17 januari 2012

De hofnar


Deze blogpost werd eerder gepubliceerd op het weblog van het Biografisch Portaal

Het Biografisch Portaal is een prachtig initiatief dat de weg wijst in het bos van online biografieën. Nu al bijna 78.000 personen in ruim 125.000 biografieën. Prachtige content, maar wordt die ook gevonden?

Vadertje Drees
Alweer voor de derde keer mocht ik op de grens van 2011/2012 voor de Archiefschool de module Beschikbaarstellen van de opleiding Archiefassistent verzorgen. Heel kort door de bocht leren studenten in deze module op mbo-niveau hoe ze klanten van een archiefdienst kunnen helpen met hun informatievraag. In de lesstof zitten ook wat onderdelen informatievaardigheden verweven. Belangrijke vragen zijn bijvoorbeeld: hoe zoek ik naar informatie en hoe beoordeel ik of die informatie betrouwbaar is?

Zo is er een opdracht rond biografieën, meer specifiek de biografie van Willem Drees. Studenten zoeken in een papieren encyclopedie én in het Biografisch Woordenboek van Nederland zijn biografie op en beantwoorden daarbij een aantal vragen. Wanneer werd Drees geboren, in welke stad was hij wethouder, namens welke partij was hij minister? Dat soort werk. Vervolgens is de vraag aan studenten om online een andere biografie op te zoeken. Hoe hebben ze die gevonden? En kunnen ze met de aldus gevonden biografie ook al diezelfde vragen over Drees beantwoorden? Wat vinden studenten van de betrouwbaarheid van die biografie? En waarop baseren ze dat laatste oordeel?

Als eerste Google
Zoeken naar biografieën gaat natuurlijk met Google. En Google vindt natuurlijk vooral artikelen in Wikipedia. Dat is dan ook waar de meeste van mijn studenten mee terug naar de les komen. De vragen over Drees zijn vervolgens allemaal op één na met behulp van het artikel in Wikipedia te beantwoorden. En dat artikel wordt ook betrouwbaar gevonden. Sterker nog: verschillende van mijn studenten bestempelen het artikel in Wikipedia zelfs als betrouwbaarder dan andere biografieën, zoals die van het IISG (in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland) over diezelfde Willem Drees. Waarom?

Nou, heel simpel. Van die biografie van het IISG is volgens mijn studenten helemaal niet duidelijk wie of wat er wanneer iets aan heeft zitten versleutelen. En bij Wikipedia is dat gewoon op te roepen. Betrouwbaarheid door transparantie. Terecht? Zeg maar zelf. De werkelijkheid? Ja, en wel die van nu. Maar los van deze verfrissende kijk op betrouwbaarheid, ligt er dus de kwestie van het zoeken.

Wikipedia als eerste
De enorme dominantie van Google als het gaat over zoeken naar informatie op internet is bekend. In Nederland is het marktaandeel van Google zo'n 93%. Tegelijkertijd blijkt uit een onderzoek uit 2007 dat van alle pagina's die Wikipedia rijk is zo'n 96,6% een plekje heeft in de Top 10 van Google.

Zoeken op "Drees" levert in Google een eerste plek op voor Wikipedia. Op de tweede plek volgt een biografie op Parlement & Politiek, een website van het Parlementair Documentatie Centrum in Leiden. Die laatste gebruikt trouwens ook heel slim de advertentiemogelijkheid van Google ("Wie was Vadertje Drees? Biografie van de oud-premier") om doelgroepen te bereiken. Op de vierde plek vinden we de biografie van het IISG terug. Het Biografisch Portaal volgt bovenaan... op de vierde pagina met zoekresultaten. Onvindbaar dus.

Zoeken op "Willem Drees" levert wederom een eerste plek op voor Wikipedia. Parlement & Politiek volgt nu op de zesde plek en het IISG op de negende. Het Biografisch Portaal volgt, nog steeds redelijk onvindbaar, onderaan op de tweede pagina met zoekresultaten. In beide gevallen staan op de andere plekken op de eerste pagina geheel andere zoekresultaten dan biografieën, maar ook wel andere websites met informatie over Drees. Een aardige is bijvoorbeeld de tekst over de oud-premier op Seniorplaza, beide keren te vinden op de eerste pagina in Google. Onder mijn studenten zijn de biografieën op Parlement & Politiek en die van het IISG de enige die nog wel eens als alternatief voor het artikel in Wikipedia worden gebruikt.

Narrig
Google is koning, Wikipedia koningin en het Biografisch Portaal is duidelijk de nar. Die laatste moet zich dus schikken naar een rol in de marge - gebruik door een select groepje specialisten - óf beter nog: een strategie bedenken om tussen de koning en de koningin in te komen staan. Artikelen in Wikipedia verrijken met links naar lemma's in het Biografisch Portaal, zoals andersom al is gebeurd? Adverteren in Google, zoals Parlement & Politiek heeft gedaan? Voorlopig lijkt het eerste me het best haalbaar - met Drees heb ik al een beginnetje gemaakt. Los natuurlijk van de vraag hoeveel gebruikers via de grote G vanuit de grote W uiteindelijk de link volgen naar het Biografisch Portaal...

Met mijn studenten heb ik in ieder geval steeds aardige discussies over het zoeken, vinden en beoordelen van informatie online. En als bonus krijgen ze als tip mee om in voorkomende gevallen het Biografisch Portaal te gebruiken. Alhoewel - ik moet het bekennen - de verleiding van Google ook op mij vaak te groot is...

Nota bene: Het Biografisch Portaal is al in gesprek met Wikimedia om geschikte manieren te vinden om het Biografisch Portaal beter te ontsluiten.

Gerelateerd
- Biografisch Portaal 1.0 (17 februari 2010)
- Biografisch Portaal revisited (6 maart 2011)

2 opmerkingen:

  1. Het Biografisch Portaal moet zich gewoon eens goed verdiepen in SEO (search engine optimization) want de vindbaarheid moet met wat eenvoudige ingrepen toch een stuk beter kunnen. Nu is het doodzonde van zo'n mooie bron.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Maarten: Een probleem wat ze daarbij wel nekt, is dat het portaal - de naam zegt het al - nauwelijks eigen content heeft, maar eigenlijk 'slechts' doorverwijst. Dat nekt ze trouwens ook al inzake Wikipedia, begreep ik van ze. Maar goed, daarmee zijn ze nu in gesprek, om tóch mogelijkheden te zoeken.

    Ook jij noemt het typisch genoeg een 'bron', maar het is dus geen echte 'bron'...

    (Maar de tip van je verdiepen in SEO is altijd een goeie natuurlijk!)

    Bedankt voor je reactie.

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.