Sinds de laatste keer dat ik over WieWasWie schreef zijn we ruim een jaar verder en is er veel gebeurd. Er is getest, geklaagd en verbeterd, er is overgenomen, actiegevoerd en uitgesteld. En dat is nog maar het begin. Maar dit is geen nieuwsblog, dus schrijf ik daar niet voortdurend over.
Het is natuurlijk nog steeds beschamend dat de oorspronkelijke projectgroep samen met de archiefdiensten er organisatorisch, financieel en communicatief zo'n enorme puinhoop van had gemaakt. En dat na al het geld wat er inmiddels in is gestoken, na al het overleg wat er inmiddels over is gevoerd, na alle programmeeruren die er inmiddels aan zijn besteed en de promotie die er inmiddels voor is geweest, de bèta site van WieWasWie nog steeds geen onverdeeld succes is. Verre van dat zelfs.
Het archiefwezen zou zichzelf hoe dan ook een grote dienst bewijzen als een aantal mensen eens gedegen zou onderzoeken en achterhalen waarom dit soort grote projecten in archievenland vaak uitdraait op een fiasco. Het gaat immers om publiek geld, en bovendien zouden we van onze fouten kunnen leren.
Vooruit dan maar
Blijven terugkijken heeft echter geen zin.
In de huidige patstelling worden archiefdiensten, als je alle reacties mag geloven, steeds meer gezien als geldverslindende papierpakhuizen die stevig op hun bronnen zitten en liefst digitaal alle brave, belasting betalende stamboomonderzoekers een financiële poot uitdraaien. En roepen genealogen steeds vaker het beeld over zichzelf af van verwende, verongelijkte kleine kinderen, die het liefst voortdurend gratis snoepjes in hun handjes gedrukt krijgen door archiefdiensten, welke laatste hun bestaansrecht immers vooral zouden ontlenen aan de genealogische hobby.
Beide beelden zijn niet waar (!!) en bovendien schadelijk voor de relatie tussen archieven en onderzoekers. Zowel archiefdiensten als genealogen zijn voor en van elkaar te belangrijk en afhankelijk om op deze voet door te gaan.
We moeten dus vooruit! In de tussentijd heeft het CBG het beheer van WieWasWie op zich genomen en wordt er hard gewerkt aan het verbeteren van de site, want:
Het CBG ziet het belang van zo´n platform voor de genealoog: een plek waar hij historische persoonsinformatie van zoveel mogelijk instellingen bij elkaar vindt, waar mogelijk met een koppeling naar de bijbehorende afbeeldingen binnen WieWasWie, of die hem de weg wijst naar meer informatie en afbeeldingen op de site van de deelnemende instellingen.
Dat kost geen pepernoten of kerstkransjes, dus iemand moet dat gewoon in keiharde euro's betalen. Het CBG en alle deelnemende instellingen kunnen en/of willen echter niet voor de volledige exploitatie van WieWasWie opdraaien. Logisch gevolg is dat de gebruikers moeten bijlappen. Zoveel was al bekend.
Anders bedacht
Nieuw is vooral wat er al dan niet in het abonnement zit. In eerste instantie kocht je met je abonnement namelijk vooral mogelijkheden om stambomen te bouwen en scans te downloaden. Maar ja, online stambomen bouwen kan al op legio plekken en scans downloaden kan veelal niet, omdat lang niet alle instellingen scans hebben of leveren. Erg aantrekkelijk zouden die abonnementen dus niet zijn geweest.
Niet het stambomen bouwen en scans downloaden is dus de kracht van WieWasWie, maar...
De kracht van WieWasWie zal in het bijzonder de grote concentratie van genealogische gegevens zijn. Het CBG voorziet op dit moment dan ook een abonnement dat is gebaseerd op de services die rond het zoeken zijn gegroepeerd.
Het eenvoudig zoeken zal gratis zijn. Het zoekresultaat wijst de weg naar gratis afbeeldingen binnen WieWasWie of naar afbeeldingen op de website van deelnemende instellingen. Sommige archiefinstellingen kiezen er daarbij voor de afbeeldingen op hun eigen website tegen betaling beschikbaar te stellen.
Er komt één betaald abonnement. Daarin zijn onder andere de volgende functionaliteiten ondergebracht: de uitgebreide zoekfuncties, het sorteren en filteren van zoekresultaten en de notificatiemogelijkheden voor favorieten.
De uiteindelijke prijs - alhoewel voor veel mensen iedere prijs voor hun hobby te duur is - van 18,50 euro per jaar is natuurlijk een koopje, als je daar inderdaad een krachtige zoekmachine en veel gegevens voor terugkrijgt; daar wordt aan gewerkt.
Te eenvoudig zoeken
Persoonlijk heb ik nog wel twijfels over de stap naar dat abonnement toe. Er is weliswaar een gratis proefabonnement van twee weken, maar als de eerste kennismaking met WieWasWie niet goed is, dan klikken mensen toch eerder weg dan naar een proefabonnement. Dat geldt volgens mij in het bijzonder voor de nieuwe, beginnende genealoog, of beter gezegd: iedereen die aarzelend geïnteresseerd is geraakt in zijn of haar familiegeschiedenis.
Als de eenvoudige zoekmogelijkheid té eenvoudig is, en de nakomende lijst met zoekresultaten op té weinig manieren kan worden gesorteerd en gefilterd, dan voorzie ik veel dompers en afhakers. En dus weinig abonnementen. Juist niet bij het brede publiek waarop WieWasWie zich (in eerste instantie in ieder geval) wilde richten.
Gewennig
Verder ben ik in het algemeen benieuwd hoe deze nieuwe abonnementsvorm gaat landen in den lande. Het is immers voor velen nog wennen (en ook beslist geen uitgemaakte zaak) dat er voor online dienstverlening van archieven betaald zou moeten worden, en vaak al moet worden. Maar voor zover we er al aan gewend zijn, zijn we vooral gewend aan gratis zoeken en vervolgens betalen voor scans.
Daar komt nu een soort van plotseling een ander model bij - wat op zich alweer voor extra verschillen en onduidelijkheden gaat zorgen tussen archiefwebsites! - namelijk betalen voor zoekfunctionaliteit. Vanuit het Brabantse weet ik concreet dat minstens één archiefdienst eveneens vergevorderde ideeën heeft om met een soortgelijk 'verdienmodel' te gaan werken. Het zal dus geen unieke verschijning blijven.
Van anders wat
Voor wie WieWasWie hoe dan ook niet ziet zitten, blijven er voldoende alternatieven bestaan om (al dan niet gratis) te zoeken en te downloaden: je kunt zelfstandig websites van afzonderlijke instellingen of particuliere initiatieven afgaan en je kunt zelfs nog studiezalen bezoeken. Maar wil je in combinatie daarmee het gemak van een landelijke database met uitgebreide zoekmogelijkheden, dan koop je voor 18,50 euro bij WieWasWie toch heel wat luxe.
Veel zal afhangen van het komende jaar. Een aantal functionaliteiten zal echt verbeterd moeten worden. En verder is het vooral zaak te zorgen voor veel extra (liefst unieke) content van (ook nieuwe) deelnemende instellingen.
Kortom
Het wordt een spannende tijd. Voorlopig komen mijn voorspellingen uit: er is sinds de lancering van de bèta site al een tijd lang enorm veel gezeik rond WieWasWie. Maar ik geloof er nog steeds in dat WieWasWie een succes kan worden: een landelijke zoekmachine voor genealogische data, daarvoor is het waard te werken! En te betalen. Maar we moeten daarvoor allereerst sámen vooruitkijken. En ook niet het kind met het badwater weggooien.
Of WieWasWie dus ook een succes gáát worden, daar durf ik geen gooi meer naar te doen... Ik hoop van wel.
Gerelateerd leesvoer
- Speciaal voor u gepresenteerd: een mislukking
- De ogen uit onze kop
- WieWasWie: WatWordtHet?
- Het magere vertrouwen van WieWasWie
Foto: Flickr/kafka4prez
WieWasWie is de opvolger van Genlias (en de Digitale Stamboom). Deze ´oude´ websites bieden beide de uitgebreide zoekfunctionaliteit gratis aan. Wat ik in de communicatie vind ontbreken is een goede motivatie waarom er in de opvolger ineens voor betaald moet worden.
BeantwoordenVerwijderen"Het CBG verwacht echter dat deze abonnementen niet voldoende publieksinkomsten zullen genereren om WieWasWie online te kunnen houden."
Genlias kostte zo´n 185 duizend euro per jaar en werd opgebracht door de archieven. Willen de archieven van deze kosten af (omdat ze ook hun eigen website bij De Ree of Pictura moeten bekostigen)? Of is WieWasWie een stuk duurder dan Genlias? Of vinden de archieven dat gebruikers meer moeten betalen met dit soort diensten?
@Bob: Die motivatie zit hem inderdaad blijkbaar in die ene zin, dus dat het CBG verwacht dat mensen alleen voor de scans (en het stambomen kunnen bouwen) onvoldoende meerwaarde in een betaald abonnement zien.
BeantwoordenVerwijderenIn de huidige situatie lijkt het mij persoonlijk het verstandigste (voor het aantrekken van nieuw publiek, maar zeker ook voor de goede relatie met het bestaande publiek) dat onder de gratis optie van WieWasWie minstens gaat vallen wat Genlias biedt, namelijk een zoekfunctie met twee personen en de nodige sorteermogelijkheden. Alle 'plussen' van WieWasWie bovenop Genlias kunnen dan in het betaalde pakket: extra zoekfunctionaliteit, de scans, attenderingsmogelijkheden en zo meer.
Of dat voldoende oplevert in geld, dat weet ik niet (en niemand niet). Maar het is in ieder geval wat er altijd is gecommuniceerd. En genealogen zijn best bereid om dan te betalen voor extra's, als die ook echt meerwaarde bieden voor hun onderzoek(swerk).
Voor nu lijkt me een goede verstandhouding tussen CBG/archiefdiensten/WieWasWie en de doelgroep het belangrijkste. Zonder die goede verstandhouding is WieWasWie sowieso ten dode opgeschreven, welk model er ook maar achterhangt.
Wat jouw vragen over de kosten betreft: daarop heb ik geen antwoord.
Het doet een beetje denken aan de situatie waarin er geen index of klapper beschikbaar is in een archief. Ik heb dat zelf meegemaakt met het notarieel en heb dat opgelost door het hoofd studiezaal te zeggen dat ik dan alle stukken handmatig ging doorlopen.
BeantwoordenVerwijderen"Allemaal?" was de verbaasde reactie. "Ja, ik heb de nummers hier al op een briefje staan, dus rept u zich maar even richting depôt!" zei ik. Om vervolgens 3 dagen lang dikke folianten door te bladeren. Het kost tijd, maar je vindt dan wel wat je zoekt. Ik had geluk, want al bij foliant 26 van de 60 had ik beet.
En nee, niet iedereen is zo vasthoudend als ik. Veel gebruikers van de nieuwe site hebben waarschijnlijk ook nog nooit een archief van binnen gezien en zullen dat in de toekomst ook niet doen.
Ik ben benieuwd of ze nog steeds uitgaan van 1 miljoen potentiële gebruikers...
Als uitzondering neem ik deel aan dit gesprek omdat ook jij je inzet voor een betere toekomst voor wiewaswie/de archieven/de genealoog.
BeantwoordenVerwijderenDe bedoelde potentiële gebruiker van wiewaswie is de jonge, beginnende genealoog die kan zoeken naar de aktes van opa in de Burgerlijke Stand en met de gevonden gegevens direct een stamboom kan maken op dezelfde site. Eén site waar álles inzit en álles mogelijk is, hoe mooi kan dat zijn. Daar heb je toch graag minstens anderhalve euro per maand voor over?!
De meer ervaren onderzoeker, ook uit het buitenland, zal ook gebruik moeten/willen gaan maken van wiewaswie.nl omdat het gebracht wordt als dé informatiebron voor Nederlandse data.
De laatste wijzigingen, het dichttimmeren van de toegang, is geen reclame en daarmee jaag je klanten weg in plaats van een duidelijke overtuiging om toch vooral een abonnement te nemen.
Respect voor je tekst:
"Voor nu lijkt me een goede verstandhouding tussen CBG/archiefdiensten/WieWasWie en de doelgroep het belangrijkste. Zonder die goede verstandhouding is WieWasWie sowieso ten dode opgeschreven, welk model er ook maar achterhangt."
Die verstandhouding kan direct worden verbeterd als de uitgebreid zoeken en daarmee de index vrij toegankelijk is waardoor minimaal de gegevens van de Burgerlijke Stand zichtbaar zijn.
@Richard: Jij geeft al precies het probleem aan, waar ik ook voor vrees als het huidig voorgestelde model daadwerkelijk zal worden ingevoerd; ondanks dat de prijs echt niet hoog is, zullen mensen níet de stap zetten om een abonnement te nemen, omdat ze niet genoeg worden geprikkeld daartoe. Waarschijnlijk raken ze eerder geïrriteerd, omdat niet iedereen zo onmogelijk veel geduld heeft als jij (tenminste, niet dat potentiële nieuwe publiek, hoeveel miljoen mensen dan ook).
BeantwoordenVerwijderen@Ludmilla: Dank voor je reactie. Wij zitten wel op dezelfde lijn. Hopelijk binnenkort meer (beter?) nieuws!
Adrie
BeantwoordenVerwijderenVol tevredenheid over diensten die Genlias mij jarenlang gratis aanbood. Heb nu een proefabo bij Wiewaswie Dit valt even tegen. Abominabel slecht, traag, vastlopers, meldingen 404 terwijl je toch op de site van Wiewaswie zit?!?. Moet ik voor deze shit over twee maanden nog gaan betalen ook? NO WAY. Ik wil betalen voor iets dat minstens even goed is als dat "antieke" Genlias maar geloof er nu (en over twee maanden ook niet gezien het voorafgaande gepruts) echt niet in...
Vandaag even met wiewaswie aan de gang geweest via een proefabonnement. Mijn interesse is na een half uur al volledig over; als je op een familienaam zoekt in bijvoorbeeld een gemeente krijg je een lijst met akten die je dan maar gaat downloaden in de hoop dat er een akte bij zich die je zocht; dus je gaat als een idioot zaken downloaden om vast te stellen dat er geen enkele interessante akte bij zit omdat je geen enkele basisinformatie zoals ouders, partner krijgt doordat je gaat downloaden. Volgens mij al het laatste bezoek van mij aan deze site. Daar zou je nog voor moeten betalen terwijl Genlias gratis was en wel de basisinformatie aanwezig was. Zonde van alle tijd en geld.
BeantwoordenVerwijderen@Anoniem: Da's precies waar ik bang voor ben; om een abonnement te nemen, moet de eerste kennismaking met een product/dienst daartoe in positieve zin prikkelen. Reacties als de jouwe lijken op het tegendeel te duiden...
BeantwoordenVerwijderenWat is WieWasWie een slechte website ... onvoorstelbaar dat men een dergelijke opvolger van GenLias de digitale snelweg opstuurt. Het doet me denken aan de beginjaren van GenLias: trage werking, site valt weg, pagina (alweer) niet bereikbaar. En hier durft men straks geld voor te vragen? We zijn weer terug bij af ... helaas !
BeantwoordenVerwijderenDe laatste tijd heb ik weer veel gezocht op "Alle Groningers", omdat mijn familie daar vandaan komt. Geweldig! Je kunt vlot zoeken, de aktes inkijken, enz. Ben overigens ook "slordigheden" tegengekomen, maar dat komt ook wel in orde.
BeantwoordenVerwijderenOmdat de andere kant van de familie in de rest van het land gezocht moet worden, nu dus aangewezen op wiewaswie, ik vind het een groot drama, inderdaad wat Martin Knops ook meldt, traag, site valt continue weg, niet bereikbaar.... En dan betalen, terwijl je al voor CBG betaalt, ook nog weer hiervoor.
Laten ze maar snel Genlias terugbrengen, daar kon je tenminste je gegevens opzoeken.
De site wie was wie is een beetje dubbel,aan de ene kant kun je langer zoeken bijv. een overlijden in 1954,dat kon ik bij genlias 9 van de 10 keer niet,maar aan de andere kant mis ik soms leeftijden,geboorte datums,geboorteplaatsen,in sommige gevallen beroepen,bij de zoekresultaten kun je niet in 1 oogopslag zien of het om vader/moeder/kind gaat of de persoon zelf zonder dat je het apart aan moet geven bij genlias kon beiden,als ik op jaartal wil zoeken dan verspringt dat steeds!
BeantwoordenVerwijderenOftewel ik vind het geen fijne site,misschien dat dit opstartproblemen zijn en dat het in de toekomst beter word,maar zoals het nu is wil ik er nog niet voor betalen,in de meeste gevallen vind ik nog meer informatie bij arvhieven.nl en dat is gratis.
Ik wacht wel af wat het word.
@Martin: Helaas heb je inderdaad gelijk met je vergelijking tussen de begindagen van Genlias en WieWasWie... In beide gevallen bepaald geen droomstart.
BeantwoordenVerwijderen@Ria: Gelukkig ben je voor de rest van het land niet alleen aangewezen op WieWasWie hoor. Zoals ze "Alle Groningers" hebben in Groningen, hebben ze in alle provincies wel een of meerdere sites waarmee alle gegevens te doorzoeken zijn, zonder gebruik te hoeven maken van WieWasWie.
@Anoniem: Een aantal van de punten die je noemt zal inderdaad nog verbeterd worden.
Voor Archieven.nl geldt trouwens dat nog lang niet alle archieven daar hun persoonsgegevens publiceren. Bovendien is ook Archieven.nl niet altijd gratis; dit is afhankelijk van de keuze van de afzonderlijke archiefdiensten.
Ben benieuwd hoe je over pak-em-beet een half jaar tegen WieWasWie aankijkt!