor de Archiefschool de module Beschikbaarstellen van de opleiding Archiefassistent verzorgen. Heel kort door de bocht leren studenten in deze module op mbo-niveau hoe ze klanten van een archiefdienst kunnen helpen met hun informatievraag. In de lesstof zitten ook wat onderdelen informatievaardigheden verweven. Belangrijke vragen zijn bijvoorbeeld: hoe zoek ik naar informatie en hoe beoordeel ik of die informatie betrouwbaar is?

Zo is er een opdracht rond biografieën, meer specifiek de biografie van Willem Drees. Studenten zoeken in een papieren encyclopedie én in het Biografisch Woordenboek van Nederland zijn biografie op en beantwoorden daarbij een aantal vragen. Wanneer werd Drees geboren, in welke stad was hij wethouder, namens welke partij was hij minister? Dat soort werk. Vervolgens is de vraag aan studenten om online een andere biografie op te zoeken. Hoe hebben ze die gevonden? En kunnen ze met de aldus gevonden biografie ook al diezelfde vragen over Drees beantwoorden? Wat vinden studenten van de betrouwbaarheid van die biografie? En waarop baseren ze dat laatste oordeel?

Als eerste Google
Zoeken naar biografieën gaat natuurlijk met Google. En Google vindt natuurlijk vooral artikelen in Wikipedia. Dat is dan ook waar de meeste van mijn studenten mee terug naar de les komen. De vragen over Drees zijn vervolgens allemaal op één na met behulp van het artikel in Wikipedia te beantwoorden. En dat artikel wordt ook betrouwbaar gevonden. Sterker nog: verschillende van mijn studenten bestempelen het artikel in Wikipedia zelfs als betrouwbaarder dan andere biografieën, zoals die van het IISG (in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland) over diezelfde Willem Drees. Waarom?

Nou, heel simpel. Van die biografie van het IISG is volgens mijn studenten helemaal niet duidelijk wie of wat er wanneer iets aan heeft zitten versleutelen. En bij Wikipedia is dat gewoon op te roepen. Betrouwbaarheid door transparantie. Terecht? Zeg maar zelf. De werkelijkheid? Ja, en wel die van nu. Maar los van deze verfrissende kijk op betrouwbaarheid, ligt er dus de kwestie van het zoeken.

Wikipedia als eerste
De enorme dominantie van Google als het gaat over zoeken naar informatie op internet is bekend. In Nederland is het marktaandeel van Google zo'n 93%. Tegelijkertijd blijkt uit een onderzoek uit 2007 dat van alle pagina's die Wikipedia rijk is zo'n 96,6% een plekje heeft in de Top 10 van Google.

Zoeken op "Drees" levert in Google een eerste plek op voor Wikipedia. Op de tweede plek volgt een biografie op Parlement & Politiek, een website van het Parlementair Documentatie Centrum in Leiden. Die laatste gebruikt trouwens ook heel slim de advertentiemogelijkheid van Google ("Wie was Vadertje Drees? Biografie van de oud-premier") om doelgroepen te bereiken. Op de vierde plek vinden we de biografie van het IISG terug. Het Biografisch Portaal volgt bovenaan... op de vierde pagina met zoekresultaten. Onvindbaar dus.

Zoeken op "Willem Drees" levert wederom een eerste plek op voor Wikipedia. Parlement & Politiek volgt nu op de zesde plek en het IISG op de negende. Het Biografisch Portaal volgt, nog steeds redelijk onvindbaar, onderaan op de tweede pagina met zoekresultaten. In beide gevallen staan op de andere plekken op de eerste pagina geheel andere zoekresultaten dan biografieën, maar ook wel andere websites met informatie over Drees. Een aardige is bijvoorbeeld de tekst over de oud-premier op Seniorplaza, beide keren te vinden op de eerste pagina in Google. Onder mijn studenten zijn de biografieën op Parlement & Politiek en die van het IISG de enige die nog wel eens als alternatief voor het artikel in Wikipedia worden gebruikt.

Narrig
Google is koning, Wikipedia koningin en het Biografisch Portaal is duidelijk de nar. Die laatste moet zich dus schikken naar een rol in de marge - gebruik door een select groepje specialisten - óf beter nog: een strategie bedenken om tussen de koning en de koningin in te komen staan. Artikelen in Wikipedia verrijken met links naar lemma's in het Biografisch Portaal, zoals andersom al is gebeurd? Adverteren in Google, zoals Parlement & Politiek heeft gedaan? Voorlopig lijkt het eerste me het best haalbaar - met Drees heb ik al een beginnetje gemaakt. Los natuurlijk van de vraag hoeveel gebruikers via de grote G vanuit de grote W uiteindelijk de link volgen naar het Biografisch Portaal...

Met mijn studenten heb ik in ieder geval steeds aardige discussies over het zoeken, vinden en beoordelen van informatie online. En als bonus krijgen ze als tip mee om in voorkomende gevallen het Biografisch Portaal te gebruiken. Alhoewel - ik moet het bekennen - de verleiding van Google ook op mij vaak te groot is...

Nota bene: Het Biografisch Portaal is al in gesprek met Wikimedia om geschikte manieren te vinden om het Biografisch Portaal beter te ontsluiten.

Gerelateerd
- Biografisch Portaal 1.0 (17 februari 2010)
- Biografisch Portaal revisited (6 maart 2011)

De geschiedenis bewerken en verwijderen

Gisteren werd ik geattendeerd op het artikel What Wikipedia Deletes, and Why.

In 2010 werden zo'n 47.1 miljoen (!) bewerkingen in Wikipedia uitgevoerd. Daarvan betroffen maarliefst 56.000 bewerkingen complete verwijderingen van content. Volgens Wikipedia: "a revision with libelous content, criminal threats or copyright infringements may be removed afterwards."

Onderzoekers van de Universiteit van Pennsylvanië wilden de exacte redenen achter die verwijderingen in kaart brengen, om zo te achterhalen welke content er online kon zijn gezet, die blijkbaar zo gevaarlijk was, dat Wikipedia-moderatoren besloten die voor altijd te verwijderen.

Uit het onderzoek blijkt dat het - niet verrassend - meestal om schendingen van iemands auteursrecht gaat.

De teller van het aantal Wikipedianen dat content compleet kan verwijderen stond in mei 2010 trouwens nog op 40, maar op dit moment al op 1.800. En dan nóg duurt het gemiddeld 21 dagen voordat de gewraakte content wordt verwijderd.

Vertrouwen
Maar het mooie van Wikipedia vind ik zelf altijd de bewerkingsgeschiedenis, die voor een flink deel ook mijn vertrouwen in de artikelen bepaalt. Daarin zijn immers bewerkingen (en verwijderingen) allemaal terug te vinden, en je ziet daar dan ook heel concreet hoe de community de inhoud van Wikipedia steeds verbetert. Vertrouwen door transparantie.

Opvallend genoeg las ik dan ook - ik wist dat eerder helemaal niet - dat het bewerken en verwijderen van content door Wikipedia-moderatoren óók de geschiedenis van artikelen betreft. Dat voelt als het ingrijpen in het archief, en inderdaad als het ondermijnen van de transparantie van de encyclopedie. En daarmee dus ook van het (in ieder geval mijn) vertrouwen daarin. De onderzoekers:

Wikipedia is at that paramount example of open-source transparency. (...) So when you see them behaving in a nontransparent manner, you want to see what motivates them to do this.

Maar goed, om hier echt iets zinnigs over te kunnen zeggen, zou ik eigenlijk meer moeten weten van dit onderwerp, bijvoorbeeld door het lezen van de volledige paper What Wikipedia Deletes: Characterizing Dangerous Collaborative Content. En voorbeelden moeten hebben van wat er zoal in de geschiedenis is bewerkt en verwijderd. Zouden ze vernietigingslijsten hebben?

Afbeelding: shirt dat je tot 31 oktober via Archief 2.0 kunt bestellen

Wikipedia Edit-a-thon at the Smithsonian

In het kader van Wiki Loves Archives bovenstaand filmpje:

A group of volunteer Wikipedia editors gathered at the Archives of American Art, joining historians and archivists, to help digitize vast stores of unique content into the online thesaurus.

Een edit-a-thon: ik vind het een geweldig idee! Net als die Wikipedian In Residence trouwens.

Zo kan het ook: Wikipedian In Residence #kvan11 #zl4 #wikilovesarchives

Zoals geblogd ben ik samen met enkele collega's op zeer kleine schaal Wikipedia aan het verkennen. Op een heel andere schaal doet het NARA (het Nationaal Archief van Amerika) dat ook. Zij volgen de weg van een Wikipedian In Residence, Dominic McDevitt-Parks, nu nog een graduate student. Op AOTUS zegt David Ferriero daarover:

Dominic has been deeply engaged for several years in both writing for the encyclopedia and in working on project policy and dispute resolution. He is a trusted member within the Wikipedia community. Dominic will be working over the summer with our staff to highlight some of the treasures of the National Archives in Wikipedia.

Zo kan het ook. Je hoeft immers niet alles zelf te doen - je kunt samenwerken.

Op NARAtions kun je een interview met Dominic lezen.

Tien jaar Wikipedia in Nederland
Deze zomer bestaat de Nederlandstalige Wikipedia trouwens alweer tien jaar en dat wordt of all places in mijn eigen Den Bosch gevierd. Niet alleen met slingers en taart, maar met een heuse fotojacht: Wiki takes Den Bosch

Jammer alleen dat ik dan net met vakantie ben - had weer een mooie gelegenheid geweest om enkele Wikipedianen te ontmoeten.

Presentatie "BHIC Loves Archives" #kvan11 #zl4 #wikilovesarchives

De aankomende KVAN-dagen, op maandag en dinsdag 6 en 7 juni in Leeuwarden, zouden de eerste zijn sinds lange tijd waarin ik geen enkele rol van ook maar enige betekenis zou spelen, anders dan die van deelnemer. Maar een paar weken terug ben ik er toch nog ingerold: samen met Maarten Brinkerink (Wikimedia Nederland) en Maarten Zeinstra (Kennisland) verzorg ik de sessie over "Wiki Loves Archives".

In een minuut of vijftien zal ik vertellen over het Wikipedia-projectje van het BHIC, waarover ik in het verleden al eens blogde. Een heerlijk project, waarin het verkennen van Wikipedia en het leren kennen van de Wikipianen centraal staan, en het hameren op publieksbereik nog niet in de verste verten te horen is.

Mijn slides staan inmiddels online, maar het loont zéker de moeite om op dinsdag 7 juni vanaf 15.00 uur plaats te nemen in zaal 4 van de Fryske Akademy. Niet alleen krijg je dan de audio bij mijn beeld, maar ook zullen de beide Maartens ingaan op succesvolle samenwerkingsprojecten tussen Wikimedia Nederland en erfgoedinstellingen. Over de samenwerking met het Nationaal Archief, waarover Maarten Zeinstra zal vertellen, blogde ik al eens. Ik ben dus benieuwd naar zijn verhaal.

Oh ja, het document met tips voor het bijdragen aan Wikipedia staat natuurlijk ook al online. Immers: deel en heers! Het kan niet vaak genoeg worden herhaald...

Appels en peren: effectmetingen in Wikipedia

Deze week publiceerde Beelden voor de Toekomst een effectmeting naar aanleiding van het project Nationaal Archief joins Wikipedia. In mediaberichten daarover overheerste nogal de jubelgedachte als zouden de foto's in Wikipedia zo'n slordige 500 keer vaker zijn bezocht dan dezelfde foto's in de eigen beeldbank van het Nationaal Archief.

Miljoenen views koppen wel lekker weg natuurlijk, maar je vergelijkt dan appels met peren. Het rapport zelf is zorgvuldiger: er is in Wikipedia niet gemeten hoe vaak individuele foto's zijn bekeken, maar hoe vaak een pagina in Wikipedia is bekeken waarop (ook) een foto van het Nationaal Archief wordt getoond. Dat is flink iets anders dan een foto bekijken - als ik bijvoorbeeld zelf informatie zoek in Wikipedia, zie ik de meeste foto's niet eens staan.

Om de vergelijking correct te krijgen, zou ik dan wel eens willen weten hoe vaak iemand een van die foto's van het Nationaal Archief onder ogen krijgt, in boeken, folders, op websites enzovoort. Dat is immers niet te meten, wat trouwens ook als conclusie wordt genoemd in het geval van Wikipedia: te weinig statistieken om effectief te kunnen meten.

Hoe dan ook is het effect natuurlijk groot te noemen: het publieksbereik van de foto's is enorm vergroot. Dat effect was ook te verwachten: zet je spulletjes neer waar mensen zijn en ze worden gezien. Bij Flickr werkt dat hetzelfde.

Gebruik
Maar een ander effect, wat helaas zowel in het rapport als in de media een stuk minder aandacht krijgt, vind ik vele malen interessanter: het gebrúik van de foto's. Het Nationaal Archief heeft samen met partner Spaarnestad Photo immers niet veel meer gedaan dan een selectie van 1193 foto's aanbieden via de Wikimedia Commons. De crowd moest de rest doen. En dat deed ze:

Op het meetpunt in januari 2011 zijn 621 unieke foto's gebruikt binnen Wikipedia-artikelen (52%). In totaal zijn foto's binnen deze collectie 1.003 maal gebruikt in verschillende artikelen.

Vergeleken bij het gebruik van fotocollecties die andere erfgoedinstellingen in het verleden op dezelfde manier aanboden, is dit enorm goed. Second best is bijvoorbeeld Open Beelden met een adoptiegraad van 28%, andere projecten halen de 10% niet eens.

Nóg leuker vind ik de grappige initiatieven die spontaan ontstaan. Bijvoorbeeld gebruiker Effeietsanders maakte een lijstje van foto's van personen die nog geen eigen artikel in Wikipedia hadden. Een soort werklijstje dus. En zo stimuleerde het aanbieden van de foto's anderen weer tot het vullen van informatiegaten in de encyclopedie, met als basis foto's van de erfgoedinstelling.

Trouwens, nóg veel leuker is het gebruik van foto's op andere websites, zoals een weblog als deze. Tja, lastig meten allemaal...

BHIC
Op het BHIC zijn we ook nog steeds aan het stoeien met Wikipedia. Het is al wel duidelijk dat het aanbieden van informatie via Wikipedia loont. Een verhaaltje over de Graafse Hampoort wordt bijvoorbeeld in Wikipedia zo'n vier keer vaker bezocht dan ongeveer hetzelfde verhaaltje op onze eigen website.

Links naar die website worden overigens maar mondjesmaat gevolgd. Maar hier moet gezegd dat - evenals het geval is bij het project van het Nationaal Archief - het volume van het project nu eenmaal te klein is om zinvolle metingen te kunnen verrichten. Maar het is dus een mooie manier om je informatie onder de aandacht van het volk te brengen.

Inmiddels zijn we ook begonnen met het toevoegen van informatie over onze collectie en het doorlinken naar archiefinventarissen - wordt helemaal geweldig als we permalinks kunnen leggen. Dat zal geen drommen mensen voor de poorten van de Citadel doen ontstaan. Maar iedere onderzoeker die langs die extra weg geattendeerd wordt op ons archiefmateriaal, is er eentje.

Foto: Wikimedia Commons/Nationaal Archief

Onder Wikipedianen

Gisteren was ik present op het verjaardagsfeestje van Wikipedia. De encyclopedie werd 10 jaar jong en dat is ook in Nederland gevierd met een flink aantal activiteiten. Ik was gevraagd om als vertegenwoordiger van het archiefwezen deel te nemen aan de paneldiscussie over Wikipedia en erfgoed.

Gids gevraagd
Dat debat verliep wat lauwtjes - wat wil je ook met alleen maar voorstanders in het panel en in de zaal - maar er werden tussen de Wikipedianen en erfgoedvertegenwoordigers toch goede ideeën uitgewisseld. Er ontstond wat meer wederzijds begrip, had ik de indruk. Het leveren van plaatjes door erfgoedinstellingen aan Wikimedia voerde de boventoon, maar ik wilde het zelf ook graag hebben over het breder bijdragen aan de encyclopedie, door het verrijken daarvan met informatie uit en over onze collecties. Al langere tijd heb ik wat dat betreft een klein projectje lopen op het BHIC, wat recentelijk (samen met een paar enthousiaste collega's) nieuw leven is ingeblazen. Voor het meer serieuze werk kijk je natuurlijk bij Wiki loves bieb.

Mijn insteek gisteren: er zou vanuit de Wikipedianen betere begeleiding voor nieuwe bijdragers moeten komen. Een prettigere ontvangst is zeker geen overbodige luxe. Dan worden meer nieuwe bijdragers uiteindelijk geconverteerd tot vaste bijdragers (en daar heeft Wikipedia behoefte aan!) Een week of twee geleden is er wel een coachingsprogramma gelanceerd, maar dat is nog niet succesvol. Misschien moet ik ook maar eens een coach nemen - kan nooit geen kwaad.

Hackathon
Nou goed, daaraan voorafgaand werden de resultaten van de hackathon gepresenteerd. Een leuke toepassing was er eentje om statistieken uit te draaien van het aantal keren dat woorden in jouw collectie en in de zoekresultaten van Wikipedia voorkomen. Zo leerden we dat in de beschrijvingen van de foto's van het Nationaal Archief vooral de partijnamen vaak voorkomen, terwijl in Wikipedia vooral naar de politici zelf wordt gezocht.

Een betere editor is altijd welkom om de inmiddels behoorlijk complexe wikicode te omzeilen. Jan Paul Posma (die er trouwens al acht maanden mee bezig was) liet een demo zien van een editor waarin je eigenlijk gewoon het artikel zelf ziet, todat je bijvoorbeeld een specifieke zin aanklikt. Van die ene regel wordt dan de code weergegeven. Dat voorkomt dat je meteen hele lappen wikicode ziet. Beter dan nu, maar nog steeds niet wat je uiteindelijk zou willen.

Zeer welkome praktische tools lijken me de plugin voor WordPress om direct vanuit Wikimedia Commons plaatjes in je blog in te voegen. En de app WikiSnaps voor de iPhone, waarmee je gemaakte foto's direct naar Wikimedia Commons kunt uploaden, voorzien van titel, beschrijving, de juiste licentie enzovoort. Handig als je bijvoorbeeld door de stad loopt en monumenten op de kiek zet of zoiets. Een ter plekke gemaakte foto van de goed gevulde zaal (Schuttersgalerij in Amsterdam) stond dan ook binnen een tel in de Commons. Alleen kan ik hem nu niet meer terugvinden, maar dat ligt vast aan mij. Of de foto is er naderhand weer afgehaald natuurlijk.

Geen idee waar of wanneer deze producten voor de massa beschikbaar komen, want het zit allemaal nog in het ontwikkelstadium. Mooi werk wel, van al die codejongens!

Kortom
Nadat het Amsterdam(s Historisch) Museum aan de jarige nog een cadeautje had gegeven (usb-stick met daarop de digitale museumcollectie), was het tijd voor de borrel, waar ik nog met een aantal echte Wikipedianen in het wild heb gepraat over het benaderen van nieuwe Wikipedia-bijdragers en erfgoedinstellingen. Als je net begint is het niet stimulerend als je eerste artikeltje al binnen het uur een onpersoonlijke, roodgekleurde verwijderingsnominatie te pakken heeft. Een persoonlijk, vriendelijk bericht van een ervaren Wikipediaan doet in zo'n geval wonderen. Niet in eerste instantie voor het artikel, wel voor de auteur daarvan.

Wikipedia en erfgoedinstellingen kunnen prima samenwerken en elkaar helpen bij het realiseren van de wederzijdse doelstellingen. Een goede eerste kennismaking is dan onontbeerlijk. Maar het is wel een apart slag volk hoor, die Wikipedianen. En dat vinden zij van ons erfgoedprofessionals natuurlijk net zo. ;-)

Een nuttige middag.

Nationaal Archief doneert persfoto's aan Wikimedia Nederland

Zojuist vond ik een mailtje in mijn mailbox met als prikkelend onderwerp Nationaal Archief joins Wikipedia. Even dacht ik dat onze nationale archiefdienst zich actief ging bezighouden met het inhoudelijk verrijken van Wikipedia, maar de werkelijkheid is minder tijdrovend:

Op 13 september 2010 doneren het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo een selectie foto's aan Wikimedia Nederland, bekend van Wikipedia. (...) In deze encyclopedie bestaat grote behoefte aan beeldmateriaal om lemma's te illustreren - fotomateriaal dat in veel gevallen niet (legaal) beschikbaar is.

Waar het gaat om Nederlandse politiek komt daar in ieder geval op 13 september verandering in. Tijdens dit evenement presenteert het Nationaal Archief ruim 1.000 foto's uit de ANEFO persfotocollectie. Deze collectie bevat portretfoto's van de meeste Nederlandse politici en foto's van vele beroemde en minder beroemde gebeurtenissen. Denk bijvoorbeeld aan de Nacht van Schmelzer, de formatieperikelen van 1977 en de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé. Bij veel foto's zal een Wikipedia-lemma bestaan, voor andere zal het puzzelen, debatteren en graven zijn.

Daarmee treedt het archief dus in de voetsporen van enkele grote instellingen die haar voorgingen bij het verrijken van de Wikimedia Commons, een enorme verzameling van vrij herbruikbare mediabestanden. Voor Nederland zijn bijvoorbeeld al afbeeldingen van het Tropenmuseum en films van het Polygoonjournaal in de Wikimedia Commons beschikbaar.

Mooi initiatief. Mooie pr.

Archieven in Wikipedia: strategisch de wereld veroveren

Wikipedia. Daar moeten we dus zijn hè, met onze informatie.

Een hele tijd geleden bleek al dat mensen zoeken via Google en dat ze dan artikelen vinden in Wikipedia. Als we onze historische informatie dus aan een zo breed mogelijk publiek willen aanbieden, dan moeten we dus twee dingen voor mekaar zien te krijgen:

1. Doorzoekbaar zijn voor Google.


2. Vindbaar zijn in Wikipedia.

Die twee dingen dus - geen excuses. Het eerste kan, zoals Het Utrechts Archief al eens aantoonde. Het tweede kan ook, maar is wat lastiger. Geld is niet genoeg - hier zijn slimme strategieën nodig.

Eveneens een hele tijd terug was ik al met het verrijken van lemma's in Wikipedia begonnen, maar na een deuk in mijn ego te zijn opgelopen lag dat project even stil. Echter de wens bleef. En binnen de kaders van mijn Zuidland-project op het BHIC gaan we er nu dan ook serieus werk van maken. Strategisch. Dus klein beginnen, netjes je profiel vullen... Dat soort dingen.

Het gaat er ons niet om het BHIC te promoten. Nee, het gaat er ons om dat we onze informatie - te vinden op onze website en in onze collecties - daar krijgen waar mensen er vraag naar hebben. We gaan dus onze informatie elders aanbieden: in Wikipedia. Aan de ene kant willen we zien of we vanaf bepaalde lemma's links kunnen leggen naar bepaalde archieven en collecties die wij beheren. En aan de andere kant schrijven we er misschien wel nieuwe lemma's voor.

Maar we hebben natuurlijk ook al een heleboel verhaaltjes op onze site staan, die best iets weg hebben van een encyclopedie. Pak ik een voorbeeld als de lokale pagina van Grave, dan zie ik dat een verhaal over de Hampoort in Wikipedia nog ontbreekt. Een encyclopedisch abstract van ons verhaal zou aldaar dan ook niet misstaan, samen met een link naar onze verdere informatie. Die hoort immers niet altijd in een encyclopedie thuis. Meerwaarde bieden zul je!

En we gaan ook slim gebruikmaken van de interne linkmogelijkheden van Wikipedia. Zo kunnen we vanaf het lemma over de Maaspoort weer de link activeren naar ons nieuw te schrijven lemma over de Hampoort. Wikipedia werkt ook veel met lijstjes trouwens, dus wat te denken van een link vanuit de lijst van stadspoorten in Nederland?

Over lijstjes gesproken: met zo'n lijstje van Graafse burgemeesters is dan vast ook wel wat te doen. En als we er wat rode linkjes ingooien stimuleert dat andere Wikipedianen misschien weer tot het schrijven van stukjes over de beste mensen. Acquisitie 2.0 of zoiets dus.

Maar goed, we verdiepen ons eerst een beetje in de do's and dont's van Wikpedia. Ook proberen we te leren van de ervaringen van anderen, zoals Edwins recente poging, maar er zijn ook enkele Amerikaanse bibliotheken die al langer goede zaken doen in Wikipedia. Hier en hier bijvoorbeeld. Meer tips zijn welkom.

We willen het wiel niet voor de tweede keer uitvinden en bovendien wil ik het niet voor de tweede keer over dezelfde steen stuk laten lopen... Maar dat het werkt is bekend. In onze eigen webstatistieken zag ik bijvoorbeeld al dat een link - door iemand anders aangebracht trouwens - vanaf de pagina over Reek naar onze site al voor lekker wat verkeer zorgt.

Wordt verwikivolgd!

Plaatje

Oetelpedia: encyclopedie van het Bossche Carnaval

Ondanks dat ik er toch alweer een paar jaar woon, zal ik nóóit een echte Bosschenaar worden, noch heb ik die ambitie. Ik stort me niet in het verenigingsleven van 's-Hertogenbosch, geef Bossche koeken alleen als cadeautjes weg, heb geen benul van de verrichtingen van de plaatselijke trots FC Den Bosch en verdiep me nauwelijks in de geschiedenis van mijn huidige woonplaats.

Ik woon en werk er dus alleen. En trouwens, ik woon in Orthen en dat schijnt een soort apart stadsdeel te zijn, waar ze er nog steeds prat op gaan dat het eigenlijk ouder dan de stad Den Bosch zelf is. Lekker belangrijk...

Ook Carnaval kan mij nauwelijks bekoren. In mijn jonge jaren (ahum) wilde ik nog wel eens een kiel aandoen en een biertje meedrinken, maar de laatste tijd laat ik het zonder problemen aan me voorbijgaan.

Voor iedereen die echter wél geïnteresseerd is in het Oeteldonkse Carnaval, is er vanaf nu dan de Oetelpedia. En die is zeker het bekijken een keertje waard. Lees vooral even enkele teksten van typische Carnavalskrakers! :-)

Voor een échte encyclopedie over Den Bosch moet je trouwens bij de Bossche Encyclopedie van mijn collega Ton zijn. Die is typisch 1.0 qua opzet, maar wel voortreffelijk van inhoud.

Alaaf!

Via / Plaatje

DE conferentie 2008: Het korte termijn geheugen

Keynotes
Het korte termijn geheugen
Bill Thompson ('new media dog') en Francisco van Jole (journalist)

Ik las op Archief 2.0 een blogtekst van Luud over Google als de beste uitvinding sinds paard en wagen. Hij refereert daarin ook nog aan de DE conferentie 2008 en het verhaal daar van Francisco van Jole. Van Jole was binnen een gezamenlijke keynote met Bill Thompson - zijn verhaal was te goed om aantekeningen bij te maken - de kritische noot.

Maar hij was niet alleen kritisch over Google als verzamelaar van data, maar eigenlijk nog veel meer over Google, dat het hier en nu belangrijker vindt dan het toen. Dus toch maar eens in mijn lange termijn geheugen gegraven...

Ik ben namelijk een fan van Google. Ze maken nuttige, mooie, leuke dingen en die werken allemaal lekker samen, onder één account. Da's gewoon handig.

Maar we moeten ook kritisch blijven.

Duyvendak
Zoek je via Google op Duyvendak, dan vind je vanalles over wat er gedurende een periode van verschillende weken over, door, met en zonder hem is gezegd. Maar waar het in eerste instantie allemaal om ging, dat vind je niet.

Dat kan ook niet, want die feiten zijn alleen te vinden in het archief van de Leeuwarder Courant. En dat archief is niet via Google te doorzoeken.

Grappig nog om te vermelden dat de ophef in 1985 beperkt bleef tot drie dagen. Dit in schril contrast tot de ettelijke weken die we er nu van hebben kunnen genieten, met alle publicaties van dien.

Bos
Oud-premier Den Uyl doet het met 57.800 treffers in Google redelijk, Van Agt - het zou hem goed doen - mag het met ietsjes meer doen, namelijk met 71.000 treffers, met Lubbers krijg je slechts 65.800 treffers, maar zoeken met Balkenende levert maar liefst 383.000 treffers op!

Het hier en nu is belangrijker dan het toen, voor Google.

Hmm... Zoeken naar informatie over premier Bos levert zelfs al 1.530.000 treffers op! Google als voorspeller van de toekomst? ;-)

De vries
En nee, het is blijkbaar geen specifiek probleem van Google. Is bijvoorbeeld Peter R. de Vries echt een veel belangrijker journalist dan Henk J.A. Hofland?

Die laatste is toch echt uitgeroepen tot Nederlands journalist van de twintigste eeuw, maar aan de de hand van de lengte van hun beider lemma's in Wikipedia zul je tot die conclusie nooit komen...

Orakel
Volgens Van Jole is Google in ons tijdperk verworden tot een modern Orakel van Delphi. Als Google het niet kent, dan bestaat het niet. Des te vervelender is het dat voor Google (en Wikipedia enzovoort) het belang van het hier en nu zoveel malen groter is dan het belang van toen.

Des te vervelender is dat voor erfgoedinstellingen als de onze, wiens business het nu eenmaal is om zich met het toen bezig te houden... 'Wat gaan we daaraan doen?', vraagt Van Jole zich af. (En met we bedoelt hij eigenlijk alleen ons.)

'Simpel', zeggen wij, 'zorgen dat ons materiaal via Google, Wikipedia enzovoort gevonden kan worden en dan nog even hoog in de ranking komen.'

Euh... Simpel dus...

Knol werkt als een knol

Nou, het ging met veel trompetgeschal.. de lancering van Google Knol. Maar inmiddels denk ik dat ik Knol maar even links ga laten liggen.

Dit zou dan de Google-tegenhanger van Wikipedia moeten zijn, lijkt het, maar dan eentje waarin autoriteit weer meespeelt. Da's op zich geen verkeerde gedachte. Ware het niet dat hij in Knol niet werkt.. want letterlijk iedereen kan een autoriteit zijn! Tja..

Een eigen knol voor het BHIC
Al heel snel had ik voor het BHIC een eigen knol aangemaakt, die je hier kunt vinden.

Maar ach, wat zeg ik nou toch voor domme dingen? Je vindt namelijk helemaal niets! Zelfs niet als je specifiek zoekt met 'bhic', wat om iets over het BHIC te vinden toch een logische zoekterm is. Nee, je moet echt speciaal aanklikken dat je nóg meer resultaten wilt zien, pas dan zie je onze knol.

Ik denk dat-ie te weinig tekst bevat, een te lage rating heeft of zo. Ach ja..

Allerlei knollen voor Nederland
Als encyclopedische tegenhanger van Wikipedia valt Knol door de mand. Eigenlijk staat Knol ook niet eens vol met lemma's, maar met artikelen, zoals deze over de verspreiding van de Robiniagalmug in Nederland. Wel interessant - over een niche gesproken - maar niet iets voor een encyclopedie..

En als je dan enkele lemma's bekijkt, zoals hier en (!) hier voor het lemma Netherlands, dan merk je dat je net zo goed gelijk naar het gelijknamige lemma in Wikipedia had kunnen gaan. Daar zijn de teksten namelijk vandaan geplukt. Sommige 'autoriteiten' heten zelfs Wiki Pedia!

Is kennis dus al gejat en versnipperd, andere lemma's zijn dan weer gewoon leeg. Kwalitatief gezien staat het dus 1-0 voor de encyclopedie zónder autoriteit.. ;-)

Knollen voor archieven
Hmm.. Het Archief Eemland heeft blijkbaar ook al een eigen knol, zie ik nu.

Zelfs de naam 'knol' vind ik trouwens maar niks.. ;-)

Maar goed, ik ben zo flauw niet.. dus als ik dit weekend of zo ergens een gaatje vind, dan ga ik mijn knol eens naar het Engels vertalen en zal ik ook wel een berg tags toevoegen. Die laatste zal ik bij gebrek aan een echte mogelijkheid daartoe maar gewoon ergens onderaan intypen.

Je moet toch wat met zo'n onwille knol!

Plaatje

Wie maakt hier nou de fouten? (2)

De vorige keer vroeg ik me nog af wat makkelijker zou zijn: de klanten leren hoe ze onze zoekmachines moeten gebruiken, of onze zoekmachines maar gewoon aanpassen aan de klanten?

De vraag stellen is hem natuurlijk beantwoorden, dus ik was daar zelf nogal snel uit.

Uit datzelfde rapport een stukje over de operationele vaardigheden van onze klanten:

Bijna alle proefpersonen waren in staat het adres in de adresbalk te typen. Twee maakten hierbij een fout. Een oudere vrouw leek niet te weten wat de adresbalk was (deze begon de zoektocht op internet altijd via Google) en een ander voerde de woorden "gemeente Hengelo" in gevolgd door een enter.

Dom hoor, van die mensen.. Jemig! ;-)

Goed fout..
En zo nog een heleboel stukjes in dat rapport.. en op een hoop andere plekken waar ik kom.

Blijkbaar is het idee dat klanten fouten maken nogal hardnekkig en diep in ons denken ingesleten. In ieder geval in onze manier van praten hierover. Alsof we, zelfs als we zeggen ons te willen verbeteren, toch nog een trap na willen geven.

Je zou ook kunnen denken dat wij simpelweg dingen maken die gewoon niet te snappen zijn hè? Dingen die in ieder geval niet aansluiten bij wat normale mensen verwachten, kunnen, willen, proberen en zo. Normale mensen? Zeg maar klanten.

Het gebruiken van natuurlijke taal om een zoekvraag te stellen gebeurde ook al tijdens de usabilitytest van onze website. Het werd al opgepakt door aloude services als Ask Jeeves en laatst weer in de nieuwe zoekmachine van Powerset, die vanuit de (Engelstalige) Wikipedia antwoord geeft op je (eveneens Engelstalige) vragen. Allemaal nog niet geweldig, allemaal wel richtinggevend.

Met andere woorden: het intypen van "gemeente Hengelo" is helemaal niet fout, het is zelfs de bedoeling! Want wij, mensen, hoeven toch zeker niet de moeilijke taal van het internet te snappen, als we al een mooie natuurlijke taal hebben?

Zoekmachines moeten maar gewoon begrijpen wat wij bedoelen!

Euh.. En eigenlijk geldt iets soortgelijks voor een heleboel dingen in het archiefwezen.. ;-)

Plaatje

In het midden / In the middle

For English translation, please see the blue text below

Gisteren de uitzending Wiki's Waarheid van VPRO's Tegenlicht gezien. We wisten het eigenlijk vantevoren al wel: de waarheid ligt ergens in het midden.

En dan heb ik het niet over de inhoudelijke waarheid van Wikipedia - of die van de Encyclopaedia Brittanica - maar over wie van al die internetgoeroe's nu eigenlijk gelijk heeft. Vooral over de vraag wat de plek is van de professional en/of de deskundige in het bepalen van wat zogezegd al dan niet waar is.

Op Frankwatching (maar overgenomen van Fackeldeyfinds) staan de volgende regels tekst:

Web 1.0 was het web waarbij 'Publishers were preaching the truth'. Web 2.0 is het web waarin de bloggers 'were taking over' en web 3.0 wordt het web waarin 'Publishers are joining in in the conversations with both bloggers and consumers'.

Het artikel (en de presentatie waarvan het artikel een verslag is) gaat met name over bedrijven en internet en zo. Maar het gezegde is vertaald ook voor de hoek van het cultureel erfgoed van toepassing.

Buiten onze perken
Wij raken ook als archivarissen (en andere informatiedienstverleners) ons monopolie kwijt, dat we altijd hadden, als we het al niet kwijt zijn. Onze klanten, die bijvoorbeeld voorheen altijd naar ons kwamen - ze konden ook weinig anders - voor antwoord op hun vragen, groeperen zich tegenwoordig met diezelfde vragen namelijk steeds meer in online communities.

Genealogen zijn daarvan nog steeds het sterkste voorbeeld, vind ik. Zo verzamelen zij zich in grote discussiegroepen, die eigenlijk veel weg hebben van wat wij informatiebalie en inlichtingenwerk en koffietafel en zo noemen.

Ik ben er echt van overtuigd dat wij als professionals diezelfde wereld van communities moeten binnenstappen. En als dat web 3.0 heet, dan vind ik dat prima.

Er is namelijk allereerst behoefte aan. Dat bewijzen de reacties die ik krijg van mensen als ik me daadwerkelijk in die communities begeef. En er is daarnaast noodzaak toe. Dat bewijzen dan weer de missers die ik in diezelfde communities tegenkom.

Eigenlijk net zoals in de ouderwetse studiezaal: als je een klant bijvoorbeeld met vertwijfelde ogen naar een document ziet staren, of een klant lijkt met een vraag in z'n maag te zitten.. dan stap je erop af en vraag je of je kunt helpen. Online zouden we niets minder moeten doen.

Onze zichtbare deskundigheid of gekende autoriteit moeten we in die communities natuurlijk op een andere manier vormgeven, die aansluit bij de nieuwe verhoudingen die gelden. Meerwaarde creëren dus voor de community. Samenwerken. Aanpassen en veranderen. Ons een nieuwe rol aanmeten.

Maar goed, jullie weten dat allemaal al, dus ik kan wel ophouden..

Verder (terug)lezen
Meer informatie over het ons begeven in online communities vind je in deze en deze opeenvolgende, oudere, maar nog steeds actuele posts. En ook had ik er later nog wat voorbeelden bij.

Bij Marina las ik deze morgen nog een helder verslag van de inhoudelijke discussie van gisteren, met links naar relevante websites.

Wat is het midden toch een fijne plek om te zijn! ;-)

Plaatje

ENGLISH TRANSLATION

(Note: all links connect to Dutch websites, so you might want to use Google Translate for those, when you're interested.)

Yesterday I saw the program Wiki's Waarheid (Wiki's Truth) on VPRO's Tegenlicht (Dutch television program). Actually we already knew this before: the truth is somewhere in the middle.

And by that I'm not talking about the truth of Wikipedia as regards its content -- or the Encyclopaedia Brittanica's one -- but most of all I'm talking about the truth behind which of all those internet guru's is right or wrong. Especially as regards the question as to what role there is for the professional and/or the expert in determining in what is the so called truth or what isn't.

On Frankwatching (but copied from Fackeldeyfinds) are the following lines of text (of course I translated them):

Web 1.0 was the web in which 'Publishers were preaching the truth'. Web 2.0 is the web in which bloggers 'were taking over' and web 3.0 will be the web in which 'Publishers are joining in in the conversations with both bloggers and consumers'.

The article (and the presentation of which the article is a report) most of all addresses companies and internet and so on. But the things said can easily be translated and applied to the corner of cultural heritage.

Outside our boundaries
Also as archivists (and other information professionals) we're losing our monopoly, that we always had, if we still have it anyway. Our customers, who for example previously always came to us -- little else they could do though -- for answers to their questions, group more and more in online communities.

Genealogists are still the strongest example of those, in my opinion. Like they join in large discussion groups, that have a lot in common with things that we title information desk, reference work and coffee corner.

I'm highly convinced of the fact that we professionals need to enter that same world of communities. And if that is called web 3.0, then that's fine with me.

First of all there is a need for it. I found proof for that in the comments I got from people when I actually entered such communities. And besides that there is a necessity for it. I found proof for that in the incorrect information that I find in the same communities.

Actually it's the same as in the old fashioned reading room: when you see a customer watching at a document with a despairing look in the eyes, or a customer seems really filled up with a question.. then you'll step forward and you'll ask whether you can be of assistance. Online we shouldn't be doing any less.

Our shown expertise or our known authority will have to be reshaped in such communities, so that they match the changing relations that are applied within the community. So creating a surplus value for the community. Working together. Adapt and adjust. Define a new role for ourselves.

But well, you already know all of this, so I might better stop..

Further (re)reading
More information about entering online communities can be found in this and this entry, which are a tad old, but still applicable. And also I had some examples with those.

On Marina's blog I read a clear report about yesterday's discussion on television, with links to relevant websites.

What a wonderful place the middle is for being there! ;-)

Image

Wikipedia wordt minder sociaal.. / Wikipedia becomes less social..

For English translation, please see the blue text below

..maar misschien wel betrouwbaarder?

Een berichtje tussendoor.

Op de blog van Daniëlle zag ik dit berichtje, over wat veranderingen die Wikipedia zal ondergaan. Kort gezegd kan straks niet iedereen zomaar meer vanalles wijzigen, zonder goedkeuring door zogezegd betrouwbaar veronderstelde redacteuren.

Lekker sociaal dus.. ;-)

Als reden wordt het imago-probleem gegeven en wat voorbeelden van foute informatie in de encyclopedie, die voor dat probleem zouden zorgen. Die foute informatie zou soms te lang online hebben gestaan, voordat iemand die verbeterde. Dus gaat het niet om betrouwbaarheid.. maar om vermeende betrouwbaarheid? Ik weet het niet precies.

Ik vraag me dan allereerst af bij wie Wikipedia dat slechte imago heeft. Bij al die mensen die dagelijks Wikipedia gebruiken? Hmm.. Dat zal wel meevallen, denk ik. En anderen moeten eerst maar door die paar kleinigheden heenkijken hoor.

Volgens mij is dit net zoiets als met dat kind en het badwater of zo. Misschien dat door zo'n redacteurensysteem dé kracht van Wikipedia als social software wel teniet wordt gedaan. Gelukkig gaat het om een proef, die voorlopig alleen in Duitsland plaatsvindt.

Wat is het échte probleem?
Ik vraag me af: moeten we mensen nou als standaard onbetrouwbaar aanmerken, totdat het tegendeel is bewezen? En hoe bewijs je dat? En wie? Euh..

Of hebben we hier gewoon te maken met de immer aanwezige controleneigingen van de mens, die - al duurde het even - nu ook Wikipedia hebben bereikt? Alhoewel.. regeltjes waren er al eerder.. ;-)

ENGLISH TRANSLATION

..but maybe more reliable?

A little message in between things.

At Daniëlle's blog I noticed this entry, about some future changes within Wikipedia. Briefly put it says that in a while everyone will not be able to make changes to all sorts of things right away, without approval by editors who are supposed to be reliable.

So pretty social.. ;-)

As a reason they give the image problem that Wikipedia has and some examples of wrong information in the encyclopedia, that is said to have caused that problem. That information sometimes had been online for too long, before someone corrected it. So isn't this about reliability.. but about alleged reliability? I don't know exactly.

The first question that I ask myself is by who Wikipedia has this image problem. By all of those people who use Wikipedia on a daily base? Hmm.. I think not. And all other people should look through those small problems eh.

To me this is something like throwing out the baby along with the bath water or something like that. Maybe that such an editor system will destroy thé force of Wikipedia as social software. Luckily this is still just a test, that will only be held in Germany for now.

What's the réal problem?
I wonder: do we have to judge people standard as not reliable, until the opposite is proved? And how do you prove something like that? And who? Eh..

Or are we just dealing here with the inclinations of humans wanting to control things, which inclinations are always there, and that now - although it took a little while - have also reached Wikipedia? Ah well.. they had rules already.. ;-)

Wikipedia en regeltjes en gebruikers / Wikipedia and little rules and users

For English translation, please see the blue text below

Geïnspireerd door het project van de Universiteit van Washington en de stappen die Edwin op Wikipedia zette (even naar beneden scrollen), wilde ik ook voor het BHIC aan de slag gaan. Het zal inmiddels wel bekend zijn dat ik een grote fan ben van het idee om ons als professionals en als professionele instellingen in online communities te begeven. En Wikipedia is daar een goed voorbeeld van.

Zo heb ik bij verschillende artikelen wat links gelegd, bijvoorbeeld bij het artikel over Jan de Quay. Het BHIC beheert van deze voormalig minister-president het archief, zodat ik onder andere vanuit Wikipedia een link naar de inventaris daarvan had gelegd. En zoiets dergelijks ook nog bij wat andere artikelen.

Nou, ik heb er nog niet zoveel aan gedaan, want voorlopig heb ik alleen externe links gelegd bij dat artikel van Jan de Quay dus, en bij artikelen over Arnold Meijer, over het Zwart Front en natuurlijk bij het artikel over de geschiedenis van Noord-Brabant. Allemaal erg leuk hoor.

Zoden aan de dijk
De echte speerpunten van het BHIC zitten echter niet in de hoek van mensen die wetenschappelijk onderzoek willen doen, want daar zit je nogal snel aan als je met het soort archieven bezig bent waar ik de links naar heb gelegd. Nee, de doelgroepen waar we ons meer en meer op richten, dat zijn die zogenoemde snackers of grasduiners of wat dan ook. De mensen met een oppervlakkige - maar daarom niet minder gerechtvaardigde! - belangstelling voor geschiedenis, meestal voor de eigen omgeving.

Het zijn de mensen die niet van zoeken houden in archieven, maar vooral eens een leuk verhaaltje over bekende dorpelingen uit het verleden willen lezen, foto's willen bekijken van de oude straten of zoiets. Hapklare informatiebrokjes die dienst doen als snelle cultuursnack. Lekker!

Op onze website komt dit vooral tot uiting in de lokale pagina's, waarop voor alle plaatsen in ons werkgebied verhalen, foto's, een forum enzovoort zijn opgenomen. Voor iedere plaats is een vogelvluchtpagina gemaakt over de geschiedenis, met links naar afzonderlijke verhaaltjes en plaatjes.

En die vogelvluchtpagina is nu precies wat ik wilde verwerken in Wikipedia. Als voorbeeld nam ik Boxmeer. In het Wikipedia-artikel wilde ik de informatie en links verwerken naar de typisch Boxmeerse dingen, de bekende Boxmeerenaren en de monumenten. Het resultaat kun je nog steeds zien. Vanuit Wikipedia legde ik dus links naar specifieke pagina's op de website van het BHIC, zodat belangstellende snel bij de informatie waren.

Als er in het Wikipedia-artikel al interne links stonden naar dit soort specifieke onderwerpen, dan heb ik die natuurlijk laten staan. Ik heb alleen extra zaken toegevoegd. Maar tot mijn stomme verbazing waren een dag later mijn wijzigingen ongedaan gemaakt, omdat ze blijkbaar niet zo van externe links houden in Wikipedia. Even tussendoor: ikzelf houd van alle links.. intern, extern.. allemaal links.

Kater..
Ik snap dat er regels moeten zijn. Ik ben ambtenaar.. dus snap dat best.. ;-) Maar ik laat regels zelf keihard vallen als ze het uiteindelijke belang van iets niet (meer) dienen. In het geval van Wikipedia is dat belang het leveren van informatie aan gebruikers van deze encyclopedie.

Het weghalen van mijn externe links is daarmee in strijd. Nu verwijzen de lijstjes met bekende personen en monumenten van Boxmeer en zo alleen nog maar naar lelijke rode, dode sporen, waar je eerst na doorklikken specifieke informatie kreeg over Boxmeerse personen en gebouwen. Betrouwbaar ook nog, want bijeengebracht door professionals.. alhoewel ik dat nog niet eens het belangrijkste vind.

Maar goed, de persoon die mijn bewerkingen weghaalde, vond dat ik beter allemaal gewoon nieuwe artikelen kon maken, begreep ik uit zijn reactie, waar ik ergens nog wel begrip voor heb.. maar toch te weinig om het ook echt te doen. Dat komt namelijk neer op het dubbel gaan doen van dingen, op het gaan kopiëren en plakken van informatie tussen de ene en de andere website enzovoort, terwijl een simpel linkje al goed werkt. Ik ben dan wel ambtenaar.. maar heb zat zinvoller werk te doen hoor.. dan om me met dit soort bezigheidstherapie in te laten. Links zijn een van de krachten van het internet. Kopiëren en plakken horen daar echt niet bij.

Maar goed.. toch een beetje een katerig gevoel dus. Daar valt nog mee te leven, want regels zijn regels hè? Daar willen we natuurlijk niet van afwijken.. Stel je voor dat Wikipedia dat ook al ging doen joh! De wereld zou vergaan.. en anders Wikipedia wel.. :-(

Geweld!
Waar naar mijn gevoel echter de regels het doel geweld aan zijn gaan doen, is het volgende: in de oude tekst stonden ook enkele links naar andere Wikipedia-artikelen die naar hele algemene onderwerpen verwezen. Klikte je bijvoorbeeld op de link Karmelietenklooster, dan werd je naar een algemene pagina over de Karmelieten doorgestuurd. Bij gebrek aan beter leuk hoor.. maar het BHIC heeft beter, namelijk een specifieke pagina over het Karmelietenklooster van Boxmeer.

En ook deze links - ze waren immers extern en regels zijn regels - waren weer vrolijk terugveranderd. En dan ga ik bedenken.. of gebruikers van Wikipedia hier nu mee gebaat zijn. En dat zijn ze naar mijn bescheiden mening niet. In plaats van de verwachte verdieping, krijgen ze verbreding. In plaats van informatie over het Boxmeerse Karmelietenklooster - zo heet de link immers ook - krijgen ze een algemeen babbeltje over Karmelieten.

Sterker nog: zelfs als het BHIC niet die pagina over dat klooster had gehad, zou de gebruiker er waarschijnlijk beter mee zijn geweest als die hele interne link naar de Karmelieten er niet lag. En wel omdat die vrijwel helemaal nooit zal aansluiten bij de verwachting van de gebruikers die zo dapper zijn om erop te klikken.

De vraag is dus: is de encyclopedie van de ondergang gered door de regels strak te handhaven.. of.. zijn de gebruikers te kort gedaan door diezelfde handelswijze? Ik ben benieuwd naar meningen.. :-) (Ik heb trouwens van de persoon die mijn wijzigingen ongedaan maakte nog geen reactie ontvangen op mijn uitleg aan hem.. wat ik wel jammer vind. Maar ja.. misschien komt dat nog.)

Te lang?
Zelfs voor mijn doen een lang bericht dit keer.. Het zit blijkbaar diep.. ha, ha! :-)

ENGLISH TRANSLATION

Inspired by the project of the Washington University and the steps that Edwin took on Wikipedia (scroll down a little), I wanted to start something myself on behalf of the BHIC. You'll probably have noticed by now that I'm a big fan of mingling ourselves as professionals and professional organizations in online communities. And Wikipedia is a good example of that.

So I put some links in different articles, for example in the article about Jan de Quay. The BHIC keeps the archive from this former prime minister, so I put a link in the article to the inventory from his archive. And the same kind of thing also for some other articles.

Well, I haven't done that much about it yet, because for now I've only put down external links in that article about Jan de Quay, and in articles about Arnold Meijer, Black Front and of course in the article about the history of North-Brabant. All very nice, of course.

Cutting ice
But the real spearheads at the BHIC are not about people who do scientific research, because that's what you're getting at when dealing with archives like the ones I put links to. No, the target groups that we focus on more and more, are the so called snackers or whatever. People with a fairly superficial - but therefore not less valued! - interest in history, most of all related to their own environment.

These are the people who do not like searching through archives, but most of all want to read a nice little story about famous villagers from the past, look at some photographs from some of the old streets or things like that. Instant ready pieces of information that serve as a quick culture snack. Yummy!

On our website, this is best shown through the local pages, which show stories, photos, a forum and such things for all cities and villages in our area. Also for every place a page with a bird's-eye view for that place, that has links to specific stories and pictures.

And that bird's-eye view page is just the page that I wanted to work into Wikipedia. As an example I took Boxmeer. In the article about Boxmeer in Wikipedia I wanted to put in the links to the things that are typical for Boxmeer, the famous people from Boxmeer and the monuments over there. The result is still to be seen. So from Wikipedia I had links to specific pages at the website of the BHIC, so people who were interested would have found their information quickly.

If the article in Wikipedia already had some internal links to these same specific subjects, then I left those, of course. I only added some things. But the day after I was totally amazed when I noticed all my changes had been undone, because apparently people don't like that many external links in Wikipedia. A little aside: as for myself, I love all links.. internal, external.. all links.

Hangover
I understand that there must be rules. I work as a civil servant.. so get that fairly well even.. ;-) But I have all rules dropped when they no longer serve the eventual purpose of something (anymore). In case of Wikipedia is the purpose delivering information to users of this encyclopedia, which these users are looking for.

Removing my external links conflicts with that. Right now the lists with famous people from Boxmeer and monuments only link to ugly red, dead links, where you would first find specific information about people and buildings from Boxmeer. Reliable also, because delivered by professionals.. although I don't even find this the most important thing.

But anyway, the person who removed my edits, thought I should better write new articles for all the subjects I linked to, as I understood his reaction, for which I can have some notion.. but too little to actually do so anyway. Because that would evolve into doing all things twice, into copying and pasting of information in between websites and so on, while a simple link would do the job just fine already. I'm a civil servant.. but have lots of more useful work eh.. than to have some of this keeping-myself-busy-therapy. Links are one of the great advantages of the internet. Copying and pasting really don't belong amongst those.

But anyway.. a little bit the feeling of a hangover here. I can live with that, because rules are rules eh? We don't want to skip any rules.. Just imagine that even Wikipedia would skip some rules! The world would collapse.. and otherwise Wikipedia would.. :-(

Damage!
But the thing that is most of all damaged by the rules, is the following: in the old text there were also some links that referred to other, very general Wikipedia-articles. For example once you clicked on the link Karmelietenklooster (Carmelites monastery), then you got sent to a general page about the Carmelites.. If there is nothing better than that, then that's nice.. but the BHIC has better, namely a specific page about the Carmelites monastery in Boxmeer.

And also these links -- they were external and rules are rules -- were changed back happily. And that's when I start wondering.. if users of Wikipedia benefit from this. And in my humble opinion they are not. Instead of the expected digging deeper in the story, they only get a more general text. Instead of information about the Carmelites monastery in Boxmeer, they get a general chit-chat about Carmelites.

More strongly: even when the BHIC didn't have that page about the monastery, the user probably would have been better off without this whole internal link to the Carmelites. And that because it will almost never ever come even close to the expectations of users that are brave enough to click it.

So the question is: is the encyclopedia saved from its downfall by strictly applying the rules.. or.. have the users been wronged by this same action? I'm curious to experiences.. :-) (By the way, I didn't get any reply still on my explanation from the person that changed my edits.. which I regret. But anyway.. maybe it will come later.)

Too long?
Even for me it was a long entry this time.. Apparently this thing hit me deep.. ha, ha! :-)