23 maart 2012

Regionaal Archief Leiden zoekt erfgenamen


Verhalen verzamelen, dat lukt ze vooralsnog niet, maar ik blijf het stoer vinden hoe de Leidse collega's hun krantenbank beschermen tegen het beleg door Lira en Pictoright. Weet je nog?

Hun krantenbank ging op zwart en kwam weer online, ze waren niet bereid tot een collectieve regeling, maar zochten zelf naar freelancers en fotografen, vonden onder hen medestanders die geen bezwaar hebben tegen online publicatie van hun werk en afzien van een vergoeding, en zoeken nu naar erfgenamen van inmiddels overleden freelancers en fotografen.

Maar niet iedereen is zo enthousiast: een andere groep freelancers komt tegen Leiden in het geweer en stelde een manifest op. Daarin hangen ze wel een beetje de Calimero uit:

De schrale honorering van hun arbeid zijn freelance journalisten langzamerhand als een gegeven gaan beschouwen. Je wilt gepubliceerd worden, dus schrijf je toch maar dat stukkie voor honderd euro, ook als dat neerkomt op een bruto-uurloon waarmee geen Poolse loodgieter genoegen zou nemen.

Of erfgoedgebruikers dus maar even willen compenseren voor het feit dat freelance journalisten niet goed voor zichzelf kunnen zorgen? Maar ja, ze hebben elders wel een punt:

Alle betrokken partijen bij de digitalisering van het RAL – van uitgevers en archiefmedewerkers tot softwareontwikkelaars en internetproviders – zijn netjes gecompenseerd. Waarom zijn freelance journalisten dan ‘hebzuchtig’ als ze bezwaar aantekenen tegen het onrechtmatig gratis gebruik van hun eigendom?
Het is pure framing: journalisten die geld willen ontvangen als anderen gebruikmaken van hun werk, worden steeds vaker weggezet als graaiers, nee, erger nog: geldbeluste vijanden van de cultuur, het vrije debat en de wetenschap.

En:

Het is niet aan de gebruikers van ons geestelijk eigendom om eenzijdig te bepalen of zij daarvoor al dan niet willen betalen.

Dat manifest is overigens een vrijwel exacte kopie van een opiniebijdrage van freelancer Kees Schaepman voor Villamedia en... deze Schaepman treedt in mei toe tot het bestuur van Lira.

Moeilijk, moeilijk...

Ik ben geen jurist, dus kan er moeilijk over oordelen. En dat is wel zo fijn ook...

Pictoright heeft zich inmiddels gestort op bouwtekeningen en is daarnaast een procedure gestart tegen het Gemeentearchief Rotterdam.

Je zou je bijna gewoon vrijwillig beperken tot het enkel digitaliseren van middeleeuwse charters...

Update 24 maart
Via @EricHennekam deze leestip: 'Be read or dead.' Auteursrecht in een tijd van massadigitalisering

Gerelateerd
- Online krantenarchieven deels op zwart
- Goed nieuws uit krantenland en het meten van de opbrengst

Afbeelding: Leiden Ontzet in 1574 (Wikimedia Commons)

4 opmerkingen:

  1. Ik zag gisteren inderdaad ook al deze advertentie in de NRC. Ze pakken het groot aan.
    Ben ook nog heel benieuwd hoe het in Rotterdam af gaat lopen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Ingmar: Ze moeten er natuurlijk wel 'alles' aan doen om zoveel mogelijk rechthebbenden te vinden, want daarmee dekken ze zichzelf steeds een beetje beter in. Droogjes bekeken zitten ze volgens mij namelijk nog steeds fout, met het pas achteraf toestemming vragen.

    Op (of net over?) het randje dus... Zou goed zijn als daar op termijn in ieder geval een duidelijke uitspraak over kwam. Ook voor alle andere instellingen die hiermee aan de slag zijn of willen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Iets begrijp ik niet: wat hebben de journalisten van het manifest tegen afspraken met individuele journalisten die een vergoeding willen, en zijn zij vóór een regeling met een koepel die óók int voor wie helemaal geen vergoeding wil of behoeft (in geval van auteursrecht overgedragen ivm loondienst)?

    Want het probleem is juist het eigenmachtig optreden van die rechtenclubs, en die zijn de graaiers in het verhaal, niet de auteurs. (Als je erom wilt lachen, kijk dan nog maar es naar de hilarische acties van Basta tegen SABAM http://www.een.be/programmas/basta/sabam-en-de-makro-artiesten)

    Het verschil tussen auteurs in loondienst en freelancers dat de manifestanten maken snap ik eigenlijk ook niet. Beide groepen zijn toentertijd immers al dan niet goed betaald voor hun werk, en kunnen nu weer vergoeding krijgen van RAL?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Yola: Het lastige is in deze kwestie steeds dat het individuele belang (van auteurs) en het collectieve belang (van auteurs, maar ook het maatschappelijk belang) elkaar kruisen. Wat in het collectieve belang is, is vaak niet in ieders individueel belang (of niet ieders individuele keuze, of wettelijk recht). En andersom slaat ieder individu dat eigen belangen nastreeft een soort deuk in de kracht van het collectief. Individuele keuzes, wettelijke rechten, redelijkheid en verongelijktheid, allemaal speelt het mee.

    Wat betreft die collectieve clubs geef ik je trouwens gelijk, alhoewel daar natuurlijk ook -maar niet alle- auteurs achter zitten. Dat laatste blijft een probleem. Je denkt het (met veel geld!) te regelen als je dan maar met die clubs in zee gaat, maar in theorie heb je dan misschien nog steeds helemaal niks écht geregeld.

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.