Archief bouwen? Ervaringen delen!

Een nieuw archiefgebouw neerzetten, daar komt heel wat bij kijken. En omdat het voor ieder van ons meestal slechts gaat om een eenmalige bezigheid, dreigt na het hele ontwerp- en bouwproces alle opgedane kennis weer te verwateren en uiteindelijk verloren te gaan. Voor jezelf misschien niet direct een ramp, maar een hoop collega's zouden er later maar wat graag iets van hebben kunnen opsteken. Iets met niet twee keer een wiel hoeven uitvinden bijvoorbeeld.

Naar aanleiding van het spiksplinternieuwe gebouw van het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel vroeg Ella zich via Archief 2.0 af of daarom haar (en andermans) opgedane kennis en ervaringen niet op de een of andere manier vastgelegd en gedeeld zouden kunnen of zelfs moeten worden. Goed plan, clubje mensen bij elkaar gekomen, wiki aangeboden en zie daar: de ArchiefWiki is uitgebreid met een heuse categorie Bouwexpertise. De eerste ervaringen zijn inmiddels gedeeld.

Mooi! Van dit soort initiatieven word je blij. Daar is de ArchiefWiki voor bedoeld.

Foto: Flickr/De Kust

Het waren twee fantastische dagen! #kvan12

De schouwburg in het pittoreske Middelburg was de plek waar zo'n 330 archivarissen uit heel Nederland (en een aantal uit Vlaanderen) afgelopen twee dagen elkaar onderhielden rond het thema "open", met of zonder uitroepteken. In zijn openingswoord trapte KVAN-voorzitter Fred van Kan opvallend stellig af, over het online en gratis aanbieden van bronnen, en opvallend kritisch, over de fusie tussen Nationaal Archief en KB.

De eerste keynote werd verzorgd door Stine Jensen. Zij filosofeerde over onze drang naar openheid en tegelijkertijd de drang naar geslotenheid, hoe onze toenemende roep om privacy te rijmen valt met ons exhibitionistische gedrag op sociale media zoals Facebook. Een mooi verhaal over een boeiende paradox, later een aparte blogpost waard.

Openingstijden
Voordat we aan de lunch konden, stond het openingstijdendebat op het menu (waarin ik zelf ook een rol mocht vervullen). Helaas kwam dat debat nooit echt uit de verf vond ik -van anderen kreeg ik daarentegen enthousiaste reacties- en bleef de discussie wat vlak. Misschien omdat het archivarissenpubliek de zorgen van onderzoeker Ton Kappelhof niet echt deelde, wat direct de angel uit het debat haalde?

Oplossingen werden al snel gevonden in het samenvoegen van studiezalen, beter samenwerken met onderzoeksinstellingen, maatwerk door bezoek op afspraak of het tijdelijk uitlenen van archief aan collega-instellingen met ruimere openingstijden. Bovendien is digitale dienstverlening méér dan scans online gooien, en is dienstverlening op locatie méér dan op gezette tijden een deur openzetten.

Natuurlijk werden ook wel een aantal (soms verwachte) punten gemaakt: het democratische recht op informatie mag niet aangetast worden, kosteloze raadpleging van archieven moet mogelijk blijven. Grootste strijdpunt zou misschien het al dan niet laten betalen voor online (of zelfs fysieke) dienstverlening zijn geworden, maar voordat die discussie echt op stoom kwam, was de tijd helaas weer voorbij.

Voorlopig is mijn conclusie dat zich -ondanks beperking van openingstijden hier en daar- in de praktijk nog geen noemenswaardige problemen hebben voorgedaan. We zitten in een overgangsfase en het zoeken is nog en blijft voorlopig naar een juiste balans tussen beide manieren van dienstverlening.

Mentors en mentees
De SNAAI had een voorstel uitgewerkt rond het mentorprogramma waarover eerder op Archief 2.0 de meningen voorzichtig waren gepeild. Ervaren archivarissen (mentoren) begeleiden in een serie (persoonlijke) gesprekken beginnende, kennis behoevende collega's (mentees, niet per se jongeren of studenten) met vakspecifieke uitdagingen. SNAAI ontvangt aanmeldingen van zowel mentoren als mentees en maakt matches.

Jammer was dat het idee, dat eigenlijk iedereen op bepaalde momenten in zijn of haar loopbaan wel een keer een mentor kan gebruiken (bijvoorbeeld na het wisselen van werk) niet echt opgepikt werd door de aanwezigen. De discussie leek toch vooral over oudere collega's te gaan, die 'netwerkloze' jongeren mee op sleeptouw zouden kunnen nemen. Aan die insteek ben ik zelf overigens ook 'schuldig'.

Aan het huidige aantal aanmeldingen (veel mentoren, één mentee) moet niet te veel belang worden gehecht. En over de vraag of mentees per se lid van de KVAN zouden moeten zijn, zullen we het voorlopig ook niet eens worden. Belangrijkste aanbeveling voor de initiatiefnemers was wel de unaniem gedeelde overtuiging dat het opbouwen van een netwerk een veel prominenter doel mag worden binnen het programma.

En dat ook hier geldt: goed idee, gewoon beginnen, gaandeweg bijstellen en vooral goed blijven communiceren.

Theater en Zuidland
Beide vorige sessies werden voorafgegaan door enig goedbedoeld theater waarin de lancering van Ons DNA werd gepromoot. Daarover zal ik niks anders zeggen dan dat ik het gaaf vind dat voor de kaart gebruik wordt gemaakt van gegevens in de ArchiefWiki.

Gelukkig bleef mijn eigen sessie over de vraag hoe je niet alleen je archieven, maar ook je archivarissen online krijgt van dergelijke onderbrekingen verschoond; ons DNA werd namelijk tegelijkertijd gelanceerd. Mijn verhaal kon ik goed kwijt, er kwam veel en goede input vanuit het publiek en veel aanwezigen verlieten na afloop geïnspireerd de zaal, vertelden ze me.

Het viel me op dat het aantal "ja maar" opmerkingen in de loop der jaren nog nauwelijks is afgenomen. Er blijft missiewerk te verrichten! En dat terwijl ik aanvankelijk dacht, dat dit verhaal na al die jaren toch wel aan kracht zou hebben ingeboet...

De tweede dag
Die begon met het SNAAI-ontbijt, waar helaas weinig SNAAI'ers bij aanwezig waren. En dat terwijl dit toch een uitgelezen kans was om een tafeltje te delen met enkele hot shots uit de archiefsector, waaronder maarliefst onze algemene rijksarchivaris! Misschien toch een aanwijzing dat de netwerkbehoefte onder potentiële mentees kleiner is dan wij denken?

Over de interessante keynote door Mireille Hildebrandt, over lezen en gelezen worden op afstand, ga ik later (proberen te) bloggen, en dat geldt beslist voor de sessies over de Brusselse DigiGIDS en het Sittardse AEZEL projek, beide ontzettend leuke, sympathieke en inspirerende initiatieven.

Met een praatje door Leo Hollestelle (Zeeuws Archief) en Jorien Waanders (De Ree) over Grenzeloze Zeeuwen werd het inhoudelijk programma afgesloten. Een degelijke personenzoekmachine Zeeuwen Gezocht (tegelijkertijd zoeken in genealogische bronnen, andere archieven en fotocollecties) waarbij de inzet daaromheen van Blogger en Twitter tot aanbeveling dient. En die vlieger gaat zéker op voor de ontwikkeling richting open (meta)data, ondanks wat achtergebleven twijfels bij de Zeeuwen en Groningers; er kan binnenkort 'geoogst' worden, zo hoorden wij. Klasse!

Tot slot
Moe en voldaan trokken wij huiswaarts.

Enkele kritiekpuntjes: de locatie (schouwburg) was sfeerloos en verstoken van goed internet via wifi (lang leve 3G en zo). Verschillende ruimten boden een erg slecht zicht op het presentatiescherm en het werd er soms wel erg warm. Bij het diner, als laatste, na de eerste dag (in de weliswaar schitterende kloostergangen van de Middelburgse abdij) was nauwelijks rekening gehouden met vegetarische gasten.

Buiten die kritiekpuntjes: het waren twee fantastische dagen! Gezellig, leerzaam en inspirerend. Complimenten voor de organisatie, dank aan de sponsors en natuurlijk petje af voor alle sprekers. En ook een bedankje aan alle deelnemers, want beide dagen stonden bol van de interactie, wéér meer dan tijdens voorgaande edities van de KVAN-dagen. Tot volgend jaar!

De komende week zal ik proberen dagelijks te bloggen over een van de sessies die ik heb gevolgd.

Update 14 juni 2012
Op de website Historici.nl is een verslag van het openingstijdendebat verschenen, vanuit de beleving van Ton Kappelhof. Vooral de tweede alinea is sprekend: de fysieke studiezaal is de "echte" studiezaal, en de twee daarna genoemde toekomstscenario's focussen wel erg eenzijdig op het hoe dan ook sluiten daarvan. Míjn mogelijkheid: een zéér groot deel van de archieven zal worden gedigitaliseerd en er zal daarnaast altijd een mogelijkheid tot raadpleging op locatie blijven (al dan niet tijdens 'vaste' openingstijden).

Aanbevolen leesvoer
- Verslagen KVAN-dagen 2011
- De vraag is alleen: wanneer?

Onze wiki is semantisch!

Een van de mooiste spin offs van Archief 2.0 is wel de ArchiefWiki. En die is sinds gisteren nóg mooier, al zie je dat aan de buitenkant niet echt. Onder de motorkap is hij echter in gereedheid gebracht voor het semantisch web!

Semantiseren
Op Archief 2.0 legt het technische geweten van onze wiki, Tom Cobbaert, haarfijn uit wat er allemaal is gebeurd. Maar natuurlijk moet er nog een berg werk worden verzet. De wiki is dan wel semantisch, de data ín de wiki is daarmee nog niet gesemantiseerd.

Voorbeeldje: als het gaat over de kaart van archieven (de zogenoemde online archiefalmanak) dan is het vanaf nu mogelijk om aan de software te laten weten dat bepaalde letters en cijfers samen een adres vormen en andere letters en cijfers de openingstijden. Maar voor alle bestaande gegevens is dat nog niet gedaan. En kracht van de wiki is nog steeds: de community houdt die gegevens actueel.

Verlanglijstje
Op korte termijn ligt de wereld dus 'open' voor de data in onze wiki, en omgekeerd. Die wiki trok in 2011 trouwens al ruim 27.000 bezoeken en er werden ruim 94.000 pagina's bekeken. Mijn wens is alvast een app voor smartphones die je eenvoudig laat zoeken naar archiefdiensten. De wiki bevat alle adresgegevens, dus er moet toch iets mogelijk zijn met zoeken, kaarten en locaties. En liefst ook met directe bijwerkmogelijkheid...

Maar voor nu: duimpje omhoog voor Tom!

Foto: Rebirth

Transcribeerplugins voor MediaWiki

In 2010 maakte ik uitgebreid kennis met Transcribe Bentham, een mooi crowdsourcingsproject wat goed staat aangeschreven en als klap op de vuurpijl ook nog eens bijzonder succesvol verloopt.

Wat ik afgelopen maand helemaal heb gemist is dat de plugins voor MediaWiki, die voor dit project zijn ontwikkeld, inmiddels zijn vrijgegeven zodat ze door iedereen kunnen worden gedownload en gebruikt. Mooi! Grootste gemak is dat je met deze plugins een viewer voor scans in je wiki bakt, zodat je makkelijker kunt transcriberen.

Technisch kan ik er zelf niks mee, maar de instructies zien er voor iemand die bekend is met MediaWiki eenvoudig uit. Iets om eens uit te proberen in de ArchiefWiki?

Online meets offline in de studiezaal

Bob Coret heeft weer iets nieuws bedacht: de Archiefplanner

Bezoekers van het Stamboom Forum kunnen met de Archiefplanner aangeven wanneer ze van plan zijn welke archiefdienst te bezoeken. Vervolgens kunnen ze zien of andere forumleden die dag ook een bezoek aan die archiefdienst hebben gepland. En met een beetje mazzel doet de archiefdienst ze nog een speciale aanbieding: een gratis kop koffie, een rondleiding door het depot, een potlood met logo of wat dan ook. Je krijgt een herinneringsmail met daarin de gegevens van de archiefdienst (gehaald uit de ArchiefWiki) en een voucher voor de aanbieding.

Archiefbezoek wordt zo dus weer een beetje socialer, je ontmoet de leden van het online forum offline in de studiezaal en je krijgt een aardig extraatje van het archief. Mooie, leuke service!

Voor de archiefdiensten is het een eenvoudige manier om iets extra's te doen voor de genealogen die op bezoek komen. Meer of meer divers publiek trekken, dat zal niet gebeuren, maar het kietelen van je huidige publiek is ook een heel belangrijke activiteit.

Als archiefdienst kun je zelf aanbiedingen toevoegen aan de Archiefplanner, kijken hoeveel mensen een bezoekje hadden gepland aan je studiezaal en hoeveel bezoekers van een aanbieding gebruik hebben gemaakt. Via een widget/knop kun je de Archiefplanner ook op je eigen website integreren (zie bijvoorbeeld hiernaast voor het plannen van een bezoek aan het BHIC).

Nou, vanaf juni gaat de service pas echt live. Tot die tijd verkeert hij in beta, zodat de laatste plooien kunnen worden gladgestreken en de service kan worden getest. Hopelijk doen er flink wat archiefdiensten mee en hopelijk wordt de service dan ook een succes.

Hoe dan ook een mooie koppeling tussen online en offline community's!

Meer informatie over de Archiefplanner vind je op Archief 2.0

Tweede ArchiefWiki Inklopdag

Op maandag 4 april organiseert Archief 2.0 in het Regionaal Archief Tilburg de tweede ArchiefWiki Inklopdag!

Na het succes van de eerste ArchiefWiki Inklopdag is het niet meer dan logisch om er nog eentje te organiseren. Er is immers nog genoeg invoerwerk te verrichten.

Vorige keer kwamen er vanuit de potentiële deelnemers reacties op het feit dat het op een zaterdag was, dus deze keer kijken we of een maandag minder hindernissen opwerpt. Het is per slot van rekening een samenwerkingsproject tussen archivarissen. Welke organisatie kan daar tegen zijn?

De opzet zal grotendeels hetzelfde zijn als de vorige keer: we gaan we met z'n allen een dagje gegevens inkloppen, maar we gaan ook brainstormen over de wiki. Bovendien maken we er gewoon een gezellige dag van! Tijdens de dag zelf, maar ook tijdens het afsluitende etentje.

Kortom: het nuttige met het aangename verenigen!

We kloppen in van 12.00 uur to 18.00 uur (met aansluitend voor wie mee wil het etentje) maar in principe kun je binnenvallen en weer vertrekken wanneer je wilt.

Meer weten? Inschrijven? Klik hier

Almanak, daar ben je weer!

Vandaag maar eens een halve dag vrijgenomen om wat administratie weg te werken en zo. Blijkt bij thuiskomst ineens het Archievenblad in de bus te liggen. En dat niet alleen, het blad gaat vergezeld van de nieuwe Almanak. Mooi! Mijn oude exemplaar was namelijk verloren gegaan... ;-)

Ik ben een uitgesproken tegenstander van het instandhouden van dit papieren boekwerkje. Jazeker, volgens Fred van Kan, de voorzitter van de KVAN en de auteur van het voorwoord, blijft de almanak in een behoefte voorzien en kost het de vereniging geen geld en nauwelijks werk.

Die laatste twee vind ik geen argumenten, het zijn hooguit prettige bijkomstigheden. Het eerste vind ik een zwak argument. Ik heb daar namelijk nog nooit een onderzoek over gezien. Navraag in het verleden bij zomaar wat willekeurige collega's op het BHIC leerde me dat geen van de ondervraagden toen nog het papieren boekje raadpleegde. Maar misschien hoor ik niet echt tot de doelgroep en heb ik de verkeerde mensen gevraagd naar hun almanakgebruik.

Ik geloof namelijk best dat sommige mensen de almanak nog gebruiken. De vraag is: moet je in die behoefte willen voorzien? Temeer omdat Fred schrijft:

Het bestuur realiseert zich dat het archiefwezen behoorlijk in beweging is. Daardoor behoeft de gids meestal al wijzigingen op het moment dat deze uitkomt.

Je levert dus een bij voorbaat al achterhaald product?!

Ik vergelijk het met de vele kaartenbakken en papieren indexen waarvan we ons op het BHIC inmiddels hebben ontdaan. Staat allemaal in de computer, daarin worden de bestanden ook steeds bijgewerkt en aangevuld en eventuele analoge toegangen zijn dus per definitie onvolledig en bevatten willens en wetens fouten waarvan al langs andere wegen is doorgegeven aan ons dat het fouten zijn. Dat moet je je publiek niet aan willen doen. En dat geldt met de almanak net zo.

Enfin, de argumenten zijn bekend. Zand erover.

Ik ben namelijk heel blij met een andere zin van Fred:

Overigens hopen we straks in onze nieuwe website en/of in samenwerking met Archief 2.0 wel een digitale variant on line te zetten, waarin tools voor gemakkelijk onderhoud zijn opgenomen.

Hij stelt vervolgens dat dit nog wat tijd (en geld) gaat kosten voor het zover is, maar dat zie ik anders. Ik zei het al eens en herhaal dat hier graag: het bestaat al.

Ik zie uit naar de verdere samenwerking! :-)

Foto: [naam verwijderd i.v.m. identiteitsbescherming en veiligheid]

Als je maar wil

Het is hier de laatste tijd wat stil. Da's niet omdat ik geen praat meer heb, maar vooral omdat ik die praat elders moet inzetten. Zoals bijvoorbeeld tegenover de studenten Beschikbaarstellen van de opleiding Archiefassistent aan de Archiefschool.

Een opleiding die blijkbaar zo goed loopt, dat ze de info daarover op de website niet hoeven in te vullen. En met een docent die blijkbaar zo bekend is, dat ze z'n naam ook al niet hoeven te vermelden.

Maar goed, da's bijzaak... Al die gegevens actueel houden is natuurlijk een lastig karweitje als dat allemaal slechts door een handjevol mensen moet worden gedaan.

Biografie hier en daar
Anyway, die kersverse vakgenoten hebben vaak een hele nieuwe kijk op zaken als 'betrouwbaarheid' en dergelijke. Tijdens het nakijken van het huiswerk tweet ik daarover wel regelmatig. Bijvoorbeeld toen iemand de biografie van het IISG over Willem Drees als minder betrouwbaar bestempelde dan de info over diezelfde Willem Drees in Wikipedia. Waarom?

Nou, heel simpel. Van die biografie van het IISG is helemaal niet duidelijk wie of wat er wanneer iets aan heeft zitten versleutelen. En bij Wikipedia is dat gewoon op te roepen. Betrouwbaarheid door transparantie. Terecht? Zeg maar zelf. De werkelijkheid? Ja, en wel die van nu.

Archiefalmanawiki?
Vandaag tijdens de les weer een mooi voorbeeld van de werkelijkheid. Bij het weggaan liet een studente nog even de Almanak voor het Nederlands Archiefwezen zien. Een soort adressenboekje waarin je alle archiefinstellingen kunt terugvinden, met daarbij zelfs wie er werken.

Op papier, want er is - begreep ik - nog geld aan te verdienen door iemand. Dat er dan al jaren steeds een bij uitgave reeds verouderd product van de persen rolt, dat maakt niet uit, al ergert iedereen zich eraan. Wat is kwaliteit immers voor een futuliteit als je het afzet tegenover wat inkomsten? Oh ja, er wordt ook gezegd dat mensen nou eenmaal nog graag papier in handen hebben... Geef het volk wat het wil.

Welnu, die studente had het boekje voor het eerst bekeken, maar zag al meteen dat er van de gegevens van haar archief niet veel klopte. Er stonden medewerkers in vermeld die er echt al jaren niet meer werkten en meer van dat fraais. Conclusie: da's eens en nooit weer - ze gebruikt het boekje niet meer.

Archiefalmanawiki!
Geef het volk wat het wil... Dus een product wat gewoon actueel is en anders meteen actueel gemaakt kan worden. Door iedereen. Iets in de vorm van zoiets als Wikipedia misschien? Voor biografietjes werkt dat immers ook prima.

En what do you know: het bestaat al! En de laatste dagen loopt het vullen ervan ineens weer heel erg hard: de ArchiefWiki, met een soort online archiefalmanak.

Het is niet moeilijk. Als je maar wil!

En ik zou dus willen zeggen: doe mee! De gegevens van je eigen dienst erin zetten is een fluitje van een half uur. Het jaarlijks bijhouden ervan een fluitje van vijf minuten. Tenminste, als iemand je al niet voor is geweest. Dan kost het je niet eens een fluitje.

Al met al een fluitje van een cent. Goedkoper dan het papieren boekje dus! Ik verzin het niet, het is er al...

Nabrander
Via de chat kwam mij nog ter ore dat het futiliteit is en niet 'futuliteit'. Volgens Wikipedia. En volgens de Van Dale ook. Een kleinigheidje...

Wiki Time!

Ik heb er op dit blog herhaaldelijk over geschreven, maar nu is het dan echt zover: wiki time!

Het project rond de ArchiefWiki is sinds gisteren losgegaan. En iedereen kan natuurlijk meehelpen en meepraten. Doen dus!

Verder commentaar overbodig - er is immers al genoeg over gezegd... Aan de slag nu! :-)

Plaatje

Coming to America (3) - New Netherland Project

Lang geleden schreef Luud op Beneminlux iets over het New Netherland Project van het New Netherland Institute. Vandaag heb ik daar eens wat meer over gelezen omdat ik sindsdien erg nieuwsgierig ben gebleven naar dat project.

Het project bestaat eruit dat Nederlandstalige archiefdocumenten uit de tijd van het vroege Amerika, toen de Nederlanders bijvoorbeeld nog de scepter zwaaide in New York, worden vertaald naar het Engels en beschikbaar komen voor onderzoek. Amerikanen weten namelijk bar weinig van de Nederlandse geschiedenis van hun land, laat staan dat ze om daarover iets te weten te komen de Nederlandse taal gaan leren.

Luud vond het jammer, dat de website de vele al vertaalde documenten niet prijsgaf en vroeg zich bovendien af in hoeverre de archieven informatie bevatten over de inwoners van de vroegere Nederlandse kolonie.

Our best kept secret
Welnu, inmiddels heb ik begrepen dat het een grote wens is van de oprichter van het New Netherland Institute, linguïst Charles Gehring, om alle documenten via internet te ontsluiten... maar daar is nu nog geen geld voor. Sowieso was er zo'n 35 jaar geleden al maar voor een jaartje geld voor het vertalen, maar Gehring werd in dat ene jaar zo enthousiast over het project, dat hij zelf fondsen is gaan werven.

Een Amerikaans historicus zei ooit: "New Netherland is one of the best kept secrets of our colonial history." En de ontrafeling van precies dat geheim wil Gehring mogelijk maken. Da's pas toewijding!

De archieven geven heel veel informatie over het leven van alledag in Nieuw-Nederland. Rechtbankverslagen en rekeningen, passagierslijsten en gegevens over Sinterklaasvieringen, maar ook dagboeken en persoonlijke brieven van kolonisten... Een papieren goudschat aan gegevens.

Ook een schat die behoorlijk is aangetast trouwens: de duizenden documenten zijn namelijk gehavend door vervoer over zee - ten tijde van opstanden in Nieuw-Amsterdam werden de archieven uit het raam gegooid - en door een grote brand, die in 1911 de New York State Library in Albany in de as legde, waar de archieven grotendeels worden bewaard. Overigens was het een geluk bij een ongeluk, dat de Nederlandse documenten zo weinig werden geraadpleegd. Daardoor lagen de papieren helemaal onder in de kasten en hebben de Engelse documenten, die erboven stonden, de meeste vlammen opgevangen.

Ideetje
Nou, wat een schitterend project! Ik zal eens kijken of je vanuit hier ook wat geld kan doneren, al is het maar voor een paar documenten.

En ik zit ineens te denken... Als je dat soort documenten fotografeert en bijvoorbeeld op Flickr plaatst, dan zijn er volgens mij voldoende Nederlandse archivarissen en zo te vinden, die wel wat documenten kunnen transcriberen. Hmmm... En als die transcripties nou gewoon in een wiki worden gemaakt, met links naar de foto's op Flickr natuurlijk, dan kunnen we er met z'n allen aan werken! Iets voor Archief 2.0? Een bijzondere uitbreiding op de ArchiefWiki??

Lijkt me een mooie bijdrage van Archief 2.0 aan het feestjaar rond 400 jaar New York! Maar is het haalbaar? En zitten ze er aan de andere kant van de oceaan wel op te wachten? Nog meer hmmm...

/me pondering this creative thought

Plaatje

De S@P is (een beetje) wakker geworden

Meldde ik een tijdje terug nog dat de website van de S@P toch al wel heel lang enkele foutjes bevatte, vandaag merkte ik dat ze verbeterd waren.

Waarschijnlijk waren ze door een verwijzing op Het Archiefforum wakker geworden.

Graag gedaan hoor, mensen! Laat het bedankje voor mijn opmerkzaamheid en de bloemen maar zitten...

Nu de ArchiefWiki nog! ;-)

Plaatje

Cynisch over S@P

Afgelopen week las ik in het Archievenblad: S@P-jaarboek 2006 verschenen

Ja, je leest het goed: tweeduizendZES! Terwijl de hele wereld aftelt tot het jaar 2009, komt onze onvolprezen Stichting Archief Publicaties met een jaarboek dat al ruim twee jaar eerder had moeten verschijnen.

Blijkbaar zijn ze daarvan zelf ook erg in de war, want het kopje bovenaan de pagina met bestelinformatie vermeldt dat het om het jaarboek 2008 zou gaan. Onderaan bij de kleine lettertjes hebben ze echter beter opgelet.

Gaan ze deze fout nog herstellen? Vast niet. De archiefterminologie bevat volgens diezelfde website immers ook nog steeds 333 pagina's, terwijl ik ze daar al medio juni op heb gewezen.

De archiefterminologie? Is dat niet dat papieren lexicon, wat een groep enthousiaste archivarissen graag in wikivorm had gegoten? Inderdaad, dat lexicon dus. Maar ja, dat feest gaat nog steeds niet door. Dan kun je beter papieren exemplaren bij laten drukken van het huidige, sterk verouderde lexicon, toch? Nou, en precies dat heeft de S@P dan ook gedaan...

Mijn advies aan de S@P? Ga iets nuttigs doen! Geef dat lexicon aan het veld - voor die mensen is het immers bedoeld - zodat iedereen er via de wiki kennis van kan nemen en eraan kan bijdragen. En richt je vervolgens op je jaarboekenachterstand.

Sorry hoor, maar als ik dan zo'n triomfantelijk reclameberichtje in ons vakblad zie te staan, dan word ik dus erg cynisch. En terecht.

Plaatje

De juiste opstelling

Bij voetbal gaat het niet alleen om de opstelling van de poppetjes, maar ook om hoe de poppetjes zich opstellen. Dat weet toch iedereen.

De kracht van het huidige Oranje - tenminste, dat vanaf een week geleden dan - is dat er geen lui meer zijn die liever zelf het net missen, dan dat ze een ander laten scoren. Het teambelang staat immers voorop. Da's logisch, zou Cruijff zeggen.

En zo denk je soms dat er meer dingen logisch zijn.

Je moet op je scherpst spelen..
Hier wat berichtjes die het topje van een ijsberg laten zien aan achterliggend mail- en briefverkeer. Waar gaat het om? In het kort en zo neutraal mogelijk:

Een groep vakgenoten wil een ArchiefWiki opzetten, met daarop onder meer onze vakterminologie. Deze terminologie wordt dan gekoppeld aan andere terminologieën, wordt verrijkt met interne en externe links, en met afbeeldingen. En de wikistructuur biedt ook het voordeel dat discussie kan plaatsvinden en dat een breed publiek de terminologie kan gebruiken. Mooi hè?

...wanneer je de bal kwijt bent
Maar er is ook de S@P, de Stichting Archiefpublicaties, die op initiatief van de KVAN (de Nederlandse beroepsvereniging voor archivarissen) is opgericht. Deze stichting - zonder winstoogmerk! - geeft de papieren versie van de archiefterminologie uit en had net nieuwe boekjes laten drukken. Ze beroept zich op het auteursrecht en dreigt met juridische stappen als de wiki er komt.

De opstelling van de KVAN en de VVBAD (kort door de bocht de Vlaamse tegenhanger van de KVAN) laat ik even buiten beschouwing. Maakt ook niet uit voor dit verhaal.

Je gaat het pas zien als je het doorhebt
Want wie heeft er nou gelijk hè? Nog even los van de vragen of het concept van de verrijkte wiki het auteursrecht van de S@P wel schendt en waarom een stichting zonder winstoogmerk zich druk maakt om een voorraad papieren boekjes, leer ik persoonlijk nog iets anders:

Alles begint met de juiste opstelling. In het voetbal. In het archiefwezen. Hoe zijn de poppetjes opgesteld en hoe stellen de poppetjes zich op?

Maken auteursrecht en papieren oplages iets uit als je naar achtergrond en doelstelling van de S@P kijkt? Hoe stel je je op tegen nieuwe initiatieven? Laat je die jongelui maar begaan? Houd je je afzijdig? faciliteer je ze? Stel je samenwerking voor? Of werk je ze tegen? Wie is waarmee gediend? Welke belangen wegen zwaarder? Financiën? Publieksbereik? Monopolie? Discussies onder vakgenoten?

Wat is de juiste opstelling?

Wie het weet mag het zeggen. Anders vraag ik het Cruijff wel.. ;-)

(Oh ja, van de website van de S@P leer ik trouwens dat de lexicon maarliefst 333 pagina's zou bevatten.. maar da's dan duidelijk een ander lexcion dan ik altijd zie! Heeft iemand de versie van 333 pagina's in huis?? Hij stamt uit 2003. Ik ben errug benieuwd naar die versie!)

Plaatje met dank aan een collega.

Weer zien / View again

For English translation, please see the blue text below

Afgelopen zondag organiseerden de archivarissen in Second Life een eerste mini-symposium. Het ging over een drietal wiki's, ik moet er nog steeds over bloggen, maar vond helaas nog geen tijd.

Maar de boeiende presentatie van Shannon Bohle (Archivist Llewellyn in SL) over de Archivopedia wilde ik je toch alvast niet onthouden. Na een tip van me verwerkte Shannon haar slides en stemgeluid tot een slidecast, zodat de presentatie nu voor iedereen te volgen is. Mooi!

Tom, ook iets voor jouw presentatie? Zo'n slidecast? Staat vast mooi in je nieuwe groep! ;-)

ENGLISH TRANSLATION

Last Sunday the archivists in Second Life organized a first mini symposium. It was about three wikis, I still have to blog about it, but unfortunately haven't found time to do so yet.

But I didn't want to keep the fascinating presentation by Shannon Bohle (Archivist Llewellyn in SL) about the Archivopedia from you no longer. On my suggestion she built a slidecast with her slides and the sound of her voice, so that the presentation can now be followed by anyone. Good!

Tom, interesting for your presentation as well? A slidecast? Would suit your new group pretty nicely! ;-)

Iets maken van/in je community

De laatste week heb ik wat nagedacht over hoe je een online community - in mijn geval even specifiek die rond Archief 2.0 - levend houdt, interessant voor iedereen en ook nog eens een zinvol bestaan laat leiden.

Vorige week vroeg Marina me om gedurende haar afwezigheid even de groep Digitaal Inlichtingenwerk op Bibliotheek 2.0 bij te houden. Ook zei ze wel eens te willen praten over het aan de praat houden van zo'n community. Hoe lang blijf je aan een paard trekken? Hoeveel en welke moeite moet je doen om mensen erbij te betrekken? Wanneer is je community geslaagd? Enzovoort. Lijkt me een boeiend gesprek!

Ook Edwin blijkt hier de laatste tijd wat mee bezig, getuige dit bericht op z'n blog en een reactie op mijn eigen open vragen in Archief 2.0.

Stavaza
Al ongeveer 50 archivarissen (en wat anderen) houden zich inmiddels binnen de muren van de Archief 2.0-community schuil.

Een klein, maar langzaam groeiend clubje van mensen is actief met bloggen, met reageren op het forum, met het plaatsen van video's of het meewerken aan de ArchiefWiki. Een aantal anderen levert zo nu en dan een bijdrage, maar de meeste leden volgen de club van het bekende afstandje.. of zijn misschien al afgehaakt. Geen idee.

Daar probeer ik dus op m'n eigen manier wat achter te komen. Heel lang geleden had ik wat eenvoudige doelstellingen voor mezelf, met het opstarten van deze club. Ik geloof dat dat wel aardig op de rails staat nu. Maar ik heb het idee dat er méér is. Ik weet alleen niet wat. Meerwaarde..

Plussen
Langzaam maar zeker vogel ik een beetje voor mezelf en met anderen uit hoe dat allemaal het beste werkt rond zo'n community. Een dikke plus vind ikzelf dat al die archivarissen zich nu al op de een of andere manier bezighouden met archief 2.0, er minimaal kennis van nemen.

Grote plussen zijn het uitwisselen van ideeën, het delen van kennis en toffe websites, het samen volgen van een congres om direct te kunnen reflecteren op het een en ander (en gezellig uit eten te gaan) enzovoort. Allemaal plussen.

Maar het moet er niet bij blijven, denk ik. Voor de meesten is het namelijk van belang dat al die plussen uiteindelijk zoden aan de dijk zetten. Dus dat je er iets aan hebt, in het dagelijks werk. Lees bijvoorbeeld de reactie van Henny op die vragen van me.

Maak er wat van!
Het leveren van een product of toepassing dus, te gebruiken in je werk.

De vertaling van het manifest voor de archivaris 2.0 is zo'n product. Yvette liet me een tijdje terug weten dat dit manifest inmiddels op het Nationaal Archief wordt ingezet, om rond het project voor een nieuwe website medewerkers mentaal klaar te stomen voor dingen die komen gaan. Da's mooi, toch?

De ArchiefWiki is ook zo'n product. Het opzetten daarvan heeft zelfs enkele slapende leden wakker gemaakt - de wiki bleek een trigger voor hen om actief lid te worden - en ook zijn enkele nieuwe leden speciaal voor de wiki een kijkje komen nemen. Da's ook mooi, toch?

Brainstormen?
Het leveren van een product dus. Al dat online sociaal genetwerk moet wel tot iets leiden.. uiteindelijk.. blijkbaar.. misschien.. Ik ben niet de expert.

Misschien moeten we daar gewoon eens met wat mensen over brainstormen? Is dat een idee? Mensen uit verschillende communities, die met hetzelfde probleem.. euh.. uitdaging worstelen?

Lijkt mij een goed plan! :-)